TamSaha 248. Sayı / Temmuz 2025

yol açacaktı. Bu durumdan ilk istifade eden isimde Sosyal Refah Bakanı Jose Lopez Rega olmu ş tu. Rega’nın kurdu ğ u ve yönetti ğ i dü ş ünülen a ş ırı sa ğ cı paramiliter bir güç olan Arjantin Antikomünist İ ttifakı (Alianza Anti- comunista Argentina - kısaca AAA olarak anılıyordu) bu dönemde yüz- lerce sol görü ş lü ki ş inin cinayetlere kurban gitmesinden, binlercesinin de “kaybolmasından” sorumlu olacaktı. Rega, yönetimde Isabel Peron’u perde arkasından idare eden ki ş iydi ve onun ülke yönetiminde de böylesine etkili hâle gelmesi, AAA’nın estirdi ğ i terörün de artmasına yol açmı ş tı. A ş ırı sol gruplar arasında da ya ş an- makta olan bu kıyıma kar ş ı bir reak- siyon gösterilmesi kaçınılmazdı. Nitekimbu dönemde sol gerilla örgüt- leri de güç kazanmaya ba ş lamı ş ve bu gruplar da özellikle ülkenin kuzey- do ğ usundaki Tucuman vilayetinin kırsalında yuvalanmı ş tı. Buna kar ş ı da 5 Ş ubat 1975’te Arjantin ordusu bu bölgedeki gerilla yapısını temizleme amacıyla iki buçuk yıl sürecek bir operasyon ba ş latacaktı. Ordu, bu ola ğ anüstü vaziyette tüm kontrolün elinde olması için de 24 Mart 1976’da ülkedeki yönetime el koyarak Isabel Peron’u ba ş kanlıktan indirecekti. Sonrasındaysa ülkedeki solculu ğ undan ş üphe duyulan ki ş ilere dahi hayatı zindan edecek bir rejim tahsis edilecekti. “Kirli Sava ş ” adıyla da anılan ve cuntanın iktidardan inece ğ i 1983 yılına kadar sürecek bu dönemde, ülkede sol görü ş lü oldu ğ u için öldürülen veya kaybolan ki ş ilerin sayısı on binlerle ifade edilir hâle gelecekti. Ülkeye böylesine bir ş iddet ortamı hâkimken Dünya Kupası’nın Arjan- tin’de düzenlenip düzenlenmeyece ğ i, özellikle Avrupa’da fazlasıyla sorgu- lanır hâle gelmi ş ti. Hatta Dünya Kupası organizasyon komitesinin ba ş ındaki General Omar Actis’in gerillalar tarafından düzenlenen bir suikast sonucu hayatını kaybetmesi- nin ardından bu tartı ş malar iyice alevlenmi ş ti. Fakat cunta yönetimi, FIFA’ya turnuva sırasında herhangi bir güvenlik sorunu ya ş anmayaca ğ ı- nın garantisini verince FIFA, organi- zasyonun Arjantin’de yapılmasına iknâ olmu ş tu. Arjantin, 1978’in ilk turunda pek tat vermemi ş ti “Kirli Sava ş ”ın gölgesi altında ba ş la- yan Dünya Kupası’nda ev sahibi Arjantin’in ilk tur gruplarındaki ra- kipleriyse İ talya, Fransa ve Macaris- tan’dı. Tangocular 2 Haziran’daki ilk maçlarına Macaristan kar ş ısında çıkarken dokuzuncu dakikada Karoly Csapo’nun ş ok golüyle 1-0 yenik duruma dü ş üyorlardı. Arjantin buna ra ğ men 14’üncü dakikada Leopoldo Luque ile beraberli ğ i yakalıyor ve 83’üncü dakikada da Daniel Berto- ni’nin fileleri havalandırmasıyla sahadan 2-1’lik galibiyetle ayrılıyordu. 6 Haziran’a gelindi ğ indeyse Arjan- tin’in kar ş ısında bu kez Fransa vardı. Ev sahibi ekip, gol perdesini 45’inci dakikada kaptanı Daniel Passarel- la’nın penaltıdan attı ğ ı golle açarken Fransa buna cevabı 60’ıncı dakikada Michel Platini ile veriyor ve skor 1-1’e geliyordu. 73’üncü dakikaya gelindi- ğ indeyse Luque kaleyi cepheden gören yakla ş ık 25 metre mesafedeki bir noktadan hârika bir voleyle Fransa a ğ larını havalandıracak ve maça noktayı koyacaktı. Arjantin 2-1 kazanmı ş ve ev sahibi ekibin gruptan İ talya ile birlikte bir üst tura yüksel- mesi kesinle ş mi ş ti. Dört gün sonraki Arjantin- İ talya maçıysa grubun liderini belirleye- cekti. Lâkin grupta birinci ya da ikinci olmak arasında pek büyük bir fark ol- madı ğ ından, sanki iki taraf da enerji- sini ikinci tura saklamak niyetindeydi ve bu yüzden, özellikle maçın ilk yarı- sında kar ş ılıklı cılız ataklardan fazla- sına tanıklık edilemiyordu. Böylece golsüz sona eren ilk yarının ardından ikinci yarıda da gidi ş at ilk yarıdakin- den farklı sayılmazdı. Ancak 67’nci dakikaya gelindi ğ inde Roberto Bet- taga, ceza sahasına yakla ş ırken Paolo Rossi ile bir verkaça giriyor, ardından da on sekiz içine sızıp topu Fillol’un yanından a ğ larla bulu ş turan vuru ş u yapıyor ve İ talya’yı 1-0 öne geçiri- yordu. Maç da bu skorla tamamlana- cak ve Arjantin, grup ikincisi olarak ikinci tura yükselecekti. Deyna’nın penaltısını kurtarıp takımını ipten aldı Arjantin’in ikinci tur gruplarındaki rakipleriyse Brezilya, Polonya ve Peru olmu ş tu. Tangocular ilk olarak, 14 Ha- ziran’da Polonya kar ş ısına çıkacak- lardı. Oynadı ğ ı son 10 Dünya Kupası maçından sekizini kazanan ve sadece birini kaybeden Polonya, ku ş kusuz zorlu bir rakipti. Hele ki Arjantin’in ilk turda aldı ğ ı iki galibiyeti de 2-1’lik skorlarla biraz zar zor elde etti ğ i de dü ş ünüldü ğ ünde bu zorluk sanki bir nebze daha artıyordu. Ayrıca iki ekibin dört yıl önceki Dünya Kupa- sı’ndaki randevusundan da gülerek ayrılan taraf, 3-2’lik skorla Polonya olmu ş tu. Ancak Arjantin ikinci turla birlikte vites artıracaktı. Tangocular maça baskılı ba ş larken 16’ncı dakikada Da- niel Bertoni’nin sol kanattan sa ğ ayak içiyle ceza sahasına doldurdu ğ u topa Mario Kempes çok iyi bir zamanlama sonucu zıplamaya dahi gerek durma- dan kafayı vurarak kö ş eden a ğ ları havalandırıyor ve takımını 1-0’lık üstünlü ğ e ta ş ıyordu. Kar ş ıla ş manın 38’inci dakikasına gelindi ğ indeyse Polonya’nın sol kanatta, kale çizgisine yakın bir noktadan kazandı ğ ı serbest atı ş ta Kazimierz Deyna topu arka di- re ğ e ortalıyordu. Arjantin savunması- nın yeterince uzakla ş tıramadı ğ ı topu Grzegorz Lato kafayla kaleye gönderi- yor ama çizgi üzerinde Alberto Taran- tini me ş in yuvarla ğ ı tokatlayarak gole izin vermiyordu! Elbette İ sveçli hakemUlf Eriksson bu hareket neti- cesinde penaltı noktasını i ş aret ede- cekti lâkin o günkü kurallar gere ğ i Tarantini bırakın oyundan ihraç edil- meyi, sarı kart bile görmeyecekti. Fillol’un Deyna’nın atı ş ında gole izin vermemesiyle birlikte de bir bakıma Tarantini’nin yaptı ğ ı yanına kâr kalıyordu. İ lk yarının 1-0 Arjantin üstünlü ğ üyle sona ermesinin ardındansa 72’nci dakikada kaleci Jan Tomaszewski’nin kısa dü ş en degajında orta sahada topu kapan Osvaldo Ardiles hızla Po- lonya on sekizine do ğ ru hareketleni- yor ve yarımyuvarla ğ a yakla ş tı ğ ı esnada pasını Kempes’e aktarıyordu. Kempes de önündeki HenrykMacu- lewicz’ten sıyrıldıktan sonra sol aya- ğ ıyla düzgün bir vuru ş yaparak topu yerden filelerle bulu ş turuyor ve bu golle de Arjantin, bir ara hayli so ğ uk terler döktü ğ ümücadeleden 2-0’lık galibiyetle ayrılıyordu. Skor 1-0’ken Deyna’nın penaltısını kurtaran Fillol, Kempes’le birlikte günün kahrama- nıydı. 18 Haziran’a gelindi ğ indeyse sırada, kazananın finali garantileyece ğ i Ar- jantin-Brezilya maçı vardı. Lâkin kar- ş ıla ş manın ismi ne kadar büyük olsa da maçta ortaya konan futbol bunun tam tersiydi. İ ki ekip de ş ansını son maça ta ş ımak istedi ğ inden fazla riske girmiyor ve tatsız-tuzsuz geçen Arjantin’in 1978 Dünya Kupası’nı kazanan kadrosu. Soldan sa ğ a ayaktakiler: Daniel Passarella, Rene Houseman, Jorge Olguín, Alberto Tarantini, Mario Kempes, Ubaldo Fillol. Oturanlar: Americo Gallego, Osvaldo Ardiles, Leopoldo Luque, Jose Daniel Valencia, Luis Galván. Fillol, Polonyamaçında Deyna’nın penaltısını kurtarıp Arjantin’in ş ampiyonluk yolunu böyle açtı... 59 58