76
77
Eleme turları tamamlandıktan
sonra Temmuz ayında yapılacak
turnuvada mücadele edecek ta-
kımlar ortaya çıkmıştı: SSCB,
Fransa, Yugoslavya ve Çekoslo-
vakya. Bu dörtlüden Fransa’nın
turnuvaya ev sahipliği yapması
kararlaştırılırken, çekilen kura
sonucunda yarı final eşleşmeleri
de Fransa-Yugoslavya ve SSCB-
Çekoslovakya şeklinde oldu.
6 Temmuz 1960’ta Paris’in Parc
des Princes Stadı’nda toplanan
yaklaşık 26 bin kişi hemAvrupa
Şampiyonası tarihinin ilk hemde
turnuva tarihinin belki de en he-
yecan verici maçına tanıklık ede-
cekti. 1958 Dünya Kupası’nda altı
maçta 23 gol atıp kupanın en
golcü takımı olan, Avrupa Şampi-
yonası’nın eleme turlarında oyna-
dığı dört maçtaysa rakip fileleri
tam 17 kere havalandıran Fransız-
lar tabiî ki müthiş hücumgüçle-
rine güveniyordu ama gol
yollarındaki en önemli silahları
Just Fontaine ile Raymond Ko-
pa’nın sakatlıkları nedeniyle tur-
nuvaya gelememeleri canlarını
fazlasıyla sıkmaktaydı. 11. daki-
kada Galic’in Yugoslavya’yı 1-0
öne geçiren golü geldiğinde Fran-
sızlar endişelerinin hiç de boşuna
olmadığını görüyorlardı ama
hemen bir dakika sonrasında Vin-
cent skora dengeyi getiriyor ve
devrenin sonlarında da Heutte’le
gelen gol, Fransızları soyunma
odasına 2-1 önde götürüyordu.
İkinci yarı başladıktan sekiz da-
kika sonra MaryanWisnieski
Fransızları 3-1’lik üstünlüğe ta-
şıdı. İki dakika geçmeden Yugos-
lavlar Ante Zanetic ile farkı bire
indirseler de 62’de Heutte takı-
mını yeniden iki farklı üstünlüğe
taşıdı. Fransızlar artık galibiyetten
emindi.
Ancak ne olduysa 75. ve 79. daki-
kalar arasında oldu. Yugoslavlar
önce 75’te Tomislav Knez ile skoru
4-3’e getirdi. Ardından Drazen
Jerkovic 78 ve 79’da üst üste iki
Yugoslav hücumunda da bitirici
vuruşu yapan isimoldu ve Yugos-
lavya kaşla göz arasında 5-4 öne
geçiverdi. Fransızlar kalan on da-
kikalık süre içerisinde bu beş da-
kikalık şokun etkisini üzerlerin-
den atamayınca da skor daha
fazla değişmedi ve bumüthiş gol
düellosundan galip ayrılan Yugos-
lavlar, tarihin ilk Avrupa Şampi-
yonası finaline adlarını yazdırdı.
Diğer yarı final mücadelesindeyse
SSCB ile Çekoslovakya, Marsil-
ya’nın Velodrome Stadı’nda karşı
karşıya geliyordu. Maçın gene-
linde Çekler daha etkili bir futbol
ortaya koymuş gibi gözüktüyse
de kontrataklarda hayli etkili olan
SSCB, 34 ve 56. dakikalarda Va-
lentin Ivanov’un attığı gollerle ra-
kibinin gardını düşürecekti. 66.
dakikadaysa Viktor Ponedelnik
son sözü söyledi ve SSCB, Yugos-
lavya’nın finaldeki rakibi oldu.
Finalin bir gün öncesinde, yarı
finalinmağlupları Fransa ve Çe-
koslovakya, üçüncülükmücade-
lesi için Marsilya’da karşı karşıya
geldi. Just Fontaine ile Raymond
Kopa’nın yokluğu ve yarı finalde
Yugoslavya karşısında 4-2 önde
götürülenmaçın beş dakika
içinde yenen üç golle 5-4 kaybe-
dilmesi, Fransızları hemfiziksel
hemde zihinsel olarak büyük bir
çöküntüye sürüklemişti. Çekoslo-
vakya da SSCB karşısında büyük
bölümünde üstün oynadığı bir
maçı açık farkla kaybetmenin
üzüntüsünü yaşıyordu
belki ama yine de bu
maça rakiplerinden
daha fazla motive ol-
muşlardı. Fransızların
maç havasından çoktan
çıktığı, Velodrome
Stadı’nın tribünlerine
sadece 9 bin yandaş
çekmiş olmalarından da
kolayca anlaşılıyordu.
Zaten teknik direktör
Albert Batteaux da o
güne kadar pek fazla
şans vermediği beş fut-
bolcuyu sahaya sürerek
bir bakıma yedek ağır-
lıklı bir kadro çıkarmıştı.
Bu şartlar altında oyun
düşük bir tempo altında
ve genelde Çeklerin
kontrolünde geçti.
Golsüz biten ilk yarının
ardındanmaçın 58. da-
kikasında Bubernik
sessizliği bozan isim
oldu ve takımını 1-0 öne
taşıdı. Ancak skordaki
değişiklikmaçın temposuna pek
yansımamıştı. Aynı rahvan tem-
poda devam edenmaçın sonla-
rında Çekler Pavlovic’le bir gol
daha buldu ve 2-0’lık galibiyetle
Avrupa üçüncülüğü unvanına hak
kazandı.
10 Temmuz 1960 tarihinde Paris’te
oynanan final maçı, bir bakıma
dört yıl önceki olimpiyat oyunları
finalinin de bir rövanşı niteliğin-
deydi. Dört sene önceki finalde
SSCB, Yugoslavya’yı 1-0mağlup
edip altınmadalyaya uzanmayı
bilmişti. Maç başlamadan önce
göze batan diğer bir noktaysa, tri-
bünlerde hepi topu 18 bin kişinin
toplanmasıydı. Böylelikle bu ilk
Avrupa Şampiyonası finali aynı
zamanda şampiyonanın bugüne
kadarki en düşük sayıda seyircili
finali olacaktı.
Her iki takımın da maça, kendile-
rini bumaça getiren oyunlarını
oynayarak başladıkları söylene-
bilir. Yugoslavlar kazanmanın yo-
lunun gol atmaktan geçtiğinin bi-
linciyle saldırıyor, Sovyetlerin ka-
lecisi Yashin ise Yugoslav
forvetleriyle karşı karşıya kaldığı
hemen her pozisyondan alnının
akıyla çıkıyor ve takımınınmaç-
tan kopmamasını sağlıyordu.
Lâkin dakikalar 43’ü gösterirken
Milan Galic, Yashin’inmağlup edi-
lebileceğini gösterdi ve Yugoslav-
lar devreyi 1-0’lık üstünlükle
tamamladı.
Sovyet takımı ikinci yarıya, geride
olmanın da etkisiyle kabuğundan
çıkarak başladı ve iki dakika
içinde Metreveli ile de golü buldu.
Bu golün getirdiği moralle de SSCB
hızını hiç kesmedi. İkinci yarının
büyük bölümü Yugoslav kalesi
önünde Sovyet baskısıyla geçti.
Fakat bu baskı 90 dakika doldu-
ğunda galibiyet golünü getirecek
verimliliği gösterememişti. Arthur
Ellis’in ikinci yarının sonunda çal-
dığı düdük, maçın galibini değil, 30
dakikalık uzatma bölümüne ge-
çildiğini ilân ediyordu.
Uzatmalarda Sovyetle-
rin fizik kondisyonu-
nun ne denli üst
düzeyde olduğu ken-
dini iyiden iyiye belli
etmeye başlamıştı. Yu-
goslavlar gitgide oyun-
dan düşmekte,
Sovyetlerin baskısıysa
aynı ölçüde artmak-
taydı. Baskı nihayet
113. dakikada sonuç
getirdi ve Ponedelnik,
Meshki’nin sol kanat-
tan yaptığı ortayı ağ-
lara göndererek
SSCB’yi 2-1 öne geçirdi.
Yugoslavlar kalan yedi
dakika içinde bu sko-
run altından kalkama-
yacak kadar çok
yorulmuştu. Sonuçta
SSCB karşılaşmadan
2-1’lik galibiyetle ay-
rıldı ve ilk Avrupa
şampiyonu olarak
adını tarihe yazdırdı.
1960: İlk ŞampiyonSovyetler Birliği
1960’ta düzenlenen
ilk Avrupa Şampiyonası’nda
finali SSCB ile Yugoslavaya
oynamış, gülen taraf
2-1’lik skorla
Sovyetler olmuştu
