100-101 / 154
uzey Amerika, futbolun
Britanya’da icadı sonrasında
Britanya dışında ilk oynandığı
yer olarak kayıtlara geçmişti.
1862’de Boston’da kurulan
Oneida Football Club’ın, bu
tarihlerde Britanya’da da yeni
yeni şekillenmekte olan değişik
futbol oyun kurallarından
esinlenerek günümüzdeki futbol
ve rugby karışımı bir tür oyun
oynama gayesinde olduğu
bilinmekte… Ancak Amerikalıla-
rın çok geçmeden gönüllerini
yuvarlak toptan ziyade oval topa
kaptırmaları, bölgede hangi
türün popüler olup hangisinin de
ikinci plana atılacağını işaret
edecekti. 1874 yılında ABD’den
Harvard ve Kanada’dan da McGill
Üniversiteleri arasında düzenle-
nen iki farklı futbol müsabakası
da söz konusu ayrımın bir
bakıma resmiyet kazanmasına
yol açacaktı. Şöyle ki; yapılan
müsabakaların ilkinde yuvarlak
top kullanılırken ikincisinde oval
topla oynanmış ve ikinci maç
sonrasında Harvard’lılar,
gelecekte oynamaları gereken
topun, oval top olduğuna kanaat
getirmişlerdi. Dolayısıyla ülkede
sporun gelişimine öncülük
edecek başlıca kesimlerden biri,
Amerikan futbolunun filizlen-
mesini sağlayacak bir tercihe
imza atmış oluyordu.
Bu gelişmenin de etkisiyle futbol
belki bölgede ikinci planda kal-
maya mahkûm olacaktı ama bu
yine de bu sporun oynanmaya-
cağı veya gelişme göstermeye-
101
Gold Cup 2017
K
ceği anlamına gelmiyordu. Öyle ki
1904 yılında modern olimpiyatların
üçüncüsü ABD’nin St. Louis
şehrinde düzenlendiğinde gösteri
amaçlı bir futbol turnuvası da
düzenlenmiş ve bu turnuvaya ikisi
ABD’den, biri de Kanada’dan olmak
üzere üç takımkatılmıştı. 1912 yılına
gelindiğinde de Kanada, futbol
federasyonunu kurarak FIFA’ya
Avrupa dışından üye olan ilk
ülkelerden biri olacaktı. Bir yıl sonra
ABD de futbol federasyonunu
kurarken onlar da 1914’e
gelindiğinde FIFA’ya katılıyordu.
İlk Dünya Kupası’nda
ABD yarı finalde
Takvimler 1930’u gösterirken ilk
Dünya Kupası da Uruguay’da
düzenlenmekteydi. Bu turnuvada
ABD yarı final oynama başarısı gös-
terirken takımın golcüsü Bert Pate-
naude da Paraguay’a karşı attığı
üç golle Dünya Kupası tarihinin hat-
trick yapan ilk oyuncusu olmuştu.
Aynı turnuvada, Kuzey ve Orta
Amerika adına yer alan bir diğer ta-
kımsa Meksika’ydı. Ancak Meksika,
oynadığı üç maçtan da mağlup ay-
rılmaktan kurtulamamıştı. Bunda,
millî takımlarını anca 1923’te oluş-
turup federasyonlarını da 1927’de
kurmalarının payı elbette büyüktü.
Orta Amerika’da Meksika dışındaki
ülkelerde de futbolun gelişimi
benzer zaman diliminde olmuştu.
Futbol federasyonunu ilk kuran
taraf, 1919’da Guatemala’ydı. Diğer
ülkeler de genellikle 1920’ler ve
1930’larda Guatemala’yı takip etti.
Bugün CONCACAF’ın Karayipler
ayağını oluşturan bölgedeyse
istisnai birkaç yerde bu hareketlilik
biraz daha erken yaşanmıştı. Haiti
Futbol Federasyonu 1904’te, Trini-
dad ve Tobago Futbol Federasyonu
1908’de, Jamaika Futbol Federasyo-
nu’ysa 1910’da faaliyete geçmişti
ancak bu ada ülkelerinin coğrafi
şartların da etkisiyle birbirleriyle
sık karşılaşması da pekmümkün
değildi ve bu durumda futbolun bu
topraklarda yeterince gelişememe-
sine yol açıyordu. Ayrıca Orta Ame-
rika’daki bazı ülkelerde beyzbolun,
Batı Hint Adaları’nda da kriketin
en popüler sporlar haline gelmesi,
futbolun gelişimini sekteye uğratan
diğer faktörlerdi.
1930 Dünya Kupası sonrasında,
Kuzey ve Orta Amerika temsilcileri
uzun süre boyunca kendilerini
gösterecek bir başarı elde edeme-
yeceklerdi. 1938 Dünya Kupası’nda
Küba, sürpriz bir biçimde ilk turda
Romanya’yı eleyerek çeyrek finale
kalmıştı. Bu istisna haricinde
Meksika’nın ev sahipliğini yapacağı
1970 Dünya Kupası’na kadar
herhangi bir Kuzey ve Orta Amerika
takımı Dünya Kupalarında ilk
turdan ötesini göremedi.
CONCACAF’ın
kuruluş süreci
Bölgede oluşturulan ilk konfede-
rasyon, 1938’de faaliyete geçen
Karayipler ve Orta Amerika Futbol
Konfederasyonu’ydu. Kosta Rika,
Küba, Kurasao, El Salvador, Guate-
mala, Haiti, Honduras, Nikaragua,
Panama ve Surinam’ın katılımıyla
kurulan konfederasyonu, 1946’da
işbaşı yapacak olan Kuzey Amerika
Futbol Konfederasyonu izleyecekti.
Bu konfederasyonun bünyesin-
deyse ABD, Kanada, Meksika ve
Küba yer almaktaydı. Nihayet,
1961’e gelindiğinde bu iki yapı tek
bir çatı altında yola devam etme
kararı aldı ve günümüzde de
bölgedeki futbolun yönetim organı
olmayı sürdüren CONCACAF
böylece doğmuş oldu.
CONCACAF’ın kurulmasından
sonra, konfederasyon bünyesindeki
takımların aralarında düzenli olarak
bir turnuva düzenlenmesi için de
hiç geç kalınmayacaktı. Bu sayede
1963 yılında ilk CONCACAF şampi-
yonası El Salvador’un ev sahipli-
ğinde yapıldı. Turnuvadan zaferle
ayrılan tarafsa, dört takımlı final
grubunu oynadığı üç maçı da
kazanarak lider tamamlayan
Kosta Rika oldu.
Turnuva, 1973’e kadar iki yılda bir
düzenlenirken 1965’te Meksika,
1967’de Guatemala, 1969’da Kosta
Rika, 1971’de yine Meksika ve
1973’te de Haiti’nin şampiyonlukla-
rına sahne oluyordu. Bundan son-
Kuzey ve Orta Amerika ile Karayipler Konfederasyonu olan CONCACAF’ın düzenlendiği
Gold Cup’ta zafer ABD’nin oldu. Dört yıl aradan sonra tacı Meksika’dan devralıp
yeniden kendi konfederasyonu içinde zirveye çıkan Birleşik Devletler,
toplamda da bu turnuvadaki altıncı zaferini yaşadı.
Onur Erdem
Sıra bu kez ABD’de
100