Türkiye-Lüksemburg Maç Kitabı

Lüksemburg, üç ile bölünmü ş tür. Bu üç il kendi içinde toplam 12 kantona ve bu kantonlar da 16 komüne ayrılmı ş tır. Ülkedeki komünlerden 12’si ş ehir statüsüne sahiptir ve bunlar içinde en büyü ğ ü ba ş kent Lüksemburg’dur. 900 ki ş ilik ordu Lüksemburg’un NATO görevlerine göndermek ve ülke içinde savunma gücünü sa ğ lamak amacıyla olu ş turdu ğ u küçük bir ordusu vardır. Yakla ş ık 900 ki ş iden olu ş an ülke ordusuna katılım, 1967 yılından bu yana iste ğ e ba ğ lıdır. Denize çıkı ş ı olmayan Lüksemburg’un donanması da bulunmamaktadır. Askerî havacılık kuvvetleri de olmayan Lüksemburg, buna kar ş ın NATO’nun 17 adet sava ş uça ğ ının sahibi olarak kaydedilmi ş tir. Co ğ rafya ve iklim Lüksemburg, Avrupa’daki en küçük ülkelerden biridir ve dünyadaki 194 ba ğ ımsız devlet içinde yüzölçümü bakımından 175’inci sıradadır. Ülkenin toplam yüzölçümü yakla ş ık 2 bin 586 kilometrekaredir ve en geni ş noktasında 82 kilometre uzunlu ğ unda, 57 kilometre geni ş li ğ indedir. Lüksemburg do ğ usunda, Almanya’nın Renanya-Palatina ve Saarland eyaletleri ile güneyde Fransa’nın Lorraine bölgesiyle kom ş udur. Batısında ve kuzeyinde Belçika’nın Almanca konu ş ulan bölgeleri ve Lüksemburg ile Liège illeriyle çevrilidir. Ülkenin kuzey ucunda Ardenler uzanır. Yo ğ un ormanlarla kaplı bu bölgeye Ösling adı verilir. Bu bölge engebeli arazi yapısına sahiptir ve ülkenin en yüksek tepesi olan 560 metrelik Kneiff da burada yer alır. Bu bölge çok seyrek nüfuslanmı ş tır. Burada yer alan tek kasaba olan Wiltz, nüfusu 4 bini biraz a ş an bir yerle ş im birimidir. Ülkenin güney bölümü ise Gutland olarak adlandırılmaktadır ve Ösling’e göre daha yo ğ un bir nüfusa sahiptir. Bu bölge daha çe ş itlidir ve co ğ rafi olarak be ş alt bölgeye ayrılabilir. Lüksemburg platosu, ülkenin orta-güney bölümünde yer alır. Burada geni ş , düz bir alanda kumta ş ı olu ş umları gözlenir. Küçük İ sviçre bölümü, ülkenin do ğ usunda yer alır ve sarp kayalıklar, yo ğ un ormanlarla kaplıdır. Moselle Vadisi, ülkenin en alçak kesimleridir. Güneydo ğ u sınırına yakın bir noktadadır. Kızıl Topraklar ise ülkenin en güneyinde ve güneybatısında yer alır. Bu bölge Lüksemburg’da sanayinin en önemli merkezlerinin ve ülkenin en büyük ş ehirlerinin bulundu ğ u yerdir. Lüksemburg-Almanya sınırı, üç akarsu ile belirlenir: Moselle Nehri, Sauer Nehri ve Our Nehri. Ülkede yer alan di ğ er önemli akarsular Alzette Nehri, Attert Nehri, Clerve Nehri ve Wiltz Nehri’dir. Sauer ve Attert nehirlerinin vadileri, Ösling ve Gutland arasındaki sınırı olu ş turur. Lüksemburg, Batı Avrupa deniz iklimine sahiptir. Özellikle yaz sonlarında yo ğ un miktarda ya ğ ı ş alır. 36 Ardennes Bock Kayalıkları Tarihi yapılarıyla eski mahalle Etnik yapı Lüksemburg’un yerli halkı Kelt kökenli; ancak Fransız- Alman ırkları ile karı ş ıktır. 20. yüzyılda artan göç oranları ve göçmen sayısıyla Belçika, Fransa, Almanya, İ talya ve büyük ço ğ unlu ğ u da Portekiz’den olmak üzere binlerce ki ş i ülkeye giri ş yapmı ş tır. Yugoslavya’daki iç sava ş ın ba ş ladı ğ ı dönemden beri Lüksemburg, Bosna-Hersek, Karada ğ ve Sırbistan’dan da büyük oranda göç almı ş tır. Her yıl ortalama 10 bin göçmen alan Lüksemburg’a son dönemde yapılan göçler büyük oranda Avrupa Birli ğ i üyesi ülkelerden ve Do ğ u Avrupa ülkelerindendir. 2022 yılının verilerine göre 650 bin 364 ki ş ilik toplam nüfusun yüzde 52.9’u Lüksemburgludur. Portekizliler yüzde 14.5’lik payla en kalabalık etnik grubu temsil eder. Ayrıca nüfusun yüzde 7.6’sı Fransız, yüzde 3.7’si İ talyan, yüzde 3’ü Belçikalı, yüzde 2’si Alman, yüzde 1.3’ü İ spanyol, yüzde 1’i Rumen kökenlidir. Yüzde 14’lük kesimi ise küçük oranlarla ba ş ka etnik gruplar olu ş turmaktadır. Lüksemburg’da, Lüksemburgca, Fransızca ve Almanca olmak üzere üç resmî dil vardır. Lüksemburgca resmî dillerden biri olmasının yanı sıra Dükalı ğ ın ulusal dili olarak kabul görmekte ve hemen hemen tüm Lüksemburglular tarafından bilinmektedir. Lüksemburgca, Almanya sınırında, Almanların konu ş tu ğ u lehçeye yakın bir dildir ancak Fransızcadan da yo ğ un biçimde etkilenmi ş tir. Ülkedeki resmî dillerin üçü de çe ş itli alanlarda birinci dil olarak kullanılmaktadır. Lüksemburgca günlük hayatta konu ş ulan dil olma özelli ğ ine sahiptir ancak yazılı dilde pek kullanılmamaktadır. Resmî yazı ş maların büyük bölümü Fransızca yapılır ancak okullarda en çok ö ğ retilen dil ise Almancadır. Basın-yayın organlarının büyük ço ğ unlu ğ unun ve ülkedeki Katolik Kilisesi’nin dili de yine Almancadır. Lüksemburg’da e ğ itim de üç dillidir. İ lkö ğ retimin ilk yılları Lüksemburgca yapılır. Daha sonra kullanılan dil Almanca olarak de ğ i ş ir. Ortaö ğ retimde ise ö ğ retim dili Fransızcaya döner. Ancak ülkede ortaö ğ retimden mezun olabilmek için ülkenin üç resmî dilinde de yeterlilik belgesi gerekti ğ inden ülkede okul bitirme diploması almadan e ğ itim kurumlarını terk edenlerin sayısı oldukça yüksektir. Özellikle göçmen ailelerin çocukları bu konuda büyük güçlüklerle kar ş ıla ş maktadır. Ülkenin üç resmî dilinin yanı sıra İ ngilizce de e ğ itim süresince ö ğ retilmektedir. Bunun dı ş ında Portekizce ve İ talyanca da ülkedeki en büyük azınlık dilleridir. İ nançlar Lüksemburg laik bir devlet olmasına kar ş ın, devlet bazı inançları resmî olarak tanır. Böylece devlet, dinî i ş lerin yönetiminde söz sahibi olur ve din adamlarının atanmasında rol oynar. Bunun kar ş ılı ğ ında, dinî kurumların giderleri ve din adamlarının ücretleri ödenir. Günümüzde Lüksemburg’da tanınmı ş inançlar Katolik Kilisesi, Rum Ortodoks Kilisesi, Rus Ortodoks Kilisesi, Yahudilik, Anglikanizm, Protestanlık ve İ slam’dır. Lüksemburg halkının yüzde 70.6’sı Katolik Kilisesi’ne ba ğ lı iken yüzde 2.3’ü Müslüman, yüzde 0.4’ü di ğ er dinlere ba ğ lı, yüzde 26.7’si ine inançsızdır. Ekonomi Lüksemburg, küçük bir ülke olmasına kar ş ın sa ğ lam ve güçlü bir ekonomiye ve oldukça yüksek refah düzeyine sahiptir. Enflasyon ve i ş sizlik oranlarının dü ş ük seyretti ğ i ülkede, ki ş i ba ş ı ortalama gelir 100 bin doların üzerindedir ve bu özelli ğ i ile Liechteinstein ve Monako’nun ardından dünyada üçüncü sıradadır. Son 10 yılda yakaladı ğ ı yakla ş ık yüzde 3’lük ortalama büyüme ile Lüksemburg istikrarlı bir görüntü çizmektedir. Ülke ekonomisi 2000’li yılların ba ş larına kadar sanayi Büyüleyici güzelli ğ iyle Vianden Kalesi 37