TamSaha 248. Sayı / Temmuz 2025

mücadele etmi ş ve Özbek futbo- lunu bu ligde temsil eden tek takım olarak bir bakıma Özbekistan’ın futboldaki bayraktarı hâline gelmi ş ti. Pakhtakor’un yeti ş tirdi ğ i en önemli futbolcuysa Vasilis Hacipanagis’ti (Kendisiyle ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak isteyenler, TamSa- ha’nın Ekim 2024 sayısına göz ata- bilir). SSCB’ye siyasî mülteci olarak gelen Yunan anne ve babanın çocukları olarak Ta ş kent’te do ğ an Hacipanagis, daha sonraları Yunanların Maradonası olarak anılacak kadar büyük bir yetenekti ve kendisi futbol e ğ itimini Pakhta- kor’da almı ş , ilk üst düzeymaç tecrübelerini de yine bu kulüpte edinmi ş ti. Ne var ki Hacipanagis, Pakhtakor formasıyla Sovyet liglerinde sadece üç sene, 1972’den 1975’e kadar top ko ş turmasının ardından, 20 ya ş ında anavatanı Yunanistan’a gitme kararı almı ş , bu da Pakhtakor’un tarihinde negatif bir kırılma noktası yaratmı ş tı. Özbek kulübünü bekleyen asıl büyük tâlihsizlikse - hatta bu tâlih- sizlikten de öte düpedüz bir fâciaydı - kulübün oyuncularını ta ş ıyan uça ğ ın 1979’da geçirdi ğ i kazaydı. 17 oyuncunun tamamı hayatını kaybetmi ş ti. Kazanın kurbanları arasında, SSCBMillî Takımı’nda da forma giymekte olan kaleci Vladi- mir Fyodorov ve orta saha oyun- cusu Mikhail An da vardı. 1949’da Torino’nun, 1958’de de Manchester United’ın ba ş ına gelen trajedinin bir benzeri, Pakhtakor’un da ba ş ına gelmi ş ti ve kulübün bu faciadan sonra belini do ğ rultması da kolay olmamı ş tı. Pakhtakor sonrasında 1984’e kadar Visça Liga’da müca- dele etmesine ra ğ men bu süre zarfında millî takıma ba ş ka oyuncu verememi ş ti. 1984’te küme dü ş me- leri sonrasındaysa 1991’de geri dön- mü ş lerdi belki ama o bir sezonun ardından SSCB da ğ ılınca Pakhtakor da Özbekistan sınırları içine hapsolmak zorunda kalmı ş tı. İ lk uluslararası deneyimlerinde aradıklarını bulamadılar Ancak artık Özbekistan’ın futbolda adını duyurmak için sadece Pakh- takor’a ihtiyacı da yoktu. Ba ğ ımsız- lıklarını kazanmı ş lardı ve bu vesileyle artık kendi millî takımla- rına da sahip olacaklardı. Böylece Özbekistan Millî Takımı, ilkmaçına 17 Haziran 1992’de, Du ş anbe’de, Ta- cikistan kar ş ısında çıktı ve müca- dele 2-2’lik e ş itlikle sona erdi. Öte yandan 1994 Dünya Kupası Asya Elemeleri çoktan ba ş lamı ş oldu ğ u için Özbekler, ilk Dünya Kupası yo- lunda mücadele için 1998 elemele- rini beklemek durumundaydı. Bu durumda Özbekistan’ın ilk ciddi uluslararası sınavı, 1996 Asya Ku- pası olacaktı. Özbekistan, turnuva- nın elemelerinde Tacikistan ve Bahreyn ile aynı gruba dü ş mü ş tü ama Bahreyn’inmaçlar ba ş lama- dan çekilme kararı alması üzerine olay, Tacikistan ile iki maçlık bir play-o ff ’a dönü ş mü ş tü. İ ki ekip arasında Du ş anbe’de oynanan ilk maçı Tacikistan 4-0 kazanarak turnuvaya katılmayı neredeyse garantilemi ş ti belki ama bir ay sonra Ta ş kent’te oynanan rövan ş ta Özbekler, kısa futbol tarihlerinin en büyük destanını yazarak uzat- malarda 5-0 galip gelmi ş ve Asya Kupası’na katılma hakkını elde etmi ş lerdi. Ne var ki Birle ş ik Arap Emirlikle- ri’nde düzenlenen turnuva, Özbekistan adına pek de parlak geçmeyecekti. İ lk turda Japonya, Çin ve Suriye ile aynı gruba dü ş en Özbekler, her ne kadar ilkmaçla- rında Çin’i 2-0ma ğ lup etme ba ş arı- sını gösterseler de sonrasında Japonya’ya 4-0, Suriye’ye de 2-1 ma ğ lup olmu ş lar ve averajla grup sonuncusu olarak turnuvaya erkenden veda etmi ş lerdi. Heyecanla beklenen 1998 Dünya Kupası elemelerine gelindi ğ indeyse Özbekistan ilk turda Yemen, Endo- nezya ve Kamboçya ile mücadele etti ğ i grubu altı maçta 16 puan top- layarak lider tamamlasa da ikinci turda Güney Kore, Japonya, Birle ş ik Arap Emirlikleri ve Kazakistan ile yarı ş tı ğ ı grupta sekiz maçta altı puanda kalarak sondan ikinci sırada yer alabilmi ş ti. Özbekistan, 2000 yılındaki Asya Kupası’nda da aradı ğ ını bulamayıp ilk turda yine grup sonuncusu olur- ken, 2002 Dünya Kupası elemele- rindeyse bir defa daha ikinci tura geliyor fakat bu kez de Çin, BAE, Katar ve Umman ile mücadele etti ğ i bu grubu, ikinci BAE’nin bir puan gerisinde üçüncü sırada tamamlı- yordu ki bir puan daha alabilseler ş anslarını en azından play-o ff ’a ta ş ımı ş olacaklardı. Özbekistan’ın Asya içerisinde kabu ğ unu kırmaya ba ş lamasıysa 2004 Asya Kupası’yla mümkün olacaktı. Turnuvanın ilk turunda Irak, Suudi Arabistan ve Türkme- nistan’la birlikte yer aldı ğ ı grupta üç rakibini de 1-0’lık skorlarla devi- 73 72 ren Özbekler, böylece grup lideri olarak çeyrek finale yükselmi ş lerdi. Çeyrek finaldeyse Özbekistan, Bah- reyn ile kar ş ı kar ş ıya gelmi ş ve 2-2 sona erenmaçın sonunda rakibine penaltılarla teslimolarak yarı final ş ansını kaçırmı ş tı. 2006 elemelerinde kural hatası tâlihsizli ğ i ya ş adılar Bumoralle katıldıkları 2006 Dünya Kupası elemelerindeyse Özbekis- tan, ikinci tur gruplarında üçüncü sırayı almasının ardından, o dö- nemki statü gere ğ i kıtalararası play-o ff ’a kalmak için Bahreyn ile öncül bir play-o ff oynayacaktı. Burada da ş anssızlık Özbeklerin yakasını bırakmıyordu. Zira kendi evlerinde oynadıkları ilkmaçta rakiplerini 1-0ma ğ lup etmi ş lerdi belki ama hakemin kar ş ıla ş mada kural hatası yaptı ğ ının tespit edil- mesi üzerine maç geçersiz sayıl- mı ş tı. Bir ay sonra yeniden oynanan kar ş ıla ş maysa 1-1’lik e ş itlikle sona ermi ş ti. Bunun ardından Bah- reyn’de oynanan rövan ş maçı da golsüz beraberlikle sona erince turu geçen taraf, deplasman golü kuralı sayesinde Bahreyn olmu ş tu. 2007 Asya Kupası’ndaysa Özbekis- tan bir kez daha çeyrek final oynar- ken bu kez Suudi Arabistan’a 2-1 ma ğ lup olarak turnuvaya veda edi- yordu. 2010 Dünya Kupası elemele- rindeyse Özbekistan, yine sondan bir önceki tura kadar geliyor fakat bu turda Avustralya, Japonya, Bahreyn ve Katar’la mücadele etti ğ i grubu son sırada tamamlayarak büyük hayal kırıklı ğ ı ya ş ıyordu. Özbekistan’ın 2004 Asya Kupa- sı’ndan itibaren kabu ğ unu kırmaya ba ş ladı ğ ını söylemi ş tik. Özbeklerin Asya içerisinde önemli futbol güç- lerinden biri hâline gelebilece ğ ine dair ilk ciddi sinyalse bundan yedi yıl sonra, 2011 Asya Kupası’nda geliyordu. Turnuvanın ilk turunda Katar, Çin ve Kuveyt’le yer aldı ğ ı grubu üç maçta yedi puan toplaya- rak lider tamamlayan Özbekistan, çeyrek finaldeyse Ürdün’ü 2-1 ma ğ - lup etmi ş ve bu turnuvada tarihinin ş u ana kadarki en iyi derecesine ula ş arak yarı finale yükselmi ş ti. GelgelelimAvustralya’ya kar ş ı oynanan yarı final müsabakası, Özbekistan adına tambir felâketti. Nitekim sahadan 6-0’lık çok a ğ ır bir ma ğ lubiyetle ayrılmı ş lardı. Bumoral bozuklu ğ uyla çıkılan üçüncülükmaçı da Güney Kore’ye kar ş ı 3-2’lik skorla kaybedilmi ş ti. Brezilya vizesini averajla kaçırdılar 2014 Dünya Kupası elemelerindeyse Özbekistan, Brezilya vizesini çok dramatik bir biçimde kaçırıyordu. Özbekler elemelerin üçüncü tu- runda Japonya, Kuzey Kore ve Taci- kistan ile yer aldıkları grupta altı maçta 16 puan toplamı ş lar ve kale- lerinde sadece bir gol görmü ş lerdi. Bu parlak performansın ardından dördüncü turdaysa Özbekistan’ın rakipleri İ ran, Güney Kore, Katar ve Lübnan’dı. Sekiz maçlık yarı ş sonundaysa İ ran grubu 16 puanla lider bitirirken Güney Kore ve Özbe- kistan 14’er puanla foto fini ş e gir- mi ş ler fakat artı be ş averajı olan Özbekistan, artı altı averajlı Güney Kore’nin gerisinde üçüncü sırada kalmı ş tı. Böylece İ ran ile Güney Kore do ğ rudan Brezilya’ya giderken 2011 Asya Kupası’nda yarı finale yükselmeyi ba ş aran Özbekistan, Harry Kewell’lı Avustralya kar ş ısında 6-0’lık a ğ ır bir ma ğ lubiyete u ğ ramı ş tı.