Basic HTML Version
Futbolcular için kuvvet göstergeleri
Futbolcuların kuvvetinden söz edildi-
ğinde, genellikle maç süresince, örneğin
bir depar sırasında top kapma, kafa to-
puna çıkma, şut ve kalecinin çoğu zaman
son derece büyük bir patlama gerektiren
atlayışlarına atıfta bulunulmaktadır ve bu
hareketler eksantrik ve konsantrik kasıl-
malar ile hızlanma ve durmaların yapıla-
bilmesini gerektirir.
Çeşitli ortaya çıkış biçimleriyle birlik-
te, bu spesifik kuvvet türüdür. Kuvvet-hız
veya hızlı kuvvet, kaleciler de dahil, bir
futbolcunun sahip olması gereken en
önemli kuvvet türüdür ve futbolda yapı-
lan fiziksel hazırlıkların değerlendirilme-
sinde mutlaka dikkate alınması gerekir.
Tabii ki uygulama tarzıyla bağlantı-
lı olarak kuvvetin çok çeşitli ifade şekli
vardır. Örneğin, bir maç süresince ortaya
çıkan, patlamalı kuvvet, patlamalı-esnek
kuvvet, patlamalı-esnek-reaktif kuvvet
ve diğer türevler, futbolcunun iyi perfor-
mans göstermesinde rol oynar. Bosco ta-
rafından verilen ismiyle hızlı kuvvete karşı
direnç, maksimum hızdaki dinamik kuvve-
tin çeşitli ortaya çıkış biçimlerine belli bir
süre boyunca direnme kapasitesi olarak
tanımlanır.
Kuvvet testi veya değerlendirme seti-
nin seçiminde, bu spesifik biçimlerin de-
ğerleri dikkate alınmalı ve aynı zamanda
belli teknolojik ekipmanlara sahip olma
şansı da değerlendirilmelidir. Böylece ön-
ceki sezonlarda yapılan kuvvet değerlen-
dirmeleri geçmişi, kulüpleri yapacakları
tercihin daha spesifik mi yoksa genel mi
olması gerektiği konusunda yönlendire-
cektir.
Bundan bağımsız olarak hızlı kuvvetin
değerlendirilmesine önem vermemiz ge-
rekir çünkü bu, sezon boyunca değişen bir
fiziksel niteliktir ve değerlendirmenin ar-
dından buna uygun olarak yapılan antren-
manlar futbolcuların bireysel gelişimine
katkı sağlayacaktır.
Hızlı kuvvetin ölçümünde kullanılan alet
ve cihazlar
Bosco Ergojump Sistemi:
Bu sistem elektronik bir kronometre-
ye bağlı bir iletken minderden oluşur ve
kronometre kullanıcının zıplaması ve düş-
mesiyle çalışır.
Ergojump-Bosco sistemi, dikey sıçra-
ma hareketi sırasındaki ağırlık merkezinin
ölçülmesi yoluyla havada kalınan süreyi
hesaplar.
h= tv2x 1,226
h: yükseklik tv: havada kalınan süre
Asmussen ve Bonde-Petersen, 1974
Bu formülün kullanılması, önceki ör-
neklere göre daha basit bir cihazın ve bir
kuvvet platformunun oluşturulmasını sağ-
lamıştır ve bugün de bunlar birçok kulüp
tarafından kullanılmaktadır.
Kızılötesi platformu:
Elektrik kontağı içermeyen yeni plat-
form sisteminde normal ışıktan etkilen-
meyen görünmez kızılötesi ışınlar kulla-
nılıyor. Bu ışınlar iki soket (alıcı ve verici)
arasındaki bütün yüzeyi kapsıyor. Kontaklı
platformlara göre bunun sağladığı temel
avantaj, testin her türlü yüzeyde yapı-
labilmesidir ancak çimde, herhangi bir
ayakkabıyla test yapılamaz ve gelen aşırı
yükler klasik kontak sistemine zarar vere-
bilir. Fakat dayanıklılık mekanik korozyon
olmaması nedeniyle artar. Sistemi ticari
olarak üreten çeşitli şirketler bulunmakta-
dır (Newtest, Optojump Microgate, Ergo-
jumplus Bosco ...)
Bunlar sayesinde, bacakların morfo-
lojik ve fonksiyonel özelliklerini, bir dizi
Bosco testi üzerinden değerlendirmeye
devam edebiliriz. Bosco testleri, yöntem-
ler ve gerekli malzemelerin basit olması
nedeniyle kuvvet değerlendirmelerinde
temel bir ilerleme oluşturmuştur.
Bilgisayarlı izotonik dinamometreler:
Bunlar, patlamalı kuvvet ve gücün gös-
tergelerinin değerlendirilmesinde çok ya-
rarlı bir parametre olan kuvvet ve hız ge-
lişim endeksinin hesaplanmasını sağlayan
çok sofistike teknolojik cihazlardır.
Bir elektronik cihaz (geçen zamana
göre alınan yolu hesaplayan bir detektör)
kullanılarak, futbolcu tarafından örneğin
sıçrama gibi bir hareketin uygulanması
veya ağırlık aletinde çalışma sırasında uy-
gulanan hız, ivme, kuvvet, güç yüklemesi
ve deplasman ölçülebilmektedir.
Bugün itibariyle, futbolcu için büyük
zaman ve zahmet gerektiren maksimum
güç ölçümünün yerine, Ergopower Bosco
System, Fitrodyn, Globus’un Real Power,
Technogym’in Power Control, Muscle Lab,
Myotest gibi sistemler sayesinde güç test-
Kuvvet testi
Kuvvet testi veya değerlendirme setinin seçiminde, oyuncuların çeşitli kuvvet türlerindeki değerleri dikkate alınma-
lı ve aynı zamanda belli teknolojik ekipmanlara sahip olma şansı da değerlendirilmelidir. Böylece önceki sezonlar-
da yapılan kuvvet değerlendirmeleri geçmişi, yapılacak tercihin daha spesifik mi yoksa genel mi olması gerektiği
konusunda yönlendirici olacaktır.
Hız Sensörü
Mikrobilgisayar
Şekil 1. Fitrodyne Şeması. Temel kuvvet egzersizlerinin uygulanma hızı ve gücünün bir dinamo-
metre aracılığıyla ölçülmesi. Yarı çömelme hareketi
leri geçmiştir.
Bu tür cihazların kullanılması çok sayı-
da avantaj sağlar. Bu avantajlardan bazıla-
rı şunlardır:
- Birçok değerlendirme ve antrenman-
da çok yönlü bir şekilde kullanılabilme
özelliği
- Her türlü ağırlık aletine bağlanabilme
kolaylığı
- Test sırasında yaralanma riskinin
daha düşük olması
- Test için daha az zaman gerekmesi
- Dinamik ölçüm
- Şartların yeniden oluşturulabilmesi
- Güç eksikliğinin ölçülmesi: Sağ sol
dengesizlikleri
Hızlı kuvvet değerlendirmesi temel fizik-
sel testleri
Ababalakov tekniğiyle serbest sıçrama
veya kollarla ters hareket
Bu basit sıçrama tekniği sayesinde fut-
bolcunun bacaklarının yaklaşık ve genel
kuvvetini çok kısa bir sürede ölçebiliriz.
Büyük miktarda güç artışını bacakların
uzatıcı kas yapısındaki kapasite artışına
atfetmek tam anlamıyla doğru değildir
çünkü başka koordinasyon faktörleri de
devreye girer ve bacaklar, gövde ve kollar
arasındaki koordinasyonun etkisi ile mor-
folojik ve fonksiyon yapıların (kasılma,
esneklik, esnek enerjinin yeniden kullanıl-
ması) etkisini ayırt etmeyi engeller. Ancak
bu uygulama tekniğinin başlangıç testi
olarak kullanılması, hatta 11-12 yaşın al-
tındaki farklı oyuncu kategorilerine uygu-
lanması mümkündür.
Diğer oyunculara direnç değerlendir-
mesi yapılırken, bu test kalecilerde tek
bacakla serbest plonjonun kullanılması,
hava topları ve şutlarda bir bacağın çok
fazla kullanılmasına yönelik dikkat çekici
ve önemli bir eksiklik veya sol ile sağ ara-
sında dengesizlik olup olmadığının göz-
lemlenebilmesini sağlar.
Bosco fonksiyonel test seti:
Sıçrama performansı ve sıçramanın
uygulanmasıyla ilgili metabolik süreçler
ile bacakların uzatıcı kaslarının nöromüs-
küler davranışları ve viskoelastik özellikle-
rinin daha iyi değerlendirilmesini sağlar.
Bosco test seti (Detant testi) kasılma-
dan önceki koşullar (gerilmeden ve ritmik
hareketten önceki statik pozisyon), geril-
menin uzunluk ve hızı vb. değiştirilerek
farklı sıçrama testleri yapılmasını öngörür.
Bosco testindeki standart denemeler:
- SJ: squat jump veya dururken sıçra-
ma
- CMJ: Counter movement jump veya
kolları kullanarak veya kullanmayarak ters
hareketle sıçrama
- DJ: drop jump veya değişken bir yük-
seklikten dikey sıçrama veya düşme
- RJ: reactive jump veya reaktivite testi
- 15 sıçramada veya 15 saniye, 30 sani-
ye veya 60 saniye sürede mekanik gücün
ölçülmesi
Kullanılacak bir testin ve test setinin
başarısı ve değeri büyük ölçüde standart-
laştırılabilmesine bağlı olacaktır. Dene-
meler yavaş yavaş yapılmalıdır çünkü ilk
uygulamada hata yapılması olasılığı var-
dır. Teknik uygulamanın doğru olmasına
büyük önem vermemiz gerekir: Dizler ve
kalçaların esneme dereceleri, SJ için izole
hareket ve gövde ile kolların patlamalı ha-
rekete katılmasının engellenmesi. Düşme
kontrollü olmalı ve ayak parmaklarının
üzerine düşülerek küçük bir yeniden sıç-
rama yapılmaya çalışılmalıdır.
Ağırlık salonunda kuvvet testi. Bacak gücü
Profesyonel futbolcularda kas gücü-
nün, ağırlık salonunda yapılan antrenman
seanslarında çömelme (squat) ve bacak
presi kullanılarak ölçülmesi ilginçtir.
Dinamometre kullanılarak, giderek ar-
tan yük testiyle, ulaşılabilen maksimum
gücü ölçmek ve değerlendirmek müm-
kündür.
Bacak presi aletinde test, 80-100-120-
140-160 kilogramlık ağırlıkların her biriy-
le patlamalı sıçrama ve 40-50-60-70-80
kilogramlık ek ağırlıkların her biriyle çö-
melme (squat) denemeleri yapılmasından
oluşabilir.
Maksimum güç ve uygulama hızı de-
ğerlendirmesi. Sıçramalı bacak presi ar-
tan ek ağırlık testi.
Bu teknolojiyi kullanarak, maksimum
güç ve ortalama uygulama süresinin şab-
lonunu hızla çıkarabiliriz. Bu şablon spesi-
fik kuvvet antrenmanlarında planlama ve
kontrol unsuru (feedback) olarak kullanı-
lacaktır.
Bu malzeme aynı zamanda, kısa bir
yüksek yoğunlukla tekrar edilen ek ağır-
lıklı sıçrama egzersizinde yorgunluk diren-
cini değerlendirmemizi de sağlayacaktır.
Sıçramalı bacak presi x 10 tekrar özel ek
ağırlıkla sürdürülür (maksimum güç).
Patlamalı-elastik kuvvete direnç de-
ğerlendirmesi. 10 tekrarlı, sıçramalı bacak
presi ve ek ağırlık testi.
Ayrıca teknik adamlar rakip takımın
atacağı içe ya da dışa falsolu köşe vuruş-
larında alan savunması yapan oyuncuları
hem dizilişlerinde hem de alanlarında
aşağıdaki şekillerde olduğu gibi farklı ter-
cihlerde kullanabilmektedirler.
1. Çömelme ve sıçrama
4. Düşme ve sıçrama
2. Ters hareketle sıçrama
Durma Testleri
5. Reaktivite
3. Ters hareketle sıçrama,
kolları kullanarak
6. 15 Sıçrama
Yazan: Julen Masach Urrestilla - A Milli Takım Performans Antrenörü
Diğer oyuncular
Abalakov testi
Ortalama 3 tekrar
Kaleci
Tek bacakla Abalakov (sağ/sol)
Ortalama 3 tekrar
Futbol Gelişim
62
63
Futbol Gelişim