A Milli Takımımız, 26 Mart Salı günü 2014 Dünya Kupası Avrupa Elemeleri D Grubu maçında Macaristan'ı İstanbul'da konuk edecek. Macarlarla futbol sahasındaki ilişkilerimiz Bela Toth'un Millî Takım Teknik Direktörlüğüne getirildiği  1926 yılına kadar uzanıyor. Toth gibi Millî Takım'a hocalık yapanların dışında ülkemizde kulüp takımlarında şampiyonluk yaşayan bir çok Macar teknik adam da bulunuyor.

Yazan: Mazlum Uluç
Türkiye-Macaristan Maç Kitabı

Bela Toth

Bu isim Millî Takım tarihimizin başlangıç bölümünde önemli bir yer tutuyor. Çünkü Toth, ay-yıldızlı ekibimizin üçüncü teknik direktörü. Aslında Romanya'ya karşı oynanan ilk maça takımın başında çıkan ve akabinde görevini Bill Hunter'a devreden Ali Sami Yen'in o tek maçlık tecrübesini bir kenara bırakırsak, Bela Toth'a Millî Takımımızın ikinci teknik direktörü demek de mümkün. Macar teknik adam, 25 Mayıs 1924'te işbaşı yapıp 12 Eylül 1926'ya kadar 12 maça çıkan ve 5 galibiyet, 7 yenilgi gören İskoç Hunter'ın ardından göreve getirildi. 17 Temmuz 1927'den 17 Nisan 1932'ye kadar geçen dönemde Millî Takımımızla 8 maça çıktı ve bu müsabakalardan 2 galibiyet, 1 beraberlik, 5 yenilgiyle ayrıldı. Bela Toth yönetimindeki ay-yıldızlılar bu 8 maçta attıkları 14 gole karşılık kalesinde 24 gol gördü. Toth'un Millî Takımımızın başındaki ilk maçı Bulgaristan karşısındaydı. Deplasmanda oynanan maç 3-3 sona ermiş, 14 Ekim 1927 günü oynanan rövanşı millîlerimiz Zeki Rıza Sporel'in iki, Nihat Bekdik'in bir golüyle 3-1 kazanmıştı. Bu güzel başlangıcın ardından dört maçlık bir yenilgi serisi yaşadı Millî Takımımız. Yugoslavya'ya 2-1, Romanya'ya 4-2 kaybedilen maçları, 1928 Olimpiyat Oyunlarındaki 7-1'lik Mısır ve Balkan Şampiyonası'ndaki 5-1'lik Bulgaristan hezimetleri izledi. Balkan Şampiyonası'nda deplasmanda elde edilen 2-0'lık Yugoslavya galibiyetiyle kredi kazanan Bela Toth için 17 Nisan 1932'de Macaristan B Takımı karşısında uğranılan 2-1'lik yenilgi bardağı taşıran son damla oldu. Öyle ki beş gün sonra aynı takımla oynanan rövanş maçı bile beklenmedi ve Toth'la yollar ayrıldı. Ancak İngiliz Fred Pagnam yönetiminde çıkılan rövanş Millî Takımımız için daha acı olmuş ve 4-1 kaybedilmişti.

Ignace Molnar

1 Ocak 1906'da Viyana'da doğan Macar teknik direktör, Fenerbahçe'de üç farklı dönemde çalışırken, Millî Takımımızın başında da iki farklı dönemde üç maça çıktı. Türkiye'ye Nisan 1947'de Fenerbahçe Teknik Direktörü unvanıyla gelen Molnar, İstanbul Ligi'nin 1947-1948 sezonunda sarı-lacivertli takımı sadece tek beraberlik alarak 14 maçta 41 puanla şampiyonluğa taşıdı. Molnar'ın bu başarısı ona Millî Takım Teknik Direktörlüğünün de kapılarını açtı. Son maçını 1 Ağustos 1937'de Yugoslavya ile oynayan ve 2-0 kaybeden Millî Takımımız, II. Dünya Savaşı hengamesinde 11 yıla yakın bir süre sahalardan uzak kalmıştı. Ay-yıldızlılar bu uzun süren hasreti bir bayram günü olan 23 Nisan 1948'de Yunanistan'la Atina'da oynadığı özel maçla dindirdi. Ignace Molnar yönetimindeki Millî Takımımız, Panathinaikos Stadı'ndaki maçı Fikret Kırcan, Lefter Küçükandonyadis ve Şükrü Gülesin'in golleriyle 3-1 kazanarak TBMM'nin açılışının 28. yılını kutlarken, Molnar da görevine sükseli bir başlangıç yapıyordu. Molnar'ın ikinci maçı 30 Mayıs 1948'de iç sahada Avusturya'ya 1-0 kaybedilen müsabakaydı. Ancak Macar teknik adam yöneticilerle düştüğü bir takım görüş ayrılıkları nedeniyle Türkiye'den ayrıldı. Molnar'ın Fenerbahçe'ye ikinci gelişi de sarı-lacivertlileri şampiyonlukla buluşturdu. 1957 Ağustos'unda Fenerbahçe ile sözleşme imzalayan Macar çalıştırıcı, 1957-58 sezonunda İstanbul Ligi'nde ikincilikle yetinirken, Mülkiye Kupası, Ankara 19 Mayıs Stadı Açılış Kupası, Bursa Yangını Kupası ve Vali Dilaver Argun Kupası'nı Fenerbahçe'ye kazandırdı. 1958-59 sezonunda ise Fenerbahçe namağlup İstanbul Profesyonel Ligi şampiyonluğunun ardından, ilk Türkiye Ligi'nde şampiyonluğu elde etti. Leonardo Remondini'nin ayrılmasının ardından 8 Haziran 1960'taki İskoçya maçına Millî Takımımızın başında çıkan Molnar, Lefter'in iki, Metin Oktay ve Şenol Birol'un birer golüyle 4-2 kazanılan maçın da kurmay başkanı oluyordu. Ancak Molnar'ınki bir geçiş dönemi başarısıydı, zaten 1959-60 sezonun ikinci yarısında Fenerbahçe ile de yollarını ayıran Macar teknik adam tekrar ülkesine dönmüştü. 1967-1968 sezonunda bir kez daha Fenerbahçe'nin başına geçen Molnar, sarı-lacivertli takıma lig, Türkiye, Cumhurbaşkanlığı, Balkan ve Spor Toto olmak üzere 5 kupa birden kazandırdı. Fenerbahçe 1968-69 sezonunda Şampiyon Kulüpler Kupası'nda Manchester City'yi elerken de takımın başında Molnar vardı.

Laszlo Szekelly

1910'da İtalya'da doğan Macar teknik direktör ülkemizde hem Millî Takımımızı hem de Fenerbahçe'yi çalıştırdı.1951-1952,1952-1953 sezonlarında Fenerbahçe'nin teknik direktörlüğünü yapan Szekelly, ikinci sezonunda sarı-lacivertli takıma İstanbul Ligi şampiyonluğu kazandırdıktan sonra görevinden ayrıldı. 1956-1957 sezonunda Fenerbahçe'yi bir kez daha İstanbul Ligi şampiyonu yapan Szekelly, 5 Nisan 1957'de Millî Takımımızın başına getirildi ve teknik adam olarak çıktığı 4 maçtan 2 galibiyet, 1 beraberlik, 1 de yenilgiyle ayrıldı. Szekelly yönetimindeki ilk maçında Mısır'ı Akdeniz Kupası'nda Lefter'in üç, Hilmi Kiremitçi'nin bir golüyle 4-1 yenen millîlerimiz, 19 Mayıs 1957'de Polonya'yı Varşova'da Mehmet Ali Has'ın tek golüyle 1-0 mağlup etmeyi başardı. 6 Ekim 1957'de İspanya deplasmanda 3-0 mağlup olan ay-yıldızlı ekip, 8 Aralık 1957'de ise Can Bartu'nun attığı golle Belçika ile 1-1 berabere kaldı. Bu beraberliğin ardından görevini Remondini'ye devreden Szekelly, profesyonelliğe geçişten sonra 1959-1960 sezonunda 20-38. haftalar, 1960-1961 sezonunda ve 1961-1962 sezonunda 1-14. haftalar arasında Fenerbahçe'nin başında bulundu. 1960-61 sezonunda lig şampiyonluğu yaşadı.

Jozsef Meszaros

Ülkemizde şampiyonluk yaşayan Macar teknik direktörlerden birisi de Jozsef Meszaros. 1923 doğumlu Meszaros, teknik adamlık kariyerine 1956-1957 sezonunda Beşiktaş'ta başladı. Sadece bir sezon çalıştırdığı Beşiktaş'ı, Milli Lig'e geçme aşamasında kurulan Federasyon Ligi'nin şampiyonu yaptı. İran Millî Takımı'nda görev aldıktan sonra ülkesine dönen Meszaros, uzun yıllar formasını giydiği Ferençvaroş'a 1961-1965 arasındaki iki lig şampiyonluğu ve bugünkü adı UEFA Avrupa Ligi olan Fuar Şehirleri Kupası'nı kazandı. Hâla bir Avrupa kupası kazanmış tek Macar antrenör unvanına sahip olan Meszaros'a 1974'te Ferençvaroş tarihindeki önemli futbolculardan biri olduğu için "Sonsuz Şampiyon" ödülü verildi.





Andras Kuttik

1896 doğumlu Kuttik de ülkemizde şampiyonluk yaşayan Macar teknik direktörlerden biri. 1923-1926 yılları arasında İtalya'da futbol oynayan ve teknik adamlığa da bu ülkede başlayan Kuttik, uzun süre başarıdan uzak kalsa da 1942-43 sezonunda Torino ile lig ve kupa şampiyonluğunu kazandı. Şampiyonluğun ardından Kuttik takımdan ayrılsa da "Büyük Torino"nun temellerini atmış oldu. 1959-1960 sezonunda Beşiktaş'a gelen Macar antrenör, 38 maçın 29'unu kazanarak siyah-beyazlı takıma lig tarihindeki ilk şampiyonluğunu kazandırdı. Ancak yönetimle maddi konularda anlaşamayınca Beşiktaş'tan ayrıldı ve Göztepe'nin başına geçti. 1960-61 sezonunda Göztepe'yle ancak 13. olabilen Kuttik, ertesi sezon geri döndüğü Beşiktaş'la üçüncü sırada kalınca görevini Spajiç'e devretti. Macar teknik adamın ertesi sezon Vefa'da başlayan macerası ise uzun sürmedi.

Kalman Meszöly

Türkiye'de çalışan son Macar teknik adam Kalman Meszöly hem Millî Takımımızda hem de Fenerbahçe'de görev yaptı. 1941 doğumlu Meszöly, futbolculuk döneminde Vasas takımıyla 4 lig şampiyonluğu yaşadı, ayrıca Doğu Avrupa kupalarından Mitropa Kupası'nın da 4 kez sahibi oldu. Macaristan Millî Takımı'nda da 61 maça çıkan Meszöly, 1964'te Avrupa üçüncüsü olan takımın önemli parçalarından birisiydi. 1972'de teknik direktörlüğe başlayan Meszöly, 1980'de Macaristan Millî Takımı'nın başına getirildi. 1982 Dünya Kupası elemelerinde İngiltere, Romanya, İsviçre ve Norveç'li grubu birinci sırada tamamlayan Macaristan, finallerde 10-1'lik El Salvador galibiyetiyle Dünya Kupası tarihinin en farklı galibiyetini elde etti. gollü ikinci maçı oldu. Ancak daha sonra Arjantin'e yenilip, Belçika ile berabere kalınca grup üçüncüsü olup elendiler. Euro 1984 elemelerinde başarılı olamayınca istifa eden Meszöly, Mart 1985'te Türk Millî Takımı'nın teknik direktörü oldu. 1986 Dünya Kupası elemelerinde Kuzey İrlanda'ya 2-0 kaybedilen maçla göreve başladı, 1986 yazında Fenerbahçe ile anlaştı. 28 Ağustos 1986'da İsviçre ile 0-0 berabere biten maç Meszöly'nin ikinci ve son millî maçı oldu. 1985-86 sezonuna Fenerbahçe ile TSYD Kupası'nı kazanarak başlayan, Şampiyon Kulüpler Kupası'ndaki Bordeaux zaferinin de mimarı olan Meszöly işin sonunu iyi getiremedi. Fenerbahçe sezonu 5. sırada bitirince Macar teknik adamla yollar ayrıldı. Ertesi sezon Altay macerası 8 maç süren Meszöly, daha sonra Macaristan Millî Takımı'nın yanı sıra Suudi Arabistan'da Al-İttihad, Güney Kıbrıs'ta AEL Limasol'da çalıştı.

Tulipan'ın dramı

Ülkemizde top koşturan Macar oyuncuların sayısının iki elin parmaklarını geçmediğini söylemiştik. Bu oyuncuların içinde hikâyesi en etkileyici olanı 1985-86 sezonunda Bursaspor formasını giyen Mihaly Tulipan'dı. Yeşil-beyazlı takım sezona Macar teknik direktör Laszlo yönetiminde başlamış, kadrosuna da iki Macar oyuncuyu, Tulipan ve Kerekes'i katmıştı. Laszlo'nun Bursaspor'daki ömrü kısa sürse de stoper Attila Kerekes ile orta saha oyuncusu Mihaly Tulipan yeşil-beyazlı formayla oynamayı sürdürmüştü. O dönemde Federasyon Kupası adıyla oynanan Türkiye Kupası'nda turları birer birer geçen Bursaspor, ligde ise son derece kötü bir grafik çiziyordu. Takımın ligde kalması, o dönemin statüsüyle kupayı kazanmasına bağlıydı. Çünkü kupayı kazanan takım, puan durumundaki yeri ne olursa olsun küme düşmüyordu. 29 Mayıs 1986 günü Federasyon Kupası'nın finalinde Altay'la karşı karşıya geldi Bursaspor. O güne kadar en büyük başarısı 1970'te kazandığı Başbakanlık Kupası olan yeşil-beyazlılar, finalde Altay'ı 2-0 yenerek Federasyon Kupası'nı müzesine götürdü. Gollerin altında Tulipan ve Beyhan'ın imzası vardı. Ligdeki son maçında Sakaryaspor'a 3-2 yenilen Bursaspor'un 2. Lig'e düşmesini işte bu kupa zaferi önlemişti. Elbette kupa maçının kahramanlarından Tulipan da şehrin yıldızlarından birisi haline gelmişti. Ancak Bursaspor'un kupa ve ligde kalma sevinci çok uzun sürmedi. Takım Beşiktaş'la oynayacağı Cumhurbaşkanlığı Kupası'nın hazırlıklarına başlarken araya giren bayram izninde eşi, kızı ve arkadaşlarıyla Ulubat Gölü kenarında gezmeye giden Tulipan, bindiği kayağın alabora olmasıyla hayatını kaybetti. Onunla birlikte eşi ve kızı da bu elim kazada can vermişti.

Türkiye'de Oynayan Macar Futbolcular:

Joe Erwin Kuzman (Beşiktaş 1966-67 1968-69)
Tibor Szalay (Beşiktaş 1966-67)
Mihaly Tulipan (Bursaspor 1985-86)
Attila Kerekes (Bursaspor 1985-87)
Laszlo Kuti Denizlispor (1985-86)
Jozsef Varga (Denizlispor 1985-87)
Janos Petry Zsolt (Gençlerbirliği 1995-96)
Peter Kabat Göztepe (2001-02)
Denizlispor (2002-04)
Pal Lazar (Samsunspor 2011-12)