Basic HTML Version
Germenin fizyolojisi
Vücudun germe işlemine fizyolojik
açıdan baktığımızda, kas-iskelet siste-
mimiz karşımıza çıkar.
• Kas-iskelet sistemi:
Canlılarda
aktif hareketi sağlayan yapılar kas ve
iskelet sistemidir. Kaslar; destekleyici
iskeletle canlının hareket etme kabili-
yetini oluştururlar. İnsan vücudunun
erkeklerde yaklaşık %40’ı, kadınlarda
ise %25-30’u kaslardan oluşmuştur.
Vücudumuzda üç çeşit kas bulunmak-
tadır. Bunlar; çizgili kas (ya da iskelet
kası), düz kas, kalp kasıdır.
Kasların ortak özellikleri:
1. Uyarılabilme
2. İletebilme
3. Kasılabilme
4. Elastik olma
5. Vizkozite (Sıvıların akmaya karşı
direnci)
İskelet; canlı organizmaya fiziksel
destek sunan, iç organların korun-
masını sağlayan, çoğunlukla mine-
rallerden oluşan bir organdır. İskelet
organizmanın kendine özgü şeklinin
oluşmasını sağlar, kasların yardımı ile
vücudun hareket edebilmesine ola-
nak tanır.
İskelet sisteminin fonksiyonları:
1. Hareket
2. Korunma
3. Isı meydana getirme
4. Mekanik iş yapma
Kas yapısı ve çalışma şekli
İşlevlerine göre kasların boyları ve
şekilleri değişir. Ancak tüm kaslar aynı
temel yapıya sahiptirler. Kaslar birçok
ipliksi yapının bir araya gelmesiyle
oluşmuştur. Bu ipliksi yapılar bir araya
gelerek kas lifini, birçok kas lifi bir ara-
ya gelerek kas demetini, kas demetle-
ri de kasları oluşturur.
İpliksi yapılar
è
Lifler
è
Demet
è
Kaslar
Kaslar nasıl çalışır?
Kasların çalışmasını kısaca şu şekil-
de anlatabiliriz. Kasılan bir kas; kısalır,
sertleşir ve şişer. Gevşeyen bir kas ise
uzar, yumuşar ve incelir. İskelet kasla-
rı çoğunlukla kirişlerle (tendon) farklı
iki kemiğe bağlandığından kasların
kasılıp gevşemesi, eklemlerde hare-
ket meydana getirir. Çizgili kasların
kemiklere tutunmasını sağlayan yapı-
lara kas kirişi ya da tendon adı verilir.
Kaslar, beyinden gelen sinir uyarı-
larını alarak kasılır. Kasılma esnasında
çok enerji harcanır. İnsanda hareket;
sinir, iskelet, kas ve eklem sisteminin
birlikte çalışmasıyla gerçekleşir.
İskelet kasları agonist, antagonist,
stabilizör veya nötralizör olarak rol
oynayabilirler. Bir kas farklı zaman-
larda farklı rollere sahip olabilir. Bu
roller onların performans sırasındaki
kısmi fonksiyonlarınca belirlenir.
1. Agonist rol:
Kasın yaptığı kon-
santrik kasılma, vücut üyesinin hare-
ket isteği yönünde ise bu kas agonist
Literatürde ‘’streching’’ ve ‘’flexibility’’ olarak geçen, dilimizde ise ‘’germe’’ ve ‘’esneklik’’ olarak
karşılık bulan kavramlar gerek rekreasyonel gerekse profesyonel spor için son derece önemli
uygulamalardır. Bu yazımızda germe ve esneklik kavramlarını öncelikle bu kavramların ant-
renman fizyolojisinde buldukları anlamlara göre bir sıraya oturtarak ele alacağız. Okurlarımıza
konuyu yalın ve anlaşılır şekilde aktarmaya çalışacağız.
Yazan: Necla Güngör - U15 Kız Milli Takımı Teknik Direktörü
Germe ve esnetme
rol oynamaktadır. Örneğin, Biceps
brachii(pazı kası) kasının en önemli
görevi dirsekte fleksiyon hareketidir.
Dirsek eklemimizde fleksiyon yaptığı-
mızda biceps brachii kası agonist rol
oynayacaktır.Bir eklemde aynı hare-
keti yaptıran birden çok kas bulunabi-
lir. Bir hareketin oluşumundan birincil
derecede sorumlu olmayan agonist
kaslara yardımcı kaslar ya da sinerjist
kaslar denir.
2. Antagonist rol:
Agonist kasların
tam tersi hareketi gerçekleştiren kas-
lardır. Biraz önceki örneğimizden yola
çıkarsak, üst kolun arkasında yer alan
triceps brachii kası dirsek ekleminde
ekstansiyon (germe) fonksiyonunu
üstlenmektedir. Bu yüzden triceps
brachii, biceps brachii kasının anta-
gonistidir. Bir hareket yapılırken anta-
gonist kaslar gevşeyerek bu harekete
izin verir.
Örneğin dirsek eklemimizi gerdiği-
mizde antagonist rol oynayan biceps
brachii gevşeyerek hareketin gerçek-
leştirilmesine izin verir. Genel olarak
bir eklemde ekstansiyon yaptıranlar
fleksiyon yaptıranlarla, abduksiyon
yaptıranlar adduksiyon yaptıranlarla,
dışa rotasyon yaptıranlar içe rotasyon
yaptıranlarla antagonistdir.
3. Stabilizatör (Fiksatör) rol:
Bu
grup kaslar statik olarak kasılarak vü-
cudun bazı parçalarını, kasılan kasla-
rın ya da yerçekiminin yol açtığı çek-
me kuvvetine veya istenen hareketin
yapılmasına engel olan diğer güçlere
karşı desteklerler. Şınav sırasında ka-
rın kaslarının çalışması örnek olarak
verilebilir. Eğer bu kaslar stabilizör
olarak kasılmasalardı, şınav hareke-
tinde gövde doğruluğunu koruyama-
yıp yay gibi olurdu.
4. Nötralizör rol:
Bir hareket oluş-
tururken, agonistlerin istenmeyen
hareketlerinin önlenmesidir. Örne-
ğin, mekik hareketi sırasında sağ ve
sol eksternal oblik kaslar, diğer bir
deyişle dış yan karın kasları birbirinin
hareketini nötralize ederek, gövdenin
öne fleksiyonunu sağlarlar. Böylece
bu kasların antagonist rolleri nötra-
lize olarak gövdenin öne bükülmesi
gerçekleştirilir.
Kas kasılma türleri:
1.İzometrik kasılma:
Bu kasılmada
kasın boyu sabittir, gerimi artar. Statik
kasılma şeklidir.
2. Konsantrik (izotonik) kasılma:
Dinamik bir kasılma şeklidir. Kasın
gerimi sabittir. Kasın boyu kısalır. Bu
kasılma şekli ile mekanik bir iş yapılır.
3. Eksantrik kasılma:
Kasın gerimi
sabittir. Kasın boyunun uzadığı kasıl-
ma şeklidir. Bu özelliği ile de izotonik
kasılmadan ayrılır.
4. İzokinetik kasılma:
Dinamik bir
kasılma şeklidir. Kasılma hızı sabittir.
Oluşan direnç değişkendir.
Kas yapısı ve işleyişine bakarak
germe ve esneklik çalışmaları ile bağ-
lantı kuracak olursak; hareket için
koordinasyon şarttır. Agonist kaslar
kasılırken antogistler gevşemelidir. Si-
nir sistemince sağlanan koordinasyon
ile işlevsellik kazanır. Bu koordinasyon
zayıflığında kas yaralanmaları meyda-
na gelebilir.
Streching (Germe)
• Türleri
• Eklem/kas grupları
Performans
Sakatlık
Değişkenler
• İçsel - Dışsal
• Eklem sakatlıkları geçmişi
• Isınma
Flexibility (Esneklik)
• Statik
• Eklem sakatlıkları geçmişi
• Isınma
Futbol Gelişim
50
51
Futbol Gelişim