Basic HTML Version
94
TamSaha
TamSaha
95
cular›na birkaç Amerikal› oyuncu-
nun takviye edilmesiyle oluflturu-
lan Hakoah New York tak›m›, o
dönemin ABD futbol flampiyonunu
belirleyen US Open Cup’› kazan-
m›flt›. Hakoah’n›n futbol dünyas›n-
da en çok flöhret sahibi olacak
oyuncusuysa (her ne kadar bu flöh-
rete teknik adaml›¤› döneminde
ulaflacak olsa da), teknik direktör-
lü¤ü döneminde Benfica’ya iki Av-
rupa flampiyonlu¤u yaflatan Bela
Guttmann’d›.
Ne var ki kulüp için parlak günler
uzun sürmedi. 1938’de Avustur-
ya’n›n Almanya’ya kat›lmas›n›n ve
dolay›s›yla ülke yönetiminin Nazi-
lerin eline geçmesi üzerine kulüp
kapat›ld›. Bundan daha da vahimi
de elbette Yahudilerin u¤rad›¤› soy-
k›r›md›. 1920’lerde Viyana’da 200
bine kadar ç›kan Yahudi nüfusu, II.
Dünya Savafl› bitti¤inde 10 bini bile
bulmuyordu. Böylece Hakoah Wi-
en’in küllerinden do¤ma ihtimali bi-
le neredeyse kalm›yordu. Avusturya
futbolu içerisinde belki bir Celtic,
belki bir Athletic Bilbao hatta Barce-
lona etkisine sahip olabilecek kulü-
bün önü öylesine kesilmiflti ki…
Hakoah Spor Kulübü, 1945 y›l›nda
yeniden kurulduysa da kulübün fut-
bol flubesi 1949 y›l›nda imkans›zl›k-
lar üzerine kapat›ld›. Hakoah’a ba¤-
l› bir futbol kulübü olmas› fikriyse
ancak son 10-15 y›lda yeniden can-
land›. Fakat Viyana’n›n Yahudi ce-
maati taraf›ndan 2000’lerde kurulan
yeni futbol kulübünün ad›n›n Mac-
cabi Wien olmas› kararlaflt›r›l›nca
Hakoah Wien ismi, hapsoldu¤u fut-
bol tarihinin tozlu sayfalar›ndan
kendisini kurtaramad›.
‹skoç futbolu denince akla ilk gelen
fley hiç flüphesiz Rangers-Celtic re-
kabetidir. Koca ülke futbolunun ne-
redeyse tamamen iki tak›m taraf›n-
dan sahiplenilmesiyse elbette di¤er
tak›mlar› var olma savafl›nda bir
hayli zor durumda b›rak›yor. Özel-
likle de bu tak›mlar, Celtic ve Ran-
gers ile hemfleriyse, yani Glasgow
tak›m›ysa…
Söz konusu var olma savafl›n› hazin
bir yenilgiyle tamamlayan tak›mlar
içerisinde en önemlisiyse muhteme-
len Third Lanark kulübüydü.
1872’de, yani Rangers’la ayn› sene-
de ve Celtic’ten 16 y›l önce kurulan
Third Lanark, 1890-91 sezonuyla
start alan ‹skoçya Ligi’nde de en ba-
fl›ndan itibaren yer alan tak›mlardan
biriydi ve ilk 35 sezon boyunca da
aral›ks›z bu ligde mücadele edecek-
ti. Özellikle 19. yüzy›l sonlar› ve 20.
yüzy›l bafllar›nda ‹skoçya’n›n en iyi
tak›mlar›ndan biri olan Lanark, ilk
ciddi baflar›s›n› 1889 y›l›nda ‹skoçya
Kupas›’n› finalde Celtic’i yenerek
kazand›. 1903-04 sezonuna gelindi-
¤indeyse Lanark tarihinin ilk ve tek
lig flampiyonlu¤unu kazanacakt›. 26
maç›n›n 20’sini kazanma baflar›s›
gösteren Glasgow ekibi, rakiplerine
sadece üç kez boyun e¤mifl ve ligi
zirvede tamamlam›flt›. Bu baflar›y›,
ertesi y›l kazan›lan ‹skoçya Kupas›
takip etti. Tak›m ayr›ca 20. yüzy›l›n
ilk on y›l›nda, Glasgow Kupas›’n› da
üç kez müzesine götürmüfltü.
Gelgelelim zaman geçtikçe ‹skoç-
ya’da futbolun gitgide Rangers-Cel-
tic kartelinin hâkimiyeti alt›na gir-
mesi, Third Lanark’›n zay›flamas›n›
kaç›n›lmaz k›l›yordu. Bafllarda Birin-
ci Lig’in orta s›ralar›nda gezinen ta-
k›m daha sonralar› iyice kötüye git-
mifl ve 1920’lerin ortas›ndan
1950’lerin ortas›na kadar befl kez
küme düflmüfltü. Yine de her defa-
s›nda Birinci Lig’e geri dönmeyi ba-
flaran Lanark, 1960-61 sezonunda li-
gi Rangers ve Kilmarnock’un arka-
s›ndan üçüncü s›rada tamamlarken
rakip fileleri 100 kez havaland›rarak
bu alandaki kulüp rekorunu da k›r›-
yordu.
Lâkin bu bir nevi sonun bafllang›c›y-
d›. Zira tak›m 100 gol atarken kale-
sinde de 80 gol görmüfltü ve ligin en
çok gol yiyen üçüncü ekibi konu-
mundayd›. Müteakip sezonlarda at›-
lan gol say›s› sürekli düflerken yeni-
len gol say›s›nda fazla bir de¤ifliklik
olmamas› sonucunda da tak›m 1965
y›l›nda son kez küme düfltü. Bunun
sonras›nda iki sezon kadar bir alt lig-
de ç›rp›nan Lanark, maddi yetersiz-
likler sonucu 1967’de iflas bayra¤›n›
çekti. O dönemlerde henüz Rus ve-
ya Arap sermayeleri icat edilmedi-
¤inden olsa gerek, kulübü kurtara-
cak cabbar cevval bir para babas›
ç›kmay›nca da Third Lanark ismi
“mevta kulüpler” listesine eklenmek
zorunda kald›.
1960’lar›n sonuna gelinirken, Ame-
rikan e¤lence sektörü, futbola, par-
don “Soccer”a da el atma derdin-
deydi. Bunun sonucunda da 1968’e
gelindi¤inde NASL (North American
Soccer League) kurulacakt›. NBA ve
NFL gibi organizasyonlarla benzer
bir modele sahip olan NASL’e
önemli paralar da yat›r›lm›fl ve özel-
likle futbol kariyerlerinin son düzlü-
¤üne gelmifl olan büyük y›ld›zlar,
cazip teklifler karfl›l›¤›nda ABD’nin
yolunu tutmaya bafllam›flt›. Pele,
Beckenbauer, Neeskens, Carlos Al-
berto ve Chinaglia New York Cos-
mos’ta, Cruyff, Best ve Cubillas Los
Angeles Aztecs’te, Eusebio ve Bette-
ga Toronto Blizzard’da, Bobby Moo-
re San Antonio Thunder’da, Deyna
San Diego Sockers’da ve Gerd Mül-
ler de Fort Lauderdale Strikers’da
forma giymifllerdi.
Tüm bu flatafat, 1970’lerde ABD’de
yapay bir futbol ç›lg›nl›¤› yaratm›flt›
belki ama futbolun bir moda gibi su-
nulmas› ve Avrupa ile Güney Ameri-
ka’dan getirilen y›ld›zlar›n da spor-
cudan çok birer rock star gibi lanse
edilmesi, oynanan oyunun bir spor-
dan çok, trend olmufl bir gösteri türü
olarak alg›lanmas›na yol açt›. Bunun
sonucunda da 1980’lerde izleyici
kitlenin hevesi yavafl yavafl k›r›lma-
ya bafllad›. NASL’in zarar etmeye
bafllamas› sonucundaysa kepenkler
1984 y›l›nda indirildi. NASL’in ka-
panmas›yla birlikte bu ligde boy
gösteren tak›mlar›n da hemen he-
men hepsinin kap›s›na kilit vuruldu.
1970’lerde adeta dünya karmas›
oluflturma havas›ndaki New York
Cosmos ve Los Angeles Aztecs gibi
tak›mlar, 10 sene içerisinde yok
olup gitmifllerdi.
Mevta kulüpler listesi bu kadarla da
s›n›rl› de¤il. Bahsi geçen kulüpler
haricinde bu alanda ad›ndan belki
de en çok söz
edilecek kulüp,
‹ngilizlerin Co-
rinthian kulü-
büydü. Tama-
men amatör fut-
bol sevdal›lar›n-
dan oluflan ve
hay›r
amaçl›
özel maçlar için
sahaya ç›kan ta-
k›m, 20. yüzy›l›n
b a fl l a r › n d a
Ada’n›n bile¤i
en zor bükülen
ekiplerindendi.
( M a n c h e s t e r
United’› 11-3
ma¤lup ettikleri
bir maç bile
var!) Hatta millî tak›ma da
önemli say›da oyuncu veri-
yorlard›. Ancak futbolun
tepeden t›rna¤a profesyo-
nelleflmesi sonucu pes etti-
ler ve 1939 y›l›nda da¤›ld›-
lar.
Celtic’i model alarak Bel-
fast’ta kurulan Belfast Cel-
tic kulübü de faal oldu¤u
y›llar boyunca Kuzey ‹rlan-
da’n›n en önemli tak›mla-
r›ndan biriydi. Ancak Pro-
testanlar›n tak›m› Linfield
ile 1948 y›l›nda yapt›klar›
bir maçta Linfield taraftar-
lar›n›n sahaya girip Celticli
oyunculara sald›rmas›n›n
ard›ndan kulüp ligden çe-
kildi ve kendisini feshetme
karar› ald›.
1988 y›l›nda Liverpool’u ma¤lup
ederek Federasyon Kupas›’n› kaza-
nan ve 1990’l› y›llar boyunca da ge-
nelde hep en üst kümede boy göste-
ren Wimbledon da ‹ngiltere’de iflas
etti¤i için kapanmak zorunda kalan
kulüpler aras›nda en ünlüsü olarak
gösterilebilir. Kulüp 2002 y›l›nda
Milton Keynes’e tafl›nmak sorunda
kalm›fl, 2004’te de kapanm›fl ve ku-
lübün haklar› Milton Keynes Dons
ad›yla kurulan yeni bir kulübe geç-
miflti. Öte yandan Wimbledon taraf-
tarlar› tak›m-
lar›n›n ad›n›
yaflatma ama-
c›yla, Milton
Keynes’e tafl›-
n›ld›¤›
an
m e r k e z i
W i m b l e -
don’da bulu-
nan
AFC
Wimb l edon
ad›nda yeni
bir kulüp kur-
dular ve ta-
k›m geçen se-
zon itibar›yla
‹ng i l t ere ’de
profesyonel
liglere yüksel-
meyi baflard›.
Third Lanark
Tüm NASL tak›mlar›
Ve di¤erleri...