Uzm. Dr. Cengiz DİNÇ
(A Milli Futbol Takımı Sorumlu Hekimi)
Diğer sezonlardan biraz daha farklı olarak oldukça çekişmeli ve son ana kadar düşen takımın, şampiyonun ve UEFA Kupası'na katılacak takımın belli olmadığı bir lig yaşadık.
Bu durum belki ligimizin kalitesi açısından da bir gösterge olarak kabul edinilebilir. Bu kadar çekişmeli geçen bir sezonun sonunda futbolcular haklı olarak iyi bir tatili hak ettiklerini düşünüyordur.
Tatil kavramı hepimizin aklında oldukça hoş çağrışımlar yaratan güzel bir olgudur. Tatil, hem mental, hem de fiziksel olarak insan organizmasının yenilenmesi için oldukça iyi bir fırsat olarak kullanılması gereken bir zaman dilimidir. Bu zaman diliminin sporcu tarafından en iyi şekilde değerlendirilmesi sporcunun yeni sezona hem mental hem de fiziksel olarak hazır girebilmesi açısından son derece önemlidir.
Sporcunun mental olarak yeni sezona hazırlanması için futbol ortamından bir süreliğine de olsa uzaklaşması gerekir. Bu zaman zarfında sporcu varsa transferiyle ilgili gelişmelerle bile ilgilenmemeli ve ilgisini futbol dışındaki alanlara kaydırmalı, ailesi ve arkadaşlarıyla hoş vakit geçirerek futbol ortamından uzaklaşmalıdır.
Mental olarak tatil, futboldan bir süreliğine de olsa uzaklaşmak için iyi bir fırsat iken fiziksel olarak ise durum tam böyle değildir. Bilimsel olarak yapılan bir çok çalışmada gösterildiği gibi bütün bir sezon boyunca yapılan antrenmanlar ile sporcunun organizmasında meydana gelen kalp-damar sistemi ve kas iskelet sistemi üzerindeki olumlu fizyolojik değişiklikler antrenmansız kalınan tatil döneminde kaybedilmektedir.
Yapılan bilimsel çalışmalar, antrenmanlarla kazanılmış olan bu olumlu değişikliklerin antrenmansız kalınan tatil döneminde çok daha hızlı olarak kaybedildiğini göstermiştir. Kaba bir hesaplama ile bu kazanım ve kayıplar arasında bire iki kuralının işlediği söylenilebilir. Yani bir ay antrenmansız kalan bir sporcu organizmasındaki kayıplarını antrenmanla ancak iki ayda yerine koyabilmektedir.
Dünyada artık futbolda sıkışık maç programları sebebi ile sezon sonu araları eskisi kadar uzun değildir. Bu yüzden sporcunun kalp-damar sistemi (kardiovasküler dayanıklılık), kassal kuvvet, kassal dayanıklılık ve esneklik gibi performansla ilgili kayıplarda eski dönemlere göre daha az olmaktadır.
Araştırmalar futboldaki yaralanma sıklığının, sezon içindeki döneme göre sezon başı kamplarında daha fazla olduğunu göstermektedir. Buna sebep olarak, sezon başı kamplardaki aşırı antrenman yüklenmelerinin yanında sporcuların tatil döneminde antrenmanlarını tamamen bırakmaları ve sezon içindeki kazanımlarını kaybetmiş olarak kamplara katılmaları gösterilmektedir.
Sezon başında yaralanma geçiren ve özellikle uzun bir iyileşme süresine ihtiyaç gösteren bir sporcu, sezon başı kamplarında daha yoğun olarak yapılan dayanıklılık, kuvvet v.b gibi antrenmanları yapamamanın sıkıntılarını sezon içinde yaşamaktadır. Bu durum sporcuyu hem performans yönünden etkilemekte hem de sezon içinde başka yeni yaralanmalara zemin hazırlamaktadır.
Sporcular tatil dönemlerinde antrenmanlarını tamamen bırakmamalı, varsa kendilerine antrenörleri tarafından verilmiş olan antrenman programlarını uygulamalı, eğer böyle bir program verilmemişse 3-5 günlük tam bir dinlenmeyi takiben dayanıklılık koşuları, germe egzersizlerini de içeren ve çok ağır olmayan, çeşitli kas gruplarına yönelik kuvvet ve dayanıklılık antrenmanlarının yer aldığı bir programı bu süre içerisinde mutlaka uygulamalıdır.
Sonuç olarak, sporcular için sezon sonu tatili, tamamen fiziksel aktivitelerden uzaklaşılan bir tatil gibi algılanmamalıdır. Bu dönem, daha düşük şiddette fiziksel antrenmanların da içinde bulunduğu mental ve fiziksel bir aktif rejenerasyon dönemi olarak kabul edilmelidir.
