Türkiye - Macaristan Maç Kitabı

Avusturya’nın yarı kolonisi hâline gelir. 1785’te Almanca resmi dil olarak kabul edilip, Avusturya ile Macaristan arasında gümrük birliği ilân edilir. 1848’de Lajos Kossuth’un bağımsızlık hareketi Rusya’nın yardımıyla bastırıldıktan sonra büyük bir baskı rejimi başlar. Ancak 1876’da Macaristan, Avusturya sınırları içinde federatif bir devlet hâline gelebilir. Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ismiyle ikili bir monarşi kurulur. Avusturya, 1914’te Birinci Dünya Harbi’ne girince Macaristan da katılmak mecburiyetinde kalır. Ancak Avusturya’nın teslim olması üzerine Macaristan federasyondan ayrılır ve cumhuriyet ilân edilir. 1919’da bastırılan Bela-Kun idaresindeki komünist ayaklanmasından sonra Amiral Horty, 1 Mart 1920’de kral naipliğine getirilir. Macaristan, 1920’de yapılan Trianon Antlaşması ile topraklarının üçte ikisini, nüfusunun beşte birini kaybeder. İki dünya savaşı arasında Macaristan ideolojik ve ekonomik yönden Hitler Almanya’sına yaklaşır. 1941’de Almanya ile beraber Rusya’ya karşı İkinci Dünya Savaşı’na girer. Ancak 1944’te Almanya ile arası açılınca, Hitler, Macaristan’ı işgal ettirir. Amiral Horty’nin Macaristan’da yirmi dört yıllık idaresi sona erip, yerine Szalas getirilir. Szalas’ın kurduğu terör rejimine karşı başlayan muhalefet, komünistlerin güçlenmesine ve Rusların Macaristan’ı işgaline yol açar. 4 Şubat’ta cumhuriyet ilân edilir ve aynı sene madenler, ağır sanayi tesisleri, bankalar devletleştirilir. Üç milyon hektar arazi kamulaştırılır, kilisenin mallarına da el konulur. Baş gösteren tepkiler sonucu 1953’te ülkede mevcut bulunan Sovyet askerleri İmre Nagy’yi başa getirerek yumuşama politikası takip etmeye başlar. İmre Nagy 1955’te görevden alınınca Macaristan’da muhalefet çok büyük olur. 1956’da tekrar hükümetin başına getirilen İmre Nagy önderliğindeki Macarlar, Sovyetlere karşı ayaklanır. Ancak bu özgürlük mücadelesi 4 Kasım’da Budapeşte’ye giren yüzlerce Sovyet tankı tarafından kanla bastırılır ve Nagy 1958’de idam edilir. 1989’da ise Doğu Bloku’nun yıkılmaya başlamasıyla Komünist Parti feshedilir. 1990’da çok partili seçimler yapılır ve ardından gelişen süreçte Macaristan bugünün AB üyesi ülkeleri arasına girer. Resmi Dili Macarca Başkenti Budapeşte Siyasal Sistemi Çok partili cumhuriyet Yüzölçümü 93.030 km² Sınırları 2.171 km. Nüfusu 9 milyon 771 bin 827 kişi Kişi başına gelir 29.600 $ Para birimi Forint Macaristan Orta Avrupa’da, Türkiye’nin yedide biri kadar büyüklükte bir halk cumhuriyeti. Macaristan Cumhuriyeti ya da kısaca Macaristan; Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile komşu olan, denize kıyısı bulunmayan, Avrupa Birliği üyesi bir ülke. Orta Avrupa ile Balkanlar arasında bir ovaya yayılan Macaristan, Türklerin son 400 yıllık tarihinde önemli bir yer tutuyor. Tarihi Eski kaynaklarda Macaristan’dan Panonya diye bahsediliyor. M.Ö. üçüncü asırda Keltlerin ve Dakların istilâ ettiği Panonya, M.Ö. 1. yüzyılın sonlarında Romalıların egemenliğine girer. 4. yüzyılda Attila yönetimindeki Hunlar, 6. yüzyılda da Avar Türkleri hâkimiyeti ele geçirir. Avar İmparatorluğu 250 yıl Orta Avrupa’ya hâkim olur. 769’da Charlemagne tarafından ortadan kaldırılan Avar Türkleri, Slavların arasında eriyip kaybolur. Daha sonra ülkede hâkim olan Türklerin bir kolu olan Arpatlar, göçebelikten yerleşik hayata geçer. Orta Asya gelenek ve yaşayış tarzlarını bir süre devam ettiren Arpatlar, daha sonra Türklüklerini tedricen kaybedip Hıristiyanlaşmalarına rağmen, Macaristan’da bugün bile birçok Türkçe kelime kullanılmaktadır. 1526’da Orta Macaristan, Türkler tarafından fethedilir. Bir süre sonra da Macaristan’ın tamamı Osmanlı eyaleti hâline getirilir ve Budin Beylerbeyliğine bağlanır. Macaristan 1699’daki Karlofça Antlaşmasına kadar yüz altmış beş sene Osmanlı hâkimiyetinde kalır. O dönemde inşa edilen Osmanlı eserlerinin bazıları günümüze kadar gelebilmiştir. Macaristan 1689’da Avusturya’nın eline geçtikten sonra bağımsızlık hareketleri Osmanlılarca desteklenir. 1682-1684’te İmre Thököly ve 1703-1711’de Ferenc Rakoczi, bağımsızlık hareketleri başarısızlıkla sonuçlanınca diğer isyancılarla beraber Osmanlı Devleti’ne sığınır. Thököly İzmit’te, Rakoczi Tekirdağ’da ölene kadar misafir muamelesi görür. Rakoczi’nin başarısız teşebbüsünden sonra Macaristan, Macaristan’ı Tanıyalım 4. yüzyılda Hunların, 6. yüzyılda Avarların, daha sonra da Arpatların yerleştiği Macaristan ovasında bugün yaşayanlarla uzak da olsa akrabalık bağlarımızın bulunduğunu söylemek abartı olmasa gerek. Macar dilindeki birçok Türkçe kökenli sözcük de bunun bir kanıtı. Bir süre Osmanlı, daha sonra da Avusturya hâkimiyetinde kalan Macaristan, son dönemdeki Sovyet hegemonyasının ardından 1990’da çok partili hayata geçti ve bugün Avrupa Birliği üyesi bir ülke. Attila'nõn torunlarõ 33 32 SLOVAKYA SIRBİSTAN ROMANYA UKRAYNA SLOVENYA HIRVATİSTAN ÇEKYA AVUSTURYA Viyana Balaton Gölü