Türkiye - Ukrayna Maç Kitabı

Etnik Ukraynalılar, 1930’lara kadar esasen köylerde yaşıyordu. Kent merkezlerinde Ruslar, Polonyalılar ve Yahudiler çoğunluğu oluşturmaktaydı. 1930’larda başlayan sanayileşme sonucunda, kırsal alanlardan köylere yoğun göçler yaşandı. Yine 30’lu ve 40’lı yıllarda Polonyalıların Polonya’ya gönderilmesi ve Yahudi nüfusun hem Nazilerin soykırımı hem de İsrail’e göçler sonucunda azalması üzerine yerlerine Ukraynalılar yerleşti. Günümüzde, etnik Ukraynalıların da büyük bölümü kentlerde yaşıyor. Ukrayna’da nüfusu 1 milyondan fazla olan beş şehir, sırasıyla başkent Kiev, doğudaki Kharkiv, güneydeki Odessa ve doğudaki Dnipropetrovsk ile Donetsk, ‘beş milyonerler’ şeklinde anılıyor. Nüfusu 3 milyon civarında olan başkent Kiev, ülkenin en büyük şehri. Donetsk ve Dnipropetrovsk kentleri, Ukrayna’nın sanayi merkezleri. Batı Ukrayna’daki Lviv de yine ülkenin başlıca şehirleri arasında yer alıyor. Ukrayna’da ağır sanayinin bulunduğu Güney ve Doğu Ukrayna’da halkın önemli bölümü Rusça konuşuyor. Buralarda Ukrayna kültürünün etkisi zayıf. Ukrayna milliyetçiliğine soğuk duran bu bölgelerde, Rusya yanlısı akımlar güçlü. Nitekim Şubat 2014’te Kiev’de hükümete Batı yanlısı ve milliyetçi partilerin gelmesi, bu bölgelerde tepkiye neden oldu ve silahlı çatışmalara zemin hazırladı. Orta ve Batı Ukrayna bölgeleri, Ukraynaca konuşulan ve Batı yanlısı akımların güçlü olduğu yerler. Ekonomi Ukrayna, Avrupa’nın en bereketli topraklarının üzerinde kurulu bir ülke. ll. Dünya Savaşı’ndaki Nazi işgali sırasında Hitler, Ukrayna topraklarını vagonlara yükletip gübre olarak Almanya’ya taşıtmıştı. Avrupa’nın tahıl ambarı olarak bilinen Ukrayna’da özellikle buğday, ayçiçeği, şeker pancarı ve sebze üretimi yapılıyor. Tarımın büyük ölçüde özel işletmelerce yapılmasına karşılık, toprakların mülkiyeti devlete ait. Ukrayna, eski Sovyet devletleri içinde en sanayileşmiş olanlarındandı. Ülkenin özellikle doğu ve güney bölgeleri, ağır sanayinin yoğunlaştığı yerler. Ukrayna ekonomisinin belkemiğini oluşturan metalurji ve kimya sektörünün dışında, uçak ve diğer motorlu taşıt üretimi gelişmiş durumda. Avrupa piyasalarında son yıllardaki durgunluk, Ukrayna metalurji sektörünü de olumsuz etkiledi. Ukrayna’nın ihracat ve ithalatında ilk sırada Rusya yer alıyor. İhracatta, yüzde 9.2 payla ilk sıradaki Rusya’nın ardından yüzde 6.5’le Polonya, yüzde 5.6’yla Türkiye, yüzde 5.5’le Hindistan, yüzde 5.2’yle İtalya, yüzde 4.6’yla Çin ve yüzde 4.3’le Almanya geliyor. İthalatta ise yüzde 14.5’lik paya sahip Rusya’nın ardından yüzde 11.3’le Çin, yüzde 11.2’yle Almanya, yüzde 7’yle Polonya, yüzde 6.7’yle Belarus ve yüzde 5.1’le ABD sıralanıyor. Geçmişte Ukrayna ekonomisine büyük katkı sağlayan turizm sektörü, bir taraftan Ukrayna’daki siyasi kriz, diğer taraftan ülkenin turizmmerkezi Kırım’ı Rusya’nın ilhak etmesi nedeniyle zora girdi. Ülkenin petrol ve doğalgazda Rusya’ya bağımlılığı ve sanayinin doğalgaza dayalı olması, Ukrayna’nın Rusya’ya bağımlı kalmasına sebebiyet veriyor. Geçmişte IMF ile imzaladığı stand-by anlaşması, Ukrayna’nın önceki yönetiminin halkın kullanımına sunulan doğalgaza sübvansiyon uygulamaktan vazgeçmemesi ve diğer bazı sert önlemler almaya yanaşmaması nedeniyle askıya alınmıştı. Yeni yönetim, Nisan 2014’te IMF ile 17 milyar dolarlık yeni bir stand-by anlaşması imzaladı. Ülke hakkında az bilinenler Ukrayna, dünyada en fazla üniversite mezunu olan dördüncü ülke. Yüksek eğitim sahibi Ukrayna vatandaşlarının oranı Avrupa ortalamasından fazla. Ukrayna’nın batısında bulunan Karpatlar bölgesindeki Rahov kasabasının, Avrupa’nın coğrafi merkezi olduğu kabul ediliyor. Paris’te 1934 yılında düzenlenen yarışmada, Ukraynaca, İtalyancadan sonra “en melodik” ikinci, Fransızca ve Farsçadan sonra dünyanın “en güzel” üçüncü dili seçildi. Ukraynacada sözcüklerin çoğu “p” harfi ile başlıyor. Ukrayna alfabesinde en fazla kullanılan harf “o”. Ukraynacada en az “f” ve “r” harfleri kullanılıyor. George Gershwin efsanevi “Summertime” şarkısını, “Oy hodit son kolo vikon” adlı Ukrayna halk şarkısından esinlenerek besteledi. Kiev’deki “Arsenalnaya” metro istasyonu, dünyadaki en derin metro istasyonu. 1960 yılında inşa edilen istasyon, 105 metre derinliğinde. İstasyonun altında özel sığınaklar olduğu öne sürülüyor. Ukrayna, dünyada manganez yataklarının en fazla olduğu ülke. Ukrayna’nın bilinen manganez rezervleri 2.3 milyar ton (dünyadakinin yüzde 11’i). Bilinen en eski harita ve en eski Homo Sapiens yerleşimi, Ukrayna’nın batısındaki Rovno bölgesine bağlı Mejireçye köyünde bulundu. Ukrayna halk çalgısı “trembita”, dünyadaki en uzun müzik aleti. Dünyadaki ilk anayasalardan birini, ünlü Ukraynalı Kazak lideri Filip Orlik yazdı. Orlik, 5 Nisan 1710 tarihinde, “Zaporoje Birlikleri Hak ve Özgürlükler Anayasası”nı ilân etti. 30 Kiev Katedrali