Türkiye - Litvanya Maç Kitabı

yapılmaktadır. Litvanya, hükûmet stratejisini katma de ğ eri yüksek ürün ve hizmet üretmek üzerine kurmu ş tur. Nüfus yapısı Litvanya’da yerle ş im Neolitik dönemde ba ş lamı ş tır. Litvanya topraklarında etnik gruplar arasında büyük de ğ i ş imler olmamı ş tır. Bundandır ki, günümüzde Litvanya’da ya ş ayan insanların atalarının genetik özellikleri büyük olasılıkla korunmu ş tur. 2004’te yapılan MtDNA ara ş tırmasına göre Litvanların Fin-Ugor ile Hint-Avrupa dil ailelerine mensup Kuzey Avrupa halkları ile yakınlı ğ ı tespit edilmi ş tir. Litvanlar, Estonlar ve Finler birbirine yakın üç ırktır. 2022 yılı rakamlarına göre Litvanya’nın nüfusu 2 milyon 683 bin 546 ki ş idir. Etnik olarak nüfusun yüzde 84.1’i Litvan, yüzde 6.6’sı Leh, yüzde 5.8’i Rus, yüzde 1.2’si Belurustur. Nüfusun yüzde 82’si Litvanca konu ş urken di ğ er dillerin kullanılma oranı da etnik da ğ ılıma yakındır. Litvanların yüzde 80’i Rusça, yüzde 32’si de İ ngilizce konu ş abilmektedir. Ülkede en büyük azınlı ğ ı olu ş turan Lehler, ülkenin güneyinde, ba ş kent Vilnius bölgesinde yo ğ undur. Vilnius ve Klaip ė da’da yo ğ unla ş an Ruslar, Visaginas ş ehrinde ise yüzde 52’lik ço ğ unlu ğ a sahiptir. Litvanya’da ya ş ayan Türk kökenli azınlıklar, sayıları çok az olmakla beraber Karay Türkleri ve Tatarlardır. Tatarların önemli bir kısmı ba ş kent Vilnius’a 40 km uzaktaki “Kırk Tatarlar” isimli köyde ya ş amaktadır. Köy nüfusu yakla ş ık 700 ki ş i kadardır. Ülkenin en büyük ş ehri olan ba ş kent Vilnius’ta 540 bin ki ş i ya ş amaktadır. 336 bin ki ş ilik Kaunas, 178 bin ki ş ilik Klaip ė da, 120 bin ki ş ilik Š iauliai ve 110 bin ki ş ilik Panev ėž ys dı ş ında nüfusu 100 bini a ş an ba ş ka bir ş ehir yoktur. Ya ş ortalaması erkeklerde 66, kadınlarda ise 78 civarındadır. Avrupa Birli ğ i’nde erkek ya ş am süresinin en az oldu ğ u ülke olan Litvanya, erkek ve kadın ya ş am süresinin farkı açısından da ekstrem bir durum te ş kil etmektedir. Litvanya’nın yüzde 77.2’si Roma Katolik Kilisesi’ne ba ğ lıdır. 14. yüzyılın sonlarına do ğ ru kilisenin de yönlendirmesiyle Litvanya Hristiyanlı ğ ı bir mezhep hâlini almı ş tır ve bu etki, 15. yüzyılda kendisini iyice göstermeye ba ş lamı ş tır. Sovyet i ş gali sırasında ülkeye uygulanan baskı politikalarına ra ğ men bazı papazlar Komünist Diyalektik Sistemi’ne kar ş ı çıkmı ş tır. Nüfusun 4.1’i ise Rus Ortodoks Kilisesi’ne ba ğ lıdır. Ayrıca yüzde 2’ye yakın Protestan’ın yanında yüzde 10’a yakın deist ve ateist vardır. E ğ itim Litvanya’da varlı ğ ı belgelenmi ş ilk okul, 1387’de Vilnius’ta bir katedralde kurulmu ş tur. Bu okul, Hristiyanlık temelinde e ğ itim vermi ş tir. 1579’da Vilnius Üniversitesi kurulana dek, ülkede yüksekö ğ retim yapmak isteyenler Kraków, Prag ve Leipzig gibi önemli yabancı kentlere e ğ itim amaçlı gidiyordu. 20. yüzyılın ilk yarısında ise Vytautas Magnus Üniversitesi, Kaunas’ta kuruldu. Anayasal görev olarak, ülke vatanda ş ları 10 yıl formal e ğ itim almak zorundadır. Devlet bütçesinin dörtte biri e ğ itim giderleri için tahsis edilmi ş tir. Dünya Bankası’nın verilerine göre 15 ya ş ve üstü ülke nüfusunun tamamı okuryazardır. Yüksekö ğ renim gören birey sayısı, AB ortalamalarından yakla ş ık iki kat daha yüksektir. Ayrıca ülke, bu konuda di ğ er Baltık ülkelerinden de daha iyi bir durumdadır. Kültür Litvanya Sanat Müzesi 1933’te kurulmu ş tur. Müze, ülkenin en büyük sanat konservatuvarına ve sergi alanına sahiptir. Palanga Kehribar Müzesi, emsal müzeler arasında önemli bir yere sahiptir. Baltık Denizi’nde önemli yatakları bulunan kehribarın sergilendi ğ i bu müzede, büyük bir kehribar koleksiyonu mevcuttur. Uluslararası bir üne sahip olan besteci Mikalojus Konstantinas Č iurlionis, (1875-1911) Litvanya sanat camiasının içinde önemli bir yere sahiptir. 1975’te ke ş fedilen bir gök ta ş ına, sanatçının ba ş arılarından dolayı Č iurlionis adı verilmi ş tir. Ülkedeki M. K. Č iurlionis Ulusal Sanat Müzesi’nin yanında yalnızca Litvanya sava ş tarihinin betimlendi ğ i Vytautas Büyük Sava ş Müzesi de bulunmaktadır. Orta Ça ğ ’da, Litvanya’da bilimsel dil olarak Latince kullanılmakta ve kitaplar Latince yazılmaktaydı. Ülkedeki ilk yazılı belgeler Litvanya Kralı Mindaugas’ın fermanları olarak bilinmektedir. Gediminas Mektupları da önemli Litvanyalı Latin yazılarındandır. Bir numaralı spor basketbol Ülkede en çok sevilen spor basketboldur. Ülke basketbolu geçmi ş te ve günümüzde pek çok NBA sporcusu çıkarmayı ba ş armı ş tır. Arvydas Sabonis, Š ar ū nas Mar č iulionis, Linas Kleiza, Š ar ū nas Jasikevi č ius ve Ž ydr ū nas Ilgauskas gibi oyuncular, Avrupa basketbolu ve NBA’de önemli ba ş arılar kazanmı ş tır. NHL’de mücadele eden buz hokeyi sporcuları Darius Kasparaitis ve Dainius Zubrus, dünyanın en güçlü adamlarından biri sayılan Ž ydr ū nas Savickas, ünlü bisikletçi Ignatas Konovalovas ve olimpiyat rekortmeni disk atmacı Virgilijus Alekna, güncel olarak ülkenin en önemli sporcuları olarak göze çarpmaktadır. 34 Trakai Kalesi Vilnius Katedrali