28-29 / 40
Lav ovalarıyla kaplıdır. Bu ovalarda yer yer
jökül adı verilen buz kubbelerine rastlanır.
Bunların en büyüğü Vatnapöhull 8 bin
kilometrekareyi bulan yüzölçümüyle
Avrupa’nın en geniş buzuludur. Adada bol
çağlayanlı birçok ırmak bulunmaktadır. Bunlar
kısa ve ulaşıma elverişsizdir. Irmaklarından en
önemlisi Tjorsa 210 kilometredir. Çok sayıdaki
krater gölünden en önemlisi olan
Thingvallavat’ın alanı 120 kilometrekaredir.
Adanın yanardağlarından sonra en önemli
özelliği gayzerlerdir. Bu sıcak su kaynakları
ısınma ve elektrik enerjisi elde etmede
kullanılır. İzlanda, bugün etkin durumda olan
30 kadar volkana ve zengin termal
kaynaklarına sahiptir.
Bir ada ülkesi olan İzlanda’da kış ayları
okyanusun etkisiyle nispeten yumuşak
geçmektedir. Ancak yine de ülke tamamen
karlarla kaplanmakta ve bitki örtüsü kıyı
kesimlerde tundra bitki örtüsüne
dönüşmektedir. Kış aylarında ortalama
sıcaklık 0 °C iken en düşük sıcaklık rekoru
-39,7 °C olmuştur.
Yağış ortalaması ise başkent dolaylarında
865 mm, güneydoğuda ise 1.710 mm’dir.
Adada bitki örtüsü çok azdır. Buzulların
Resmi Adı
İzlanda
Yönetim Biçimi
Parlamenter
Cumhuriyet
Bağımsızlık Tarihi
17 Haziran 1944
Başkenti
Reykjavik
Resmî Dili
İzlandaca
Nüfusu
339 bin 747 kişi
Yüzölçümü
103 bin
kilometrekare
Kişi Başına Gelir
49 bin 200 $
Para Birimi
İzlanda Kronası
İzlanda Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde Grönland’ın
güneydoğusu ile İskandinavya ve Britanya Adası’nın
kuzeybatısında yer alan bir ada ve Avrupa ülkesi.
Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde volkanik bir ada üzerinde
kurulmuş ve çevresindeki birçok küçük adadan meydana
gelmiş bir devlet. En yakın komşusu Grönland’la mesafesi
350 kilometre. Diğer komşuları Norveç’e 1050, İskoçya’ya
ise 800 kilometre uzaklıkta.
861 yılında Norveçliler tarafından keşfedilen adaya ilk kez
9 ve 10. yüzyılda Norveç’ten gelen Vikingler yerleşmiştir.
Bu toplulukların önderleri birleşerek 930 yılında
parlamentonun ilk örneği sayılabilecek Athing’i meydana
getirdi. İç anlaşmazlıklar sonucu bağımsızlığını kaybeden
ada 1262’de Norveç’in egemenliğine girdi. 14. yüzyılda
Norveç’in Danimarka’ya bağlanmasıyla, Danimarka’nın
hâkimiyeti altına girdi. 17. yüzyılda adada hastalık, kıtlık
ve volkan püskürmeleri ortalığı kasıp kavurdu. 1838’de
Reykjavik’te on üyeli bir meclis kuruldu. 1843’te de Althing
yeniden teşkil edildi. 1904’te İzlanda’ya diplomasi dışında
özerklik tanındı. 1918’de İzlanda, Danimarka’ya bağlı bir
devlet hâline geldi. II. Dünya Savaşı sırasında stratejik bir
değer kazanan İzlanda’yı korumak gerekçesiyle İngiltere
tarafından işgal edildi. 1941’de Amerikalılar adayı devraldı.
1941’de Althing, Danimarka ile bağlarını koparma kararı
aldı. 1944’ün Mayıs ayında halkoyuna sunulan yeni
anayasa oylandıktan sonra 17 Haziran’da cumhuriyet ilân
edildi. İzlanda 1949’da NATO’ya üye oldu. Ordusu olmayıp
da NATO üyesi olan tek ülkedir. 17 Haziran 1944’te ABD,
İzlanda’yı ilk tanıyan ülke oldu.
İzlanda, jeolojik olarak hemAvrupa hem de Kuzey
Amerika kıtasındadır. Ülkenin toplam yüzölçümü 103 bin
kilometrekaredir. İzlanda’nın büyük bölümü volkanik olup
adadaki yanardağlar hâlâ faaldir. Bunların sayısı 200’ü
bulmaktadır. En önemlisi 1490 metre yüksekliğindeki
Heklâ’dır. İzlanda’nın kıyıları güneyde düz, öteki yerlerde
girintili çıkıntılıdır. Kıyılarının uzunluğu 6 bin
kilometreden fazladır. Adanın bazı bölümleri geçmişteki
yanardağ püskürmeleri sonucu ortaya çıkmıştır.
İzlanda’yı Tanıyalım
Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde adeta tek başına bir ada İzlanda. En yakın komşusu
Grönland’a mesafesi 350 kilometre. Volkanik adanın en önemli geçim kaynağı ise balıkçılık
ve hayvancılık. 866 gemi ile yıllık ortalama 1.5 milyon ton balık tutulan İzlandalılar,
bu balıkları işleyerek ihraç ettikleri için oldukça varlıklı bir hayat sürebiliyor.
Uzaktaki güzel ülke
29
28
Volkanik bir ada olan İzlanda, doğal güzellikleriyle
büyüleyici bir atmosfere sahip.
Reykjavik’in ünlü Hallgrimskirkja Kilisesi