Bayan futbolu aslında sadece bizim için değil, dünya için de yeni bir kavram. Ancak Türkiye'deki bayan futbolunun dünyanın bu konuda öne çıkan ülkeleriyle paralellik gösterdiğini söylemek mümkün değil. Hatta ülkemizde 1993'te kurulan Bayanlar Ligi'ne 2000'li yıllarda ara verilmek zorunda kalınmıştı. 2006'dan itibaren Federasyon tarafından yeniden yapılandırılar bayanlar futbolunun lokomotifi kuşkusuz milli takımlar. Türkiye'deki bayan futbolunu A Milli Takım Teknik Direktörü Hamdi Aslan, U19 Takımı Teknik Direktörü Özay Atmaca ve oyuncu Arzu Karabulut'la masaya yatırdık.

Yazan: Türker Tozar

Futbol, ülkemizde her ne kadar bayan-erkek büyük bir izleyici kitlesi tarafından tutkuyla takip edilse de iş oynamaya geldiği zaman erkeklerin kesin bir hegemonyaya sahip olduğu görülüyor. Üstelik geçmişten gelen sosyolojik faktörler ve toplumda kadına biçilen rol gibi olgular düşünüldüğünde futbol oynamak isteyen bayanlar yeterince destek göremiyor.

1991 yılında Çin'de düzenlenen Bayanlar Dünya Kupası, iki yıl içinde yansımalarını ülkemizde de göstermiş ve 1993-94 sezonunda 20 takımın katılımıyla Bayanlar Futbol Ligi kurulmuştu. Dinarsuspor, dört yıl üst üste şampiyon olarak dikkatleri üzerine çekmiş ve bayanların futbola olan ilgisini artırmıştı. Ancak, 2000'li yıllarla birlikte takım sayısında dikkat çekici bir azalma oldu ve 2003-2006 yılları arasında Bayanlar Ligi'ne ara verildi.

2006 yılında 18 takımın katılımıyla tekrar oynanmaya başlanan lig, bugün hâlâ devam ediyor. UEFA'nın Grassroots (HERKESİçinFUTBOL) Projesi kapsamında da bayan-erkek herkesin futbol oynaması hedeflendiği için Türkiye Futbol Federasyonu da gelişmesi ve tekrar bir duraklama devrine girmemesi için, bayan futboluna ilginin artması adına büyük çaba gösteriyor. İlgiyi artıracak en önemli faktörlerden bir tanesi milli takımların başarısı.

Erkekler kategorisinde milli takımlarımızın elde ettiği zaferlerin ardından, artık Bayan Milli Takımlarımızın da başarılarına alkış tutmak istiyoruz. Ancak, bunun için henüz erken. Çünkü takımlarımız henüz emekleme aşamasında. Temel sorun sağlam bir altyapının olmayışı ve yeni oyuncular bulma zorluğu. Bayan Milli Takımlarımız hakkında bilgi almak, mevcut durumlarını konuşmak ve sıkıntılarını dinlemek için Bayan A Milli Takımımızın Teknik Direktörü Hamdi Aslan ile Bayan U19 Milli Takımımızın Teknik Direktörü Özay Atmaca'nın kapısını çaldık. Bayan U19 Milli Takımımızın oyuncusu Arzu Karabulut'tan da yurtdışındaki bayan futboluyla ilgili bilgi aldık.

Aslan "Mevcut anlayışı yıkmamız gerek"

Yıllarca Trabzonspor forması altında ter döken ve kulübün en önemli oyuncuları arasında gösterilen 41 yaşındaki Hamdi Aslan, daha önce doğduğu kentin ekibi Akçaabat Sebatspor'da yardımcı antrenörlük yapmıştı. Aslan, Bayan Milli Takımı'nda kendisine görev teklif edildiği zaman önce şaşırdığını ve bunu uzun sürecek bir sorumluluk olarak düşünmediğini ifade ediyor. Ancak sonra işin şekli değişmiş. "Bazı şeyleri başarabilmek için çaba sarf ediyorsunuz ve bu çaba sonunda başarı elde ettiğiniz zaman keyifleniyorsunuz. Bu da benim görevde kalış süremi uzattı" diyor "Futbol erkek oyunudur" anlayışının Türkiye'de henüz yıkılamadığını belirten Aslan, şunlar söylüyor: "Bunun yıkılması için uğraş veriyoruz. Her fırsatta 'Bayanlar da futbol oynayabilir' diyoruz. Zamanla bunun değişeceğine inanıyoruz. Bayanların futbola karşı olan ilgisi ve oyuncu sayısındaki artış bunun önemli bir göstergesi. Oyuncu sayımız her sene bir öncekinin iki katı kadar artıyor. Türkiye'de 'Bayan futbolu da vardır' imajı yavaş yavaş oturacak. Ancak, ülkemizin sosyal ve ekonomik yapısı nedeniyle bunun çok kolay ilerleme göstereceğini düşünmüyorum."

Sonuç değil oyuncu yetiştirmek önemli

Skor anlamında bakıldığı zaman çok başarılı sonuçlar alamadıklarını kabul eden Aslan, yine de içinde bulundukları dönemde sonuçların kendilerini fazla ilgilendirmediğini, bayan futbolunda altyapı ve oyuncu yetiştirme anlamında istenilen noktaya ulaşmanın daha önemli olduğunu söylüyor. "Daha emekleme dönemindeyiz. Şu anda bizden İsveç, Almanya veya Fransa'yı yenmemizi beklemek mucize olur. Bu gerçeği görmemiz lâzım. 30 yıldır bayan futbolunun bulunduğu bir ülkeyi yalnızca 2-3 yıllık bir hazırlıkla yenebilmek oldukça güç. Bizim yapılanma için bir süreye ihtiyacımız var ama her geçen gün daha iyiye gidiyoruz. Sistematik bir şekilde ilerlemek istiyoruz. Üç merdiven çıkıp iki merdiven geri gitmek istemiyoruz" diyor Aslan.

Yeni ve yetenekli oyuncular bulmak

Gelecek yıl Finlandiya'da düzenlenecek Avrupa Bayanlar Futbol Şampiyonası finallerine katılmak için 2006 senesinin sonlarında oynanan eleme grubu maçları sonunda Milli Takımımız, birinci Kuzey İrlanda'nın ardından averajla ikinci sırada yer almış ve elenmişti. Aslan, artık hedeflerinin yeni şampiyonanın elemelerine en iyi şekilde hazırlanmak olduğunu söylüyor. Bunun için en hassas nokta, yeni ve yetenekli oyuncular bulmak. "Kadromuzda halen 2006 elemelerinden 15 oyuncu bulunuyor. O dönemde bugüne U19 Takımımızdan ve yurtdışında oynayanlardan ikişer futbolcu ekleyebilmişiz. Elemelere kadar U19 ve U17 takımlarımızdan ne kadar oyuncu çıkartabilirsek o kadar rahatlayacağız."

FIFA tarafından düzenlenen Bayanlar Dünya Kupası'nda erkeklerdekinin tersine eleme maçları oynanmıyor. Avrupa Şampiyonası'nda ilk sekize girebilen takımlar bu turnuvaya katılmaya otomatik olarak hak kazanıyor. Bayan Milli Takımımız elemelerde yarışma dışı kaldığı için Dünya Şampiyonası'na da gidemiyoruz.

17 ve 19 yaş altı seviyelerinde gelişimin kolaylaştırılması için her yıl şampiyona yapıldığının altını çizen Hamdi Aslan, A takımlarda bunun olmamasının resmi maç eksiği yarattığını belirtiyor. Aslan, "Eğer finallere kalabilseydik daha fazla hazırlık maçı yapabilecektik ve kamp yapma şansımız olacaktı. Ama şimdi araya uzun bir süreç girdi" diye konuşuyor.

Bayan A Milliler bu süre zarfında gelecek eleme dönemi için UEFA'nın ön ayak olduğu gelişim turnuvalarına katılarak hazırlıklarını sürdürecek. Önümüzdeki Kasım ayında ve gelecek ilkbaharda iki turnuva düzenlenecek. Kasım ayındaki turnuvada Türkiye'nin dışında Lüksemburg, Litvanya ve Faroe Adaları katılacak.

Almanya'da seçme yapılacak

Aslan, sohbetimiz sırasında yakın zaman içinde Almanya'da yaklaşık 40 oyuncuya yer verecekleri bir seçme yapacaklarını da müjdeliyor: "Seçmeleri Futbol Federasyonu'nun Almanya bürosunun vermiş olduğu isimler arasından yapacağız. Buradan yeni oyuncular bulmaya çalışacağız. Dilerim aralarından iyi oyuncular çıkar. Yurtdışındaki oyuncular ülkemizdekilerden daha hazır durumda. Çünkü daha iyi antrenman imkânlarına sahipler. Bizim oyuncularımız da yetenekli ama onlara sunulan imkânlar dâhilinde ellerinden geleni yapmaya çalışıyorlar. Futbol için sürülmesi gereken yaşantının ve sistemin içinde olamıyorlar. Bu bakımdan, dışarıda oynayan oyuncular, bizim oyuncuları da olumlu etkiliyor. Kendi aralarında, oradaki olanakları, antrenmanları ve ortamı konuşuyorlar. Bu da bizim oyuncuları heyecanlandırıyor. Şüphesiz herkese ulaşmak çok zor. Bayanlar Ligi başladığı zaman takımları da izleyeceğiz."

Hamdi Aslan'a bayan futbolunu geliştirmek için büyük kulüplerimizin katkı yapıp yapamayacağını soruyoruz ve şu cevabı alıyoruz. "Büyük kulüpler şüphesiz kitleleri peşinden sürüklüyorlar ama bayan futbol şubelerini sonradan kapatmak için açacaklarsa hiç açmasınlar daha iyi. Küçük müessese takımları sponsor desteğiyle kendilerini geliştirsin. Bu çok daha doğru ve sağlıklı bir yöntem."

Karabulut "Sadece Köln'de 40 takım var"

Aslan'ın yurtdışında oynayan bayan futbolcularımızın daha iyi imkanlar bulduğunu söylemesinin üzerine, biz de futbol yaşantısını Almanya'nın Fortuna Köln takımında sürdüren Arzu Karabulut'la sohbete başlıyoruz. Almanya doğumlu Arzu, futbola anaokulundayken başlamış. Yeri gelmiş ağabeyleriyle futbol oynamış küçükken. İlk başta babası karşı çıksa da annesi ve ağabeylerinin verdiği destekle futbola devam etmiş. 14 senedir futbol oynuyor. Bir yandan muhasebe eğitimi görürken, bir yandan da spor yapmaya devam ediyor. Haftada dört gün antrenmanı yapıyor ama o bu yoğun tempodan hiç şikayetçi değil. Bir ara Saarbrücken takımından teklif bile almış ama babası gitmesine izin vermemiş. Arzu'ya Türkiye'de bayan futboluyla Almanya'daki futbol arasındaki farkı soruyoruz. "Almanya'da kadınların futbol oynadığını duyunca veya görünce insanlar şaşırmıyor ama Türkiye için bu şaşırtıcı bir durum. Türkiye'de bu anlayışın değişmesini isterim. 2005'te Türkiye'de sadece 6 bayan futbol takımı vardı. Şimdi ise 25. Tabii bu sayı Almanya ile karşılaştırıldığında yine de düşük kalıyor. Köln'den örnek verirsek, sadece o şehirde 40 takım var" diyor Arzu.

Üç senedir U19 Milli Takımı'nda oynayan Arzu'ya futbolun hayatındaki yerini soruyoruz ve şu cevabı alıyoruz: "Futbol oynadığım zaman kendimi çok mutlu hissediyorum. Artık onsuz bir hayat düşünemiyorum. Gelecekte işimi de yapacağım, futbolumu da oynayacağım. İkisini aynı anda yürütmeye çalışacağım."

Atmaca "Bayanlar niye futbol oynamasın?"

Arzu'nun Milli Takım'daki Teknik Direktörü Özay Atmaca'nın da bayan futboluyla ilgili görüşleri bir hayli ilginç. 1955 yılında Van'da doğan ve yıllarca Karadeniz ekiplerinde teknik direktörlük yapan Atmaca, Türkiye Futbol Federasyonu'ndan önce Marmara Üniversitesi Bayan Futbol Takımı'nın başında blunuyordu. Atmaca, birlikte çalışacağı öğrencilerine ilk olarak "Futbol erkek oyunudur" düşüncesini unutmalarını istiyor. Tecrübeli teknik adam, "Bayanlar halter kaldırıyor, tekvando ve boks yapıyor. Takım sporlarında hentbol, voleybol ve basketbolda bayanlar var. Niye bayanlar futbolda var olmasın?" diye soruyor.

Tekme yemeyi öğrenmeleri gerek

Erkekler ve bayanlarla çalışmak arasındaki farkı sorduğumuz Atmaca, "Burada tabii yaşça daha küçük arkadaşlarımızla çalışıyoruz. Duyguları ve fizyolojik yapıları değişik. Çeşitli zorlukları var. Örneğin, onları çok sert eleştiremezsiniz. Direkt mesaj veremezsiniz çünkü çabuk küsüyorlar. Ayrıca kızlar biraz ürkek olur. Futbol sert bir oyun. Ama oyunu kurallarına göre oynamaları gerek. O yüzden bir müddet tekme filan yemeliler. Hazırlık maçları ve kendi kulüplerinde yaptıkları maçlarda futbolun oyun kuralları içinde yer alan mücadeleleri vermeyi onlara öğretmeliyiz. Eğer öğretemezseniz Avrupa'nın büyük takımlarıyla başa çıkmanız hayal olur" karşılığını veriyor.

Atmaca'ya göre kaliteli kulüp sayılarının yukarı çekilmesi halinde içinden daha fazla oyuncu seçmek mümkün olacak. UEFA ve TFF'nin Grassroots projesi kapsamında 10-12 ve 12-14 yaşlarındaki gençler hem kızlı-erkekli takımlarda futbol oynayacak hem de derslerini görecek. Bu da jenerasyonun yenilenmesini kolaylaştıracak.

Özay Atmaca, U-19 takımının yakın zaman içinde Bayan A Milli Takımı'na iyi futbolcular vereceğinden şüphesi olmadığını belirterek sözlerini tamamlıyor.

TFF'nin Eylül ayının başında açıkladığı Bayanlar Futbol Ligi kategorileri ve statüsü de genç futbolcuların yetiştirilmesini kolaylaştıracak. Bayanlar 1. Ligi'nde 1985 ve daha sonra doğumlu futbolcular oynayabilecek, 1984 ve daha önce doğan oyuncular içinse 18 kişilik maç kadrosunda 5 kişilik bir kontenjan ayrılmış.

1. Lig'in altında kurulması düşünülen Bayanlar Bölgesel Ligi'nin statüsü katılım başvurularının değerlendirilmesinden sonra netleşecek. Bu lig en az takımla başvuran illerde yerel olarak oynatılabileceği gibi, birbirine yakın illerde deplasmanlı veya grup müsabakaları olarak da düzenlenebilecek. Bu ligde başarılı olan, sayısı daha sonra belirlenecek kadar takım Bayanlar 1. Ligi'ne yükselecek.

1992 ve 1993 doğumlu futbolcuların katılacağı Genç Bayanlar ile 1994 ve daha sonra doğumlu futbolcuların katılabileceği Yıldız Bayanlar kategorilerinde ise mücadeleler Türkiye Şampiyonası olarak yapılacak.