TamSaha 157. Sayı

Doğuş ve ilk şampiyonlar

tısının gerekliliği de ortaya çıkmıştı.

Bunun üzerine 21 Mayıs 1904 tari-

hinde Paris’te bir araya gelen Bel-

çika, Hollanda, Danimarka, İsveç ve

İsviçre Futbol Federasyonları yetki-

lileriyle henüz ulusal futbol federas-

yonlarını kuramamış Fransa ve

İspanya adına temsilcilerin de

katıldığı bir toplantı düzenlenmiş,

görüşmelerin sonucunda da

Uluslararası Futbol Federasyonları

Birliği olan FIFA kurulmuştu.

Dikkat edileceği üzere futbolun bu

en üst uluslararası kurumu oluştu-

rulurken toplantıya futbolunmucidi

olan İngilizler ve onlarla birlikte

Birleşik Krallık bayrağı altında bu-

lunan, dolayısıyla da İngilizlerden

kısa bir süre sonra futbol federas-

yonlarını kurup ulusal takımlarını

oluşturan İskoçya, Galler ve İrlanda

da iştirak etmemişti. Zira oyunu icat

eden ve kurallarını da koyan kesim

olarak futbolun başkaları tarafın-

dan yönetilmesi ihtimali o devirde

onlar için hayli şüpheyle yaklaşıla-

bilecek bir durumdu.

Ancak FIFA’nın kuruluşu esnasında

İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda

Federasyonları tarafından oluştu-

rulan ve oyunun kurallarını belirle-

yen IFAB (International Football

Association Board - Uluslararası

Futbol Birliği Heyeti) tarafından ko-

nulan kurallara sadık kalınacağının

deklare edilmesiyle birlikte bu

sorun da ortadan kalkacaktı.

Bir sonraki aşamada, FIFA’nın

üstleneceği ilk uluslararası organi-

zasyona gelecekti sıra. Bu da 1920

Antwerp Olimpiyatları’ndaki futbol

turnuvası olacaktı. Ancak olimpi-

yatlarda futbolun daha evvelden

oynandığını da belirtmeden geçme-

mek gerekir. 1896’da Atina’da

düzenlenen ilkmodern olimpiyat

oyunlarında gösteri amacıyla çeşitli

futbol maçları oynanmış ama bun-

ların sonunda herhangi bir tarafa

madalya verilmemişti. 1900’deki

Paris Olimpiyatları’nda Birleşik

Krallık, Fransa ve Belçika’yı temsi-

len birer takımın, 1904 St. Louis

Olimpiyatları’ndaysa Kanada adına

bir ve ABD adına da iki takımın boy

gösterdiği, yine göstermelik

denebilecek basit organizasyonlar

düzenlenmişti. Burada da katılan

takımlara 1896’daki gibi madalya

dağıtılmamıştı belki ama Atina

Karması veya İzmir Karması gibi

takımlar yerine hiç olmazsa doğru-

dan ülkeleri temsil eden takımlar

mevcuttu. Yine de bunların ulusal

federasyonlar tarafından oluşturu-

lan ulusal takımlar olmadığının

altını da çizmek lâzım.

Futbolun ciddi anlamda olimpiyat-

larda bir turnuva biçiminde oynan-

masıysa, 1908 Londra Olimpiyat-

larında gerçekleşecekti ve bu tarih-

ten itibaren oyunlardaki futbol tur-

nuvasına olan ilgi de artacaktı. Öyle

ki 1908’deki oyunlarda altı takım

boy gösterirken bu sayı 1912’de 11’e,

Dünya Kupası’nın yaşı 80’i aştı,

90’a doğru ilerliyor. Peki, bugün

milyarları peşinden sürükleyen,

futbol dünyasının bu en büyük

kupası nasıl ortaya çıkmıştı?

İlk turnuva neden Uruguay’da

düzenlenmiş ve ev sahibi ülke

mutlu sona nasıl ulaşmıştı?

1934’teki turnuvada futbola nasıl

gölge düşmüştü?

Dünya Kupası Tarihi-1

Onur Erdem

utbola benzer oyunların tarihi

incelendiğinde dünyanın dört bir

yanından çeşitli top oyunlarıyla

karşılaşılmaktadır. Çin’de Tsu

Chu, Japonya’da Kemari, Avust-

ralya yerlileri arasında Marn

Grook, Orta Asya’da Tepük,

Orta Amerika’da Ulama, Eski

Yunan’da Episkyros, Roma’da

Harpastumgibi oyunlar oynan-

ması, eski çağlardan beri dünya

üzerinde top tepmeye karşı bir

merak olduğunun göstergesidir.

Benzer oyunlar daha yakın

çağlarda Avrupa’da da çeşitlilik

arz etmiş ve İtalya’da Calcio

Fiorentino, Fransa’da Le Soule,

Britanya’da da Shrove Tuesday

Football gibi top oyunu çeşitleri

ortaya çıkmıştır.

Elbette bu gibi oyunlar günü-

müzdeki futbolun atası olarak

kabul edilebilecek oyunlar değil-

dir. Gerek kuralları, gerek kul-

landıkları top türleri açısından

birbirleri arasında büyük farklı-

lıklar bulunmaktadır. Ancak bu

oyunların önemi, biraz önce de

değinildiği üzere hemdünyanın

hemen her yerinde ilgi görmeleri

hemde bu ilginin çok eski za-

manlardan beri canlı olmasıdır.

Dolayısıyla modern anlamda

futbol 19. yüzyılın ikinci yarı-

sında İngiltere’de doğduğunda

hâlihazırda zaten dünya çapında

bu oyunu sevip benimseyebile-

cek çok geniş bir potansiyel

olduğu söylenebilir.

Nitekimmodern futbolun resmi

doğum tarihi olarak da gösterile-

bilecek 26 Ekim 1863’ten (İngiliz

Futbol Federasyonu demeyi

uygun gördüğümüzThe Football

Association’ın kuruluş tarihi)

kısa bir süre sonra futbol, önce

Yeni Dünya’nın, sonra da Kıta

Avrupası’nın kuzeybatı kesimi-

nin liman kentlerinde hızla po-

pülerlik kazanmaya başlamıştı.

20. yüzyılın başlarındaysa fut-

bolun artık onlarca farklı ülkede

oynanıyor olması ve bu ülke-

lerde yavaş yavaş ulusal takım-

ların da oluşturulmasıyla birlikte

uluslararası bir organizasyon ça-

1924 ve 1928 Olimpiyatlarının şampiyonu Uruguay