Basic HTML Version
şünceye sahip
olmaktır. Ba-
şarısızlık kor-
kusu, yeter-
sizlik korkusu,
kontrolü kay-
betme korku-
su vb. korku-
lar sporcunun
pe r f o rma n s
kaybının
en
temel neden-
l e r i ndend i r.
Sporcunun bu
korkuları ye-
nebilmesi için
öncelikle ce-
saret ve özgü-
ven sahibi olması, kendi değerlerinin
bilincinde olması, yaşamla bir bütün
ve pozitif düşüncelere sahip olması
gerekmektedir.
Sporcuya duygularını tanıması ge-
rektiği, insanın duygularını tanıdığı
oranda onları kabul edeceği ve kor-
kuyu biz ürettiğimiz için korktuğumuz
düşüncesi verilir. Sporcu çoklu se-
çenek düşüncesi ile hareket etmeye
ve hedeflerine ulaşıncaya kadar yeni
seçenekleri denemeye yönlendirilir.
“Başarısızlık yoktur, sonuçlar var-
dır”, sonuçları iyi değerlendiren ve
bu birikimle yeni süreçler başlatan-
lar, istedikleri sonucu üretene kadar
davranışlarını
kontrollü bir
biçimde
de-
ğ i ş t i r m e y e
devam eder-
ler. Bunun için
ihtiyaç
duy-
dukları teknik
b e c e r i l e r e ,
kond i syona ,
be s l enme ye
sahip ve amaç-
larına ulaşma-
da önlerindeki
engellerin bi-
lincindeyseler
başarılı olma-
maları için hiç-
bir neden yoktur.
5. Odaklanma çalışmaları
Sporcunun antrenman ya da
maça kendini verebilmesi, antrenman
ya da maç süresince bunu sürdürebil-
me yeteneğine sahip olması önemli
bir zihinsel beceridir. Maçın ve ant-
renmanın her anını diri bir bilinç ve
yüksek bir konsantrasyonla (odak-
lanma) geçirmek zihinsel antrenman
teknikleri ile mümkün olan bir özel-
liktir. Usta sporcular konsantrasyona
sahip olmakla birlikte onu daralta-
bilme, genişletebilme ve uzun süre
kullanabilme becerisine sahip olurlar.
Sporcunun konsantrasyonunu etki-
leyen faktörler belirlenerek kendine
özgü yoğun-
laşma geliştir-
me stratejileri
bel i r lenerek
çalışmalar yü-
rütülür.
6. Sinerji
ve takım ru-
huna yönelik
çalışmalar
Takım ru-
huna
sahip
sporcular si-
nerji oluştura-
bilirler. Takım
olmak;
ben
yerine biz di-
yebilmektir, iyi
anlaşmaktır, birbirini tanımaktır, bir-
birini kabul etmektir. Bütün bunların
sonucu olarak ortaya çıkan mucizevi
sonuç sinerjidir. Sinerji; şampiyon-
luktur, sürdürülebilir başarıdır, zor bir
maçı kazanmaktır.
Sporcuların takım ruhuna sahip
ve biz bilincinde olmaları için önce-
likle farklılık yönetimi yaklaşımıyla
‘’Farklılık üstünlük değil, zenginliktir’’
düşüncesi işlenir ve her sporcu kendi
potansiyeli, yetenekleri, zihinsel be-
cerileri doğrultusunda takım içinde
bir bütünün parçası olduğunu bilir.
Kişisel amaçların takım amaçlarıyla
uyum içerisinde olmasına dikkat edi-
lir. Sporcunun
takımın amaç-
larının
ger-
çekleşmesinin
kendi amaç-
larının
ger-
çekleşmesine
katkı sağladığı-
nın bilincinde
olması gerekir.
Takım
ruhu
s t r a t e j i l e r i
sporcunun ça-
lışma sistemi-
ne özgü zihin-
sel süreçlerde
üretilir, gelişti-
rilir.
Zihin, gerçek bir deneyim ile hayal edilip canlandırılan bir iç deneyim
arasındaki farkı çok iyi algılayamaz. İki deneyim de sinir sisteminde aynı
etkiyi yapar
Çok iyi hayal edin, bedeniniz gerçek sansın.
rebileceğini kavrar. Davranışlarının
koşulların değil seçimlerinin bir so-
nucu olduğu bilincine varır. Koşul-
ların oluşturduğu etkilere vereceği
tepkiyi öz bilinci, hayal gücü, vicdanı
ve özgür iradesi ile seçebileceğini ve
bu durumun onu proaktif bir sürece
taşıyacağını deneyimler. Bu sayede
doğru düşünmeye, doğru tutumlar
belirlemeye, amaçlarını, stratejile-
rini gözden geçirmeye, yenilemeye
ve güncellemeye başlar. Etki alanına
odaklanır ve bu durum onun konsant-
rasyonunu kontrol etme, baskı altında
olumlu ve sakin davranabilme, mey-
dan okuma gibi zihinsel becerilerini
geliştirir.
Sporcular,
yetenekler i -
ni
edindik-
leri zihinsel
beceriler ile
güçlendirerek
ulaşmak iste-
dikleri perfor-
mansa sahip
o l a b i l i r l e r.
Günümüzde
zirvede olan
sporcular; zi-
hinsel çalış-
maları fiziksel
antrenmanla-
rının bir uzan-
tısı olarak de-
ğer l end i ren
ve uygulayan
sporculardır.
S p o r c u l a r a
uygulanan zihinsel çalışmalar
1. Düşünce disiplini ve fair play
düşünceye ilişkin çalışmalar
“Düşüncelerimiz davranışlarımı-
zı, davranışlarımız alışkanlıklarımızı,
alışkanlıklarımız yaşam biçimimizi,
yaşam biçimimiz ise kaderimizi be-
lirler.”
Başarılı sporcular iyi bir düşünce
disiplinine sahip olmalıdırlar. Onlar
fizyolojik olarak yediklerimizden iba-
ret, psikolojik olarak ta düşündükle-
rimizden ibaret olduğumuzu bilerek
öncelikli olarak doğru düşünmeyi öğ-
renmelidirler.
Doğru düşünen sporcu daha sonra
doğru davranış modelini bulur. Doğru
davranış modelleri kontrollü bir şekil-
de alışkanlık haline getirilir (ustalaş-
mak) ve dinamik davranışlar ortaya
çıkar.
Kontrollü davranışlar mentör
kontrolünde önce düşünce bazında
zihinsel süreçlerde oluşturulur ve
davranışa dönüşümü için öğrenme
basamakları dikkate alınarak ‘’Bilinç-
siz yeterlilik’’ (alışkanlık) halinde dav-
ranışa dönüşmesi sağlanır. Böylelikle
sporcular kontrollü davranışlar sergi-
leyeceğinden ‘’Fair play’’ anlayışını da
benimsemiş olacaklardır.
2. Ne istiyorum? Niçin istiyorum?
Engellerim neler? Nasıl yapabilirim?
‘’Amacı olmayan gemiye hiçbir
rüzgar yardım edemez’’ Montaigne
İnsan beyni ancak bir amaç doğ-
rultusunda etkin ve verimli çalışır.
Beynimiz amaçsız bırakıldığında ve-
rimliliğini kaybeder. Bir amacı olan
insanların beyinleri uyku anında bile
amaca yönelik çalışmalarını devam
ettirir. Sporcu amaçları olan insandır,
ne istediğini bilmeli ve amacına ulaş-
ma yolundaki engel, tehdit ve prob-
lemlerin bilincinde olması gerekir.
Bütün bunları nasıl ve hangi araçlarla
yapacağının da bilincinde olması ge-
rekir. Öğrenilmesi gereken bu mental
süreç, mentör eşliğinde sporcunun iç
dünyasına keşif yolculuğu ile gerçek-
leşir.
3. Stres yönetimi
Vücudumuz için stres değişimle
eş anlamlıdır. Değişimin hızlı ve yo-
ğun yaşandığı süreçler stres kaynak-
larının arttığı ve stresin yıkıcı etkiler
göstermeye başladığı süreçlerdir. As-
lında tolere edilebilir bir stres ölçeği
çoğu zaman
i stek lendi r-
me oluşturur,
ama bunun
için stresi yö-
netmek ge-
rekir ve stresi
y ö n e t m e k
değişimi yö-
netebi lmek-
tir.
S t r e s l e
baş edebil-
meyi ve bu
stres katsayı-
sını yükselten
durumlarda
çalışabilmeyi
ö ğ r e nme k ,
stresli
du-
r u m l a r d a
g ö s t e r d i ğ i
inanç, tutum,
olgun ve yetkin davranışlar sporcuyu
sosyal ortamda ve spor yaşamında
başarılı kılacaktır.
Bütün bu süreçlerde ‘’Rahatlama
teknikleri’’ , ‘’Zihinde canlı pozitif kur-
gular oluşturma’’ gibi mental çalışma-
lar ile sporcunun stresi kontrol etme
becerileri kazanması sağlanır.
4. Cesaret, özgüven, öz değer, po-
zitif inanç çalışmaları
Sağlıklı zihinsel süreçlere sahip in-
sanların en temel dört özelliği; cesa-
ret, özgüven, öz değer ve pozitif dü-
Futbol Gelişim
42
43
Futbol Gelişim