Basic HTML Version
lara kendilerini bağımsız ve egemen
hissedebilmelerini sağlayacak bilgiye,
habere ulaşmaları için onlara doğru-
ları anlatmak” olarak yorumlanabilir.
BBC’nin kurucusu Lord Reith ba-
sının
görevinin
“bilgilendirmek,
eğitmek ve eğlendirmek” olduğunu
söylemektedir. Bu anlatılanları de-
ğerlendirerek spor haberciliği ile ilgili
olarak da, “spor müsabaka ve etkin-
liklerini takip edip, okura-izler kitleye
hitap edenleri haber olarak vermek
ve böylelikle tirajı etkileyerek gaze-
telerin satın alınmasını, televizyon
ve radyo programlarının izlenmesini
sağlamaktır” şeklinde bir tanım geliş-
tirilebilir.
Bu tanımı biraz açtığımızda, spor
haberciliğinin
te-
melinde elbette in-
sanları bütün spor
etkinliklerinden ha-
berdar etmek bu-
lunmakla
birlikte,
bunun tirajı artırmak
ve programların iz-
lenmesini sağlayarak
medyaya gelir ka-
zandırmak gibi ticari
bir kaygı taşıdığı da
görülecektir. Daha
çok okur ve izleyici,
daha fazla reklam
dolayısıyla daha faz-
la gelir demektir.
Medya için haber
vermenin
yanın-
da doğal olarak bir
başka amaç da, daha geniş kitlelerce
okunmak, izlenmek ve elbette bunu
paraya dönüştürmektir.
Günümüzde, spora olan büyük il-
ginin yanında, iletişim ve yayın tek-
nolojilerindeki gelişimle birlikte spor
etkinliklerinin dünyanın her yerinden
anında izlenip, takip edilebilmesiyle,
sadece spor müsabakaları ve etkin-
likleri değil, sporun yansımaları da
(sansasyonel haber, dedikodu, skan-
dal, vb. olarak) medyada geniş bir yer
bulabilmektedir.
Futbol ve medya
Futbol dünyanın en popüler spor-
larından biri olduğundan, futbolla il-
gili her haber futbol severlerin ilgisini
çeker. Bu ilginin devamlılığını sağla-
yan kitle iletişim araçları ve ortamla-
rını oluşturan medya, özellikle spor
medyası, geniş kitlelerin sporla ilgili
en önemli haber ve bilgi kaynakların-
dandır. Bu yüzden medyanın bu kadar
popüler bir spor dalını kendisi için
daha fazla tiraj, reyting ve gelir anla-
mında değerlendirmesi de doğaldır.
Ancak bazen spor medyasında ha-
berlerin sunuluş biçimi, sadece futbol
severleri değil, futbolun bu ölçüde
sevilmesi ve izlenmesinde aktif rolleri
olan futbolcu, antrenör, teknik direk-
tör, hakem ve kulüp yöneticilerinin de
tepkisini çekebilmektedir. Bu noktada
medyaya kızmalı mıyız? Yoksa onu
“doğru anlamak” için çaba mı göster-
meliyiz?
“Oyunun” medyaya yansıması yu-
karıda anlatılan şekilde geliştiğinden,
burada medyayı iyi anlayıp, değer-
lendirmek ve medya ile nasıl bir ile-
tişim kurulacağını belirlemek daha da
önemli bir hale gelmektedir. Zaten bu
yüzden buraya kadar anlatılanlarla,
en başta sorduğumuz Medyayı oluş-
turan ihtiyaçların neler olduğunu ve
Futbolun medya için, medyanın da
futbol için neden önemli olduğunu kı-
saca değerlendirmiş olduk.
Şimdi de antrenör ve teknik direk-
törlerimiz için daha önemli olan bir
sorunun cevabını arayarak devam
edelim:
• Teknik direktör ve antrenörlerin
medya ile ilişkilerindeki ihtiyaçları ne-
lerdir?
Konuya futbol için en etkili olan
araç ve ortamları detaylandırarak de-
vam edip, futbol medyasını daha ya-
kından tanıyalım:
En etkili araçlar ve ortamlar:
• Televizyon
• Gazete
• Radyo
• İnternet
Daha az etkili araçlar ve ortamlar:
• Dergiler
• Kulüp dergileri
• İnternet’te taraftar gruplarının
oluşturduğu siteler
Yukarıdakilere
günümüzde
İnternet’in gelişimi ile birlikte yay-
gınlık kazanan ve
giderek daha fazla
insanın içinde yer
aldığı
(facebook,
twitter gibi) sosyal
ağları da ekleyebi-
liriz. Futbolseverler
bu ağlar üzerinden
futbolla ilgili haber
ve gelişmeleri (de-
dikodular,
kişisel
yorumlar dahil) pay-
laşabilmektedirler.
Buna artık profes-
yonel futbolcular da
katılmakta, kendile-
rini izleyenlerle (ve
tabii ki medya ile de)
günlük etkinliklerini,
görüş ve yorumlarını
paylaşabilmektedirler.
Burada Medya’yı haberi insanlara
ulaştırdığı araç ve ortamları dikkate
alarak ve futbolla ilişkilendirerek ken-
di içinde alt gruplara ayırmamız yarar-
lı olacaktır:
Medya Alt Grup
TV
(Yerel, bölgesel, ulusal ve ulus-
lararası)
• Canlı ve Banttan Maç Yayınları
• Maç yorumları
• Spor haber programları
• Özel yayınlar ve programlar
Maç günü program ve yayınları
• Taraftar gruplarının İnternet’teki
platformları
Radyo
(Yerel, bölgesel, ulusal)
Konuya, bir futbol adamının Med-
ya ile ilişkilerinde basit ama temel
bir strateji geliştirebilmek için cevap-
laması gereken sorulardan başlamak
yararlı olacaktır:
• Medyayı oluşturan ihtiyaçlar neler-
dir?
• Futbol neden medya için önemlidir?
• Medya neden futbol için önemlidir?
Bunların cevaplarını yakalayabil-
mek için konuyu bir başka soruyla
açalım:
İnsan neden habere ihtiyaç duyar?
İnsanoğlu varoluşundan itibaren
tarih boyunca yaşadığı serüven içinde
hayatta kalabilmek ve varlığını sürdü-
rebilmek için, daima olan bitenden
haberdar olma ve olabileceklerle kar-
şı kendini hazırlama ihtiyacı içinde
olmuştur. İnsan ilişkilerinde ve gün-
lük yaşamın içinde, haber’in tarihte-
ki yolculuğu sırasında gösterdiği bu
“tutarlılığı” nasıl açıklamak gerekir?
Cevap, tarihçilerin ve sosyologların
hemfikir olduğu gibi, haberin insanın
temel ihtiyaçlarına cevap veren bir
araç olmasıdır. İnsanlar, çevrelerinde
ne olduğunu bilme, olan-bitenden
haberdar olma gibi temel bir dürtüye
sahiplerdir – varlıklarını sürdürebil-
mek için de buna her zaman ihtiyaç
duymaya devam edeceklerdir.
Çevremizde ve üzerinde yaşadığı-
mız dünyada neler olduğunu bilmek,
öğrenmek istiyoruz. Bu yüzden, (belki
de tarih boyunca yukarıda açıklanan
yaşam deneyiminin bize kazandırdı-
ğı bir alışkanlıkla) bir yakınımızla, bir
tanıdığımızla karşılaşınca ilk sorduğu-
muz soru “N’aber?” = “Ne haber?”
olmaktadır. İlişkilerimizi oluştururken,
arkadaşlarımızı seçerken, olan-bitene
dair algılarımızı oluştururken, “Ne Ha-
ber?” sorusundan aldığımız cevaplar
da belirleyici olabilmektedir.
Kendi başımıza göremediğimiz
olaylardan başkaları aracılığıyla da
olsa haberdar olmak, olan-bitenin
farkına varabilmek, bize emniyette
olma, kendimizi güvende hissetme
ve kendi yaşamımızı kontrol edebilme
duygusu vermektedir.
İnsanoğlu da ilk çağlardan itibaren
habere ulaşmak için, zaten bu amaç-
la çeşitli araçlar ve ortamlar (medya)
geliştirmiştir: Duman işaretleriyle, ıs-
lık diliyle haberleşmiş; mesajlarını atlı
posta servisleriyle, posta güvercinle-
riyle iletmeye çalışmış, ardından telg-
raf, telsiz, telefon, gazeteler ve dergi-
ler, radyo, televizyonla devam eden,
günümüzde de bilgisayarlar, mobil
iletişim araçları (cep telefonları, tab-
let bilgisayarlar vb.) İnternet ve onun
getirdiği yeni iletişim ortamları (onli-
ne -çevrimiçi gazeteler, web günlükle-
ri, sosyal ağlar, sosyal medya - Twitter,
Facebook, vb.) ile etkileşimli ve çok
yönlü bir haber ve bilgi alış-verişi dö-
nemine ulaşmıştır.
Medya, gazetecilik ve spor
Gazetecilik - habercilik ve hepsinin
içinde yer aldığı araçları ve ortamla-
rı kapsayan medya da en basit tanı-
mıyla: “toplumun, ihtiyaç duyduğu
bu haberleri üretmek için yine kendi
yarattığı sistemin adıdır”. Bu anlamda
haberciliğin temel amacı da, “insan-
Medyayı anlamak ve değerlendirmek
Medya ile nasıl bir iletişim kuracağımızı belirleyebilmek için, öncelikle medyayı anlamak gerekir.
Medyanın spor haberciliği içindeki yerini ve önemini değerlendirmek ve sonra da medya ile ilişkileri-
mizde nasıl bir iletişim stratejisi geliştirilebileceği üzerinde düşünmekle işe başlayabiliriz. İki bölüm-
lük bu yazı dizisinde amacımız, futbol ailesine, özellikle de antrenörlerimize, medya ile ilişkilerinde
etkili bir iletişim süreci yönetebilmeleri için, basit ama temel bir strateji sunabilmektir.
Yazan: Yrd. Doç. Dr. Mehmet Özçağlayan
Futbol Gelişim
36
37
Futbol Gelişim