115
56. Karşıyaka Mümârese-i
Bedeniyye Kulübü (İzmir)
Mevki:
Omiros Tarlası, Karşıyaka,
İzmir
Tesis Tarihi:
25 Eylül 1912
Renkleri:
Kırmızı-yeşil
Bilinen İlkMüsabakası:
Karşı-
yaka, İzmir’in ilk yerli kulübü ol-
ması dolayısıyla azınlık ve ecnebi
kulüpleri ile müsabakalar yapı-
yordu. Bir süreli yayınmârifetiyle
tespit ettiğim ilkmüsabakası 1920
senesi Mart’ında o zamanki nâmı
İzmir İdman Kulübü olan Altay ile
oynadığı ve 3-1 kazandığı müsa-
bakadır.
Bilinen İlk Kadrosu:
Salih, Çakır
Kemâl, Suad, Kemâl Tahsin, Hü-
seyin, Sabri Süleymanovic, Emin,
Hüsnü, Hasan, Refik, Kadızâde
Raşid, Kadızâde Zühtü Işıl.
1912 senesinde kurulan İzmir’in
bu ilk yerli kulübüyle alâkalı taf-
silatlı malûmatı kulübün tesisine
şahit olan kadim futbolcuların-
dan Cemâl Ahmed Bey anlatmış:
“ ... İzmir’in eski sporcularıyla
Karşıyakalıların pekâlâ hatırla-
yacakları üzere Karşıyaka’da
Omiros Tarlası denilen o zamanın
asrî stadyumunun topraklarında,
henüz yeni alınan ayakkabılarını
topa ve topla beraber toprağa vu-
rarak burnunu beyaz bir nesne
şekline getiren futbol meraklıla-
rının akşam eve dönünce işittik-
leri ağır sözler bile buranın
(burada) Cuma günleri kalabalık
bir meraklı kitlesi toplanmasına
mani olamıyordu.
İşte biz o zamanın kale arkası
futbolcularındanız. Görüyorsunuz
ki; mâzimiz ne kadar şereflidir.
Kale arkasında büyüklerin top
atmasını bekleyip, yumrukla
topa vurmaya pek meraklı olan
kaleciye topu atmak, bizim için
pek zevkli idi. Bazen topa verdiği-
miz yanlış falso neticesi top kale-
ciye gitmezse, arkamıza yerden
alma küçük bir taş da yerdik.
İşte bu bizim gibi kale arkası fut-
bolcularına taş atan ve bize kale
direği taşıtan futbolcular 328 se-
nesi Eylül’ün on ikisinde Karşı-
yaka Kulübü diye bir spor kulübü
yaptılar. Bunu el’an kulüpte mev-
cut bir fotoğraftan hatırlıyorum.
Çünkü o fotoğraf çekilirken bizim
de daima fotoğrafımızı çeksin
diye kenarlara sokulmaya çalışıp
aynı tarzda bir taş yedim.
Mezkûr tarihte teşekkül eden
Karşıyaka Kulübü İzmir’de rakip-
siz olduğu için beynelmilel gibi bir
manzara arz ediyordu. İzmirliler
Cuma günü biz mektepliler ile
birlikte egzersiz yapmak için
Karşıyaka’ya gelirler ve akşama
kadar zedelenen, birkaç defa ya-
malanan topun arkasından biz-
leri koştururlardı.
Beynelmilel vaziyet 330 senesine
kadar devam etti. 330’da İzmir’de
Altay İdman Yurdu teşekkül
edince Karşıyakalılara bir rakip
olması dolayısıyla Altay’ı düşün-
meye başlamıştık. Altay’ın siyah-
beyaz, Karşıyaka’nın
kırmızı-yeşil forması kâh Karşı-
yaka’da kâh ismi bilâhare ‘Talebe
Çayırı’ olan ‘Kârhane Çayırı’nda
görülmeye başlandı. Bunlar(a) bir
sene faâliyetten sonra İtimâd-ı
Terakkî Mektebi ve Sultâni’nin iki
kuvvetli takımı da iltihak etti.
Şimdi mevcut dört kulüp bittabi
azami faâliyet ibrâz ediyordu.
Ma’a hâzâ bunların dördü için de
zamanın meşhur Rum kulüpleri
olan Panionios ve Apollon ile re-
kabet edebilmeleri mümkün de-
ğildi...”
1912 senesinde şimdi İstanbul
Üniversitesi Spor Kulübü olan
kulüp tesis edilmişti. Dârülfünun
ve sonrasında anacağım Şehre-
mini ve İstanbul Jimnastik kulüp-
leri erken dönem İstanbul İkinci
Küme’de mücadele etmişlerdi.
57. Dârülfünun Spor Kulübü
(İstanbul) 1912
1912 senesinde kurulan Dârülfü-
nun Kulübü 1912-13 sezonu İstan-
bul Cuma Ligi’ne iştirâk etmiştir.
İstanbul Üniversitesi Spor Ku-
lübü’nün atası olan kulüp yirmili
senelerde İstanbul Mektep Li-
gi’nde de mücadele etti. 1914 se-
nesinde Türk Gücü Kulübü ile
birleştiyse de sonradan yine
münhasır hâle geldi ve sonraki
senelerde nâmı sık sık futbol va-
disinde anıldı.
KarşıyakaMümârese-i BedeniyyeKulübü’nün ilk fotoğraflarından biri.
114
58. Şehremini Futbol Kulübü
(İstanbul) 1912
İlk defa 1912-13 İstanbul İkinci
Küme’de rastladığımbu kulüp,
birkaç sene daha ikinci kümede
mücadele ettikten sonra Türk
İdman Ocağı saflarına katılmıştır.
59. İstanbul Jimnastik
Kulübü 1913
1913 Haziran ayında Vefa’da Da-
rültedris Mektebi talebesi tarafın-
dan kurulmuştur. Meşrutiyet
devrinin kulüplerinden olup, 1913-
14 Cuma II. Küme’ye katılmıştır.
İstanbul Anadolu yakasının en
mühimve eski kulüplerinden biri
de Anadoluhisarı İdman Yur-
du’dur. Anadoluhisarı İdman
Yurdu 1913 senesinde kurulmuş
bir kulübümüzdür. Kurucuları
arasında İttihâd ve Terakkî Fırka-
sı’nın idarecileri bulunmaktadır.
Dönemin ‘iş başındakileri’ ittihat-
çılar tarafından kurulduğu için
teşkilâtlanması ve gelişimi hızlı
olmuştur.
60. Anadoluhisarı İdman Yurdu
(İstanbul) 1913
Mevki:
Anadoluhisarı, Üsküdar,
İstanbul
Tesis Tarihi:
1913
Renkleri:
Sarı-yeşil
Bilinen İlk Müsabakası:
1 Ağustos
1913 Cuma günü Bahriye askeri
mektebi talebesindenmüteşekkil
takımı Union Club’de 3-1 mağlup
etmiştir.
Bilinen İlk Kadrosu:
-
61. Bahriye İdman Kulübü
(İstanbul) [1913’ten evvel]
Askeri kulüplerimizdendir. 1924
senesindeki Türkiye Futbol Birin-
ciliği’nde Harbiye’ye 3-0mağlup
olarak Türkiye ikincisi olmuştur.
Tesis tarihi kesin olarak bilinme-
mektedir.
62. Makkabi Kulübü (İstanbul)
[1909-1913]
1913 senesinde İstanbul Musevi
Cemaati tarafından kurulan
idman kulübüdür. 1 Haziran 1913
tarihinde Union Club sahasında
Maccabi Oyunları ile idman
âlemine girdiğini bildiğimbu
kulüp uzun seneler varlığını sür-
dürmüştür.
Beşiktaş Kulübü ile alâkalı bir ha-
tırâtta 1909 senesinde bir Mak-
kabi Yahudi Kulübümüsamere-
sinden bahsedilmektedir. Bu se-
bepten dolayı 1909 senesi kuru-
luş, 1913 ise tescil tarihi olabilir.
Mavi-beyaz formalı Makkabi,
1921-22 sezonu İstanbul Pazar Li-
gi’nde başarılı müsabakalar neti-
cesinde şampiyon olmuştur.
63. Kampana (Telefoncular)
Kulübü (İstanbul) 1913
Bu kulüp deyimyerinde ise rüz-
gâr gibi geçmiştir. İstanbul Tele-
fon Şirketi mühendis ve işçileri
tarafından 1913 senesinde kuru-
lan kulüp, aynı sene sonunda tas-
fiye edilmiştir.
Trabzon’da tesis edilen ilk kulüp
hakkında serinin birinci kısmında
bahsetmiştim. Şimdi sırada ilk
Türk kulübü var. Trabzon İdman
Yurdu, şehir Çarlık Rusya tarafın-
dan işgâl edilmeden birkaç yıl
önce kurulmuştu.
64. Trabzon İdman Yurdu 1913
Trabzon İdman Yurdu ile alâkalı
Trabzonspor Dergisi’ndeki Trab-
zon Futbol Tarihi adlı tefrikamda
bir alıntıya yer vermiştim. Trab-
zon futbolunun ilk devirlerinin
şahidi eski bir futbolcu olan Der-
viş Turan 6 Kanûn-i Sânî 1927 ta-
rihli Özdilek Mecmûası’nda İdman
Yurdu’ndan bahsetmiş:
“... 1329 (1913) senesinde İstanbul
MuallimMektebi’nden mezun
Halil Nihad Bey ile muallim Lütfi
ve belediye a’zâsından Osman
Cudi Beyler ve daha sâir arka-
daşları, memleketin tereddîye
giden gençliğini kurtarmak kay-
gısıyla Trabzon’da ilk idman yur-
dunu tesis ettiler. Önde, şimdi
MuallimMektebi usûl-i tedris
muallimi bulunan Halil Nihad Bey
olduğu hâlde Kavak Meydanı’nda
birkaç muallim ve lise talebesi
topu yuvarlıyordu. Her ne kadar
içlerinde nazariyata vukûfu
(geniş bilgisi) olanlar var ise de,
zamanın telakkîsine (anlayışına)
karşı daha canlı ve kanlı bir ha-
reket eseri gösterilemiyordu. Yal-
nız İdman Yurdu, Türk Ocağı ile
yapmış olduğu bir tenezzühte
Anadoluhisarı İdman Yurdu'nun kurulduğu sene alınmış bir fotoğrafı.
