Basic HTML Version
rencilerin; çevrelerini keşfedebilme,
problemleri çözebilme, değişen ko-
şullara karşı esnek olabilme, onlara
uyum gösterebilme, değerlerle ilgili
kararlar verebilme gibi hedeflere ula-
şılmalarına çalışılır.
Indirekt öğretim stilleri, çocukların
öğrenme sürecine daha çok katılım-
larını sağlar. Bu durum çocuklara de-
ğişik koşullarda hareket deneyimi ka-
zanmaları ve keşfetmeleri konusunda
cesaret ve fırsatlar sunar.
Süre kullanımı, sınıfın kontrolü, öğ-
renme ortamının düzenlenmesi indi-
rekt öğretim stillerinin de avantajları
arasında sayılabilir. İndirekt öğretim
stili sabır ve uygulama tekrarı gerekti-
rir. Bu stilin teknikleri
konusunda eğitimli
olmayan eğitmenler,
zorluklar yaşayabil-
mektedir.
Bununla
birlik-
te indirekt stiller
“hareket becerileri
öğrenimi”nde özel-
likle de bir becerinin
erken öğrenme dö-
neminde önemli rol
oynar.
Eğitmenler, yön-
lendirilmiş
buluş
(Guided discovery),
benzer buluş, (convergent discovery)
ve farklı buluş (divergent discover)
indirekt öğretim stillerini kullandıkları
uygulamalarında, öğrenci ve oyuncu-
larına yönelik evet-hayır cevaplı soru-
lar yerine kritik düşünme unsurlarını
uyaran ve düşünmeye teşvik eden so-
rular oluşturabilirler. Örneğin
Soru:
Üç farklı şekilde topa vuruş
uygulaması yapabilir misin? Olası ce-
vaplar: ayak içi, ayak üstü, kafa ile vu-
ruş gibi),
Soru:
Arkadaşınızın şut çalışma-
sındaki performansını izleyin. Arkada-
şınızın şut performansını geliştirme-
sine yardımcı olabilecek önerileriniz
var mı? Olası cevap(lar): Ayak bileğini
daha gergin tutması
Öğretmen ve antrenörler, direkt
ve indirekt öğretim stillerini
• Öğrencinin gelişim düzeyi,
• Çalışmanın amaçları,
• Görevin karmaşıklığına göre se-
çerek kullanırlar.
Her bir yaklaşım bireyin gelişime
katkıda bulunur, hiç biri diğerlerine
üstünlük sağlamaya çalışmaz. Öğre-
tim Stilleri Dizisi, hem öğretmen-ant-
renör hem öğrenci için belli bir amaca
uygun olan yöntemin seçilmesinde ve
bir stilden diğerine geçiş hareketliliği-
ni sağlamada yol göstericidir.
Yaratıcılık eğitiminin unsurları
Yaratıcılı geliştirmek için öğrenci
merkezli yöntemler daha fazla kulla-
nılmalıdır.
• Uygulamalardaki karar verme
yetkisi bazen çocuğa bırakılabilir.
• Bir maçtan önce oyun sisteminin
ne olması gerektiğine ilişkin görüşler
işlenebilir.
• Futbol resim, video kayıtları dur-
durularak, çocuk taktik düşünmeye
yönlendirilir. “Bu pozisyonda savun-
ma oyuncusu olsan ne yapardın? gibi
sorular oluşturulur.
• Bu sorular saha uygulamasında
da kullanılarak hem düşünsel hem de
fiziksel olarak konunun pekiştirilmesi
sağlanabilir.
• Antrenmanda yapılan alıştır-
ma kısa bir süreliğine durdurularak,
oyuncuya düşünme payı verildikten
sonra ondan yaptığı hareketten farklı
bir teknikle çözüm bulması istenebilir.
• Oyun esnasında zaman zaman
serbest oyun uygulaması yapılmalıdır.
Futbolda yaratıcılığı geliştirme uygu-
lamaları
• Yaratıcı olabilmek için belli bir
bilgi düzeyine
sahip olunmalıdır.
• Uygun eğitim ortamı oluşturul-
malıdır.
• Antrenörlerin tutumları yaratıcı-
lık gelişimini sağlamaya uygun olma-
lıdır.
Çocuklar büyüdükçe ve mantık
olayının ağır basmasıyla yaratıcılıkla-
rını sınırlamaya, yönlendirmeyle ka-
lıplaşmaya doğru giderler. Eğitimciler
çocukların soru, düşünce ve çözüm-
lerini saygı ile karşılamalıdır. Çocuk-
lara düşüncelerinin
önemli olduğu his-
settirilmeli, yeterli
düzeyde düşünme
ve keşfetme fırsatı
verilmelidir.
•
Motivasyon
sağlanması ve kalıp-
laşma önlenmelidir.
Yaratıcı olabilmek
için değişiklik ve çe-
şitlilik gerekmekte-
dir.
• Taklitten yarar-
lanma
İyi futbolcuların
uygulamaları ve iyi uygulanan farklı
teknikler taklit edilebilir
Oyuncuların tekniğin öğrenimin-
deki gibi doğruluk, kesinlik gerektiren
vuruşlar, top kontrolü gibi çalışmala-
rında komut, alıştırma yöntemlerini
kullanabilecekleri gibi 1x1, 4x4 gibi
değişen çevre koşullarına karşı tepki
vermeleri gereken açık beceri çalış-
malarda çözüm yollarını keşfetmeleri
için inisiyatif verilmesi, cesaretlendi-
rilmeleri önemlidir.
Kaynaklar
Acar,M.F.: Futbolda Çocuk ve Gençlerin Antren-
manları. Meta Basım,İzmir,2000.
Bozkurt,S.: Yaratıcılık ve Çoklu Zekanın Futboldaki
Yaratıcılıkla ilişkisinin İncelenmesi. Marmara Üni-
versitesi Doktora Tezi. İstanbul, 2004.
Gallahue,D.L., Donnelly,F.C.: Developmental
Physical Education for All Children. Human Kine-
tics,2003.
Ülgen,G.: Beyin Temelli Öğrenme. Nobel, Anka-
ra,2002.
“yaratıcı düşünce”nin
önemli bir rol oyna-
dığını belirtmektedir.
Futboldaki yaratıcılık
ve özel değişkenlere
ait örnekler henüz tam
olarak anlaşılmış değil-
dir.
Milli Eğitim Bakan-
lığı tarafından hazırla-
nan ilköğretim prog-
ramlarında da, yaratıcı
düşünme becerisinin
geliştirilmesi hedeflen-
mektedir. Bu becerinin geliştirilmesin-
de eğitmenlerin rolleri çok önemlidir.
Bu nedenle, eğitmenlerin yaratıcı dü-
şünme becerilerinin geliştirilmesine
yönelik yapacağı çalışmaların yararlı
olacağı değerlendirilmektedir.
Öğretim stilleri
Öğretim stili çalışmaları yaratıcılığı
desteklemesi yönünden önemlidir. Ki-
şilik yapısı ve duygusal olayların yara-
tıcılığı etkileyebileceği, yaratıcılık geli-
şiminin beceri ile deneme özgürlüğü
gerektirdiği, motivasyonun da yaratı-
cılık için önemli bir etken olduğu bil-
dirilmektedir. Eğitimciler, öğrencilerin
temel ihtiyaçlarına ve çalışmanın özel
amaçlarına göre birçok öğretim stilini
kullanırlar. Eğitimci ile öğrenci arasın-
daki ilişki kimin karar vereceğine bağlı
olarak değişir. Eğitmen ve öğrenenin
karar verme sürecindeki ilişkisi “öğ-
retim stilleri dizisi” ni oluşturur. Bu
dizi, her bir öğrenme stilinin yapısını,
çalışmanın öncesinde, esnasında ve
sonrasında
eğitmen-
den öğrenciye karar
verme uygulamalarının
nasıl değiştirildiğini, bir
öğretim stilinden diğe-
rine geçişini ve her bir
stilin öğrenen üzerin-
deki zihinsel, duygusal
ve motor davranışlarını
açıklar.
Öğretim stilleri dizi-
si,
direkt ve indirekt öğ-
retim olarak gruplandı-
rılmıştır.
Direkt öğretim stili:
Bu stil temel becerilerin kazanıl-
ması, modellerin ve sürecin tekrar-
lanması ve kültürel geleneklerin sür-
dürülmesi amacıyla tasarlanmıştır.
Önceden bilinen bilginin tekrarlan-
masına fırsat veren öğretim yöntem-
lerini içerir.
Direkt öğretim stilinde komut, alış-
tırma, işbirliğine dayalı-eşli gibi gele-
neksel öğretim yaklaşımları ve öğ-
retmen-antrenör merkezli yöntemler
kullanılır. Etkinliklerde öğrenici önce-
likli olarak bilişsel süreçlerden bellek,
hatırlama, sınıflandırma gibi süreçle-
re dahil olur. Bu süreçler, geçmişteki
ve o andaki bilgi ile ilgilidir. Bu bilgi,
gerçekçi verileri, isimleri, kuralları,
süreçleri, olayları, tarihleri, hesapları,
araç ve malzemenin kullanımını içerir.
Aynı zamanda müzik, dans ve sporda
performans sergilemek için gerekli
olan bilgiyi de kapsar.
Çalışmada neyin, nasıl ve ne zaman
yapılacağıyla ilgili kararların tama-
mının ya da çoğunun
öğretmen tarafından
alındığı, aynı zamanda
“Öğretmen-Antrenör
Merkezli Yöntemler”
olarak da bilinen direkt
stillerde,
“davranışçı
öğrenme kuramı” kul-
lanılır. Bu teoriye göre
bir hareket becerisi-
nin nasıl uygulanması
gerektiği
öğretmen-
antrenör
tarafından
bilinmektedir. Çocuğa
model olarak yardım etmesinin yanı
sıra doğru tekniğin öğretilmesinde
deneyimli
öğretmenin-antrenörün
sorumluluğu ve etkin zaman kullanı-
mı önemlidir. Düzenlenmiş öğrenme
ortamı grup-takım kontrolünün sağ-
lanması, bireysel ya da büyük gruplar-
dan oluşan çocukların yönetimindeki
kolaylığı bu stilin avantajlı yönlerini
oluşturmaktadır.
İndirekt öğretim stili:
İndirekt öğretim stili hafıza ve
bellekten farklı bilişsel süreçlerini de
içerir. Tek bir doğru sonucu olan kav-
ramların keşfedilmesi, farklı cevaplar,
alternatif tasarımlar ortaya koymak
ve yeni kavramlara ulaşmayı sağla-
mak için tasarlanmıştır.
Yeni bilgi üretimine fırsat veren
öğretim yöntemlerini içerir. Bu bilgi,
hem eğitmen, hem öğrenci hem de
toplum için yenidir.
Öğrenme sürecinin merkezinde
çocuğun yer aldığı “
Öğrenen-Çocuk
Merkezli Yöntemler”
olarak da bilinen indi-
rekt stillerin temelinde
“bilişsel öğrenme kura-
mı” yer alır.
Çocuk
Merkezli
Yöntemler,
gerçek öğ-
renmenin
temelinde
yer alan deneme, prob-
lem çözme ve kendini
keşfetme
aracılığıyla
gerçekleşen
öğrenmeyi
öğrenme
dir.
Bu yöntemlerle öğ-
Futbol Gelişim
66
67
Futbol Gelişim