28-29 / 44
29
28
denilen gruplar ortaya çıktı (Ukrayna’daki
Kozaklar ya da Kazakların bugün Kazakistan’da
yaşayan Kazak Türkleri ile hiçbir ilgisi yoktur.)
Bugünkü Ukrayna’nın orta ve güneyindeki
bozkırlarda, toprak ağalığı düzeninden
kaçanların oluşturduğu savaşçı birlikleri olan
Kozaklar, Polonya egemenliğine karşı patlak
veren köylü isyanlarına etkin destek verdi.
Kozak isyanlarının en büyüğü, 1648’de Bogdan
Hmelnitski öncülüğünde gerçekleşti.
Hmelnitski, bugünkü Ukrayna topraklarının
geniş bir bölümünde Kozakların bağımsızlığını
sağladı. Kozak devletinin hüküm sürdüğü bu
kısa dönem, Ukraynalıların bağımsız olduğu
ender dönemlerden biridir.
Polonya’ya karşı tek başına uzun süre ayakta
kalamayacağını düşünen Hmelnitski, 1654
yılında, Rusya’nın himayesine girdi. Fakat
Kozakların yaşadığı bölgeler daha uzun bir süre
Rus Çarlığı, Polonya ve güneyde Osmanlı
Devleti’nin himayesindeki Kırım Hanlığı
arasında tampon bölge olarak kalmaya devam
etti. Kozaklar da bu üç devletten birine karşı
diğeri ile ittifak kurdu.
Rusya, 1783’te Kırım’ı ele geçirdikten sonra,
Kozakların özerkliğini tamamen kaldırdı.
Ukrayna’nın ortası ve doğusu Rusya’nın parçası
haline geldi. Batı Ukrayna toprakları ise
Polonya, ardından da Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu tarafından yönetildi.
Rusya’daki 1917 Ekim Devrimi sırasında
Kiev’deki milliyetçiler, Ukrayna Ulusal
Cumhuriyeti’ni ilân etti. 1918’de Birinci Dünya
Savaşı’ndan yenilgiyle çıkan Avusturya-
Macaristan İmparatorluğu dağılırken,
Batı Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti ilân edildi.
Bu bağımsızlık da ancak birkaç yıl sürdü ve
Batı Ukrayna bir süre sonra Polonya’nın, Orta
ve Doğu Ukrayna ise Sovyetler Birliği’nin
egemenliğine girdi.
Sovyetler Birliği, önce 1939’da sonra da 1944’te
bugünkü Batı Ukrayna topraklarını ele geçirdi.
1954 yılında, dönemin Sovyet lideri Nikita
Kruşçev, Kırım Yarımadası’nı, Sovyetler
Birliği’nin cumhuriyetlerinden biri olan
Resmi Adı
Ukrayna
Yönetim Biçimi
Yarı başkanlık
sistemli üniter
anayasal cumhuriyet
Başkent
Kiev
Resmî Dil
Ukraynaca
Sovyetler Birliği'nden
Bağımsızlık
24 Ağustos 1991
Yüzölçümü
603 bin 628
kilometrekare
Nüfus
44 milyon 429 bin
471 kişi
Kişi Başına Gelir
7.500 $
Para birimi
Grivna
Ukrayna, Doğu Avrupa’da bir ülkedir. 603 bin 628
kilometrekare yüzölçümüyle tamamı Avrupa’da olan en geniş
ülkedir. Doğusunda ve kuzeydoğusunda Rusya,
kuzeybatısında Belarus, batısında Polonya, Slovakya ve
Macaristan, güneybatısında Romanya ve Moldova ile kara
sınırı vardır. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi’ne
kıyısı bulunmaktadır. Ukrayna yarı başkanlık sistemi ile
yönetilen bir üniter devlettir. Başkenti ve en büyük şehri
Kiev’dir. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin
dağılmasından bu yana Ukrayna, yedek ve yarı askerî güçler
de hesaba katıldığında Rusya’nınkinin ardından Avrupa’daki
en büyük ikinci silahlı kuvvetlere sahiptir.
Tarihi
Ukraynalılar, Rus ve Belaruslarla birlikte, Doğu Slavlarını
oluşturan üç halktan biridir. Doğu Slavları, 8. yüzyılda kurulan
ve Karadeniz’den Baltık Denizi’ne kadar uzanan Kiev Prensliği
çatısı altında toplandılar ve Hristiyanlığın Ortodoks
mezhebine girdiler.
Kiev Prensliği’nin 13. yüzyılda başlayan Moğol akınlarıyla
parçalanmasından sonra, bu topraklarda yerel prenslikler
kuruldu. Bunlardan Moskova Prensliği, ilerleyen yüzyıllarda
güçlenip Rusya İmparatorluğu’na dönüşecekti. Kiev
Prensliği’ni Rus milliyetçileri, bir Rus devleti olarak görür.
Onlara göre, Ukraynaca dili, daha sonradan köylerde ve
Polonyalıların etkisiyle ortaya çıkmıştır. Ukrayna
milliyetçilerine göre ise Kiev Prensliği bir Ukrayna devletidir.
Moğol saldırıları yüzünden Kiev, büyük hasar gördü ve siyasi
ağırlığını yitirdi. İlerleyen yüzyıllarda Ukrayna bölgesi, önce
Litvanya Devleti’nin, ardından da Polonya’nın (o zamanki
adıyla Lehistan’ın) egemenliğine girdi.
Polonya egemenliği döneminde Ukraynalılar, ekonomik ve
dini baskılarla karşılaştı. Ukraynalı köylüler, Polonyalı toprak
asilzadelerinin baskılarına maruz kaldı. Polonya’daki Katolik
Kilisesi de Ukraynalıları Katolikliğe geçmeye zorladı.
Ukraynalıların özellikle zengin kesimi Katolikliği benimsedi.
Polonya yönetimi ve Katolik Kilisesi’ne karşı 16. ve 17. yüzyılda
sürekli olarak köylü ayaklanmaları meydana geldi. Bu
dönemde, Ukrayna’nın bozkırlarında, Kozak veya Kazak
Ukrayna’yı Tanıyalım
Karadeniz’in kuzey kıyısında yer alan Ukrayna, topraklarının tamamı Avrupa’da bulunan en
geniş ülke. Tarih boyunca yakın ilişkiler içinde bulunduğumuz Ukrayna, Sovyetler Birliği’nden
koptuğu 24 Ağustos 1991’den bu yana bağımsız bir devlet olarak varlığını sürürüyor.
Denizaşırı
kuzey komşumuz
Lviv’de bir meydan