Basic HTML Version
Sahili karfl›s›nda da¤›l›rken, Gabon
da bafltan sona daha iyi oynad›¤›
mücadelede penalt› at›fllar›nda
Mali’ye teslim oldu. Gana, Tu-
nus’u uzatmalarda elemeyi bafla-
r›rken turnuvan›n etkileyici yüzü
Zambiya, Teknik Direktörü Herve
Renard yönetiminde zafer yürüyü-
flünü Sudan karfl›s›nda da devam
ettirdi ve 3-0’l›k net galibiyetle ya-
r› finalin yolunu tuttu.
Yar› finallere gelindi¤inde Gana-
Zambiya, Fildifli Sahili-Mali efllefl-
meleri vard› ve herkes rüya finalin
yani Gana-Fildifli Sahili buluflmas›-
n›n gerçekleflece¤ini düflünüyordu.
Zambiya Teknik Direktörü Herve
Renard ise kendisine uzat›lan mik-
rofonlara, “‹nsanlar›n ne istedi¤i
mühim de¤il. Önemli olan bizim
hangi finali istedi¤imiz” fleklinde
konufluyordu. Ve yar› finalde gör-
dük ki, Zambiya kesinlikle Gana’y›
finalde istemiyordu. 2010 Dünya
Kupas›’ndaki Uruguay çeyrek fina-
linden sonra bu kritik yar› finalde
de penalt› kaç›ran Asomoah Gyan,
tak›m›n›n kaderini çizen isim olu-
yor ve ikinci yar› sahneye ç›kan
turnuvan›n y›ld›z› Young Boys ta-
k›m›n›n genç forveti Emanuel Ma-
yuka’n›n klas golüyle Zambiya ta-
rihindeki üçüncü Afrika Uluslar
Kupas› finaline yürüyordu. Yar› fi-
nalin di¤er eflleflmesinde ise sür-
priz yoktu ve Fildifli Sahili turnuva-
ya gol yemeden devam ediyordu.
Mali’yi de Gervinho’nun golü ile
geçen favoriler, t›pk› Zambiya gibi
tarihlerindeki üçüncü finale ilerli-
yordu.
Kupan›n final mücadelesi Ga-
bon’un baflkenti Libreville’de oy-
nanacakt› ve daha önce de bahset-
ti¤imiz üzere Libreville, Zambi-
ya’n›n bundan 19 sene önce bü-
yük felâketi yaflad›¤› flehirdi. Bu
noktada kupan›n anlam› Zambiya
için bambaflka bir boyuttayd›.
Zambiyal› oyuncular Libreville’e
var›r varmaz ilk ifl olarak 19 sene
önce kazan›n gerçekleflti¤i yere,
anma noktas›na gitti ve ellerindeki
çiçekleri suya b›rakt›. Birçoklar›n›n
gözlerini dolduran sahneler yafland›
ve kafilenin bafl›ndaki Kalusha
Bwalya ile teknik direktör Herve Re-
nard’›n önderli¤indeki oyuncular,
ölen arkadafllar› için bu kupay› ka-
zanmaya söz verdi. Rakip Fildifli Sa-
hili ise Drogba’l›, “Toure Kardefl-
ler”li, Gervinho’lu, Kalou’lu, Zoko-
ra’l›, Eboue’li alt›n jenerasyonu ile
bir türlü flampiyonluk yaflayamam›fl-
t› ve art›k bu hasreti bitirebilmek için
kenetlenmiflti. ‹ki tak›m›n da üçüncü
finaliydi ve Fildifli Sahili daha önce
bir kez kazanm›fl ama Zambiya ön-
ceki iki finalden de boynu bükük ay-
r›lm›flt›.
Finali 40 bin kifli izledi
Ve 12 fiubat 2012 tarihinde bekle-
nen final maç› geldi çatt›. Turnuva-
n›n seyirci ortalamas› 14 bin civar›n-
da seyretmiflti ama final maç› için
Libreville’de 40 bin seyirci vard›.
Birçok otorite ve birçok futbolsever
Fildifli Sahili’nin mutlak favori oldu-
¤unu düflünüyordu ve Zambiya’n›n
bu sefer s›çrayamayaca¤›n› iddia
ediyordu. Ama Zambiya maç›n bafl-
lamas›yla birlikte buraya kadar geli-
flinin sürpriz olmad›¤›n› herkese gös-
terdi. Son derece dengeli giden mü-
cadelede Fildifli Sahili 69. dakikada
Avrupa rüyas› m›, modern kölelik mi?
Afrika Uluslar Kupas› tüm heyeca-
n›yla yafland› bitti, ama madalyo-
nun di¤er taraf›nda hayli ilginç (za-
man zaman da hüzünlü) hikâyeler
de var.
‹fllek bir caddenin tam ortas›nda
kald›r›m›n kenar›nda boya sand›-
¤›yla bekleyen ve o gün boyayaca-
¤› dört befl ayakkab› ile evine ek-
mek götürecek olan bir Didier
Drogba, Avrupal› yat›r›mc›lar›n otel
inflaatlar›nda çal›flarak geçimini
sa¤layan bir Samuel Eto’o düflünün.
Çok mu uzak bir ihtimal, çok mu
anlams›z bir tablo? Biraz derinle-
mesine bakacak olursak hiç de de-
¤il. Asl›nda bu dünyaca ünlü futbol
y›ld›zlar›n› Afrika’n›n geri kalan›n-
dan ay›ran en önemli faktör flans ve
do¤ru zamanda do¤ru yerde olmak.
Elbette ki büyük yetenekleri de on-
lar› özel k›l›yor. Afrika gibi futbolcu
fabrikas› bir co¤rafyada onlar gibi
çok isim var ama hepsi flansl› do¤-
muyor.
Avrupal› kulüplerin futbolcu bul-
man›n ve yetifltirmenin bu kadar
pahal› ve zahmetli oldu¤u bir dö-
nemde Afrika gibi aç ve bâkir bir
alan› es geçeceklerini düflünmek en
iyimser tâbirle safl›k olurdu. Avru-
pal›lar 1950’li y›llar itibar›yla Afrika
futbolu ile yak›n temasa geçmeye
bafllad› ve kurduklar› onlarca futbol
akademisiyle bu çocuklara birer f›r-
sat sunup umut kap›s› oldu. Ancak
bir yandan da ciddi bir hayal ve
emek sömürüsünün temelini olufl-
turdular. Bu fakir çocuklar için Av-
rupa daha iyi yaflam flartlar›, güven-
lik, korunma ve hayata tutunma an-
lam›na geliyorken; Avrupa kulüpleri
için bu çocuklar atletizm, yetenek,
h›z ve ucuz iflçilik manas›n› tafl›yor-
du ki, nereden bakarsan›z bak›n içe
sinmeyen bir denklem söz konusuy-
du.
Avrupa kulüplerinin ve Avrupa fut-
bol akademilerinin rolü Afrika ülke-
lerinin futbol yap›s›n› da elbette bi-
rebir etkiledi. Bu akademilerin etkin
olmad›¤› ülkeler daha kendilerine
özgü bir iç yap› oluflturabilirken,
Avrupa etkisindekiler Avrupal› ku-
lüplerin ihtiyaç duydu¤u oyuncular›
karfl›layan bir model haline geldi.
Avrupal›lar kendi tak›mlar› ya da
ligleri hangi tip oyuncuya o dönem
için daha çok ihtiyaç duyuyorsa, bu
akademileri o flekilde yönlendirdi
ve buna yönelik oyuncu yetifltiril-
meye baflland›. Bu nedenle Kame-
run uzun y›llar Afrika k›tas›ndan Av-
rupa’ya kaleci ihraç eden neredeyse
tek ülkeyken (Carlos Kameni, Jacqu-
es Songo’o, Suleymanou Hamidou,
Alioum Boukar), yine Fildifli Sahili
ve Gana y›llarca savunma ve savun-
maya yönelik orta saha oyuncusu
(Michael Essien, Stephen Appiah,
Samuel Kuffour, Daniel Addo, Cyril
Domoroud, Didier Zokora) ihtiyac›-
n›n karfl›lay›c›s› oldu. Son kupada
s›f›r çekerek elenen Senegal de bu
tezin güçlü örneklerinden biri konu-
munda. Y›llard›r Avrupal› kulüple-
rin hücum oyuncusu talebini karfl›-
lama misyonu edinen Senegal, bu-
gün hücum hatt›nda Mamadou Ni-
ang, Demba Ba, Moussa Sow, Pa-
piss Cisse gibi muhteflem oyuncula-
ra sahipken di¤er mevkilerde bu ka-
litenin çeyre¤ini tutturamad›¤› için
kupada puan alamad›.
Bu tip iliflkilerin benzerlerini Arse-
nal-Beveren-Fildifli Sahili üçgeninde
ya da Ajax ile Güney Afrika ve Ajax
Cape Town ba¤lant›lar› ile güçlen-
direbiliriz. Arsene Wenger’in 2001-
2006 y›llar› aras›nda Beveren’le
kurdu¤u ortakl›k, uzun vadede Pre-
mier Lig’e Eboue ve Gervinho baflta
olmak üzere birçok Fildiflili oyuncu
getirdi. Yine Ajax ile Güney Afri-
ka’daki pilot tak›m› Ajax Cape
Town ortakl›¤›yla Steven Pienaar ve
Eyong Enoh baflta olmak üzere bir-
çok oyuncuyu Hollanda liginde iz-
ledik. Bu ba¤lant›lar›n hepsi, üzeri-
ne sayfalarca yaz› oluflturabilecek
derinlikte. Ama k›saca as›l noktaya
dönecek olursak; Afrika hâlâ yoksul,
hâlâ bâkir, hâlâ umutsuz ve Avrupa
bir anlamda Kara K›ta’daki sömürü-
süne futbol üzerinden devam edi-
yor. Bu zincirin k›r›lmas› da daha
uzun y›llar mümkün görünmüyor.
36
TamSaha
TamSaha
37