TamSaha 246. Sayı / Mayıs 2025

ş amı ş tı. 1981’de Liverpool, tarihinin üçüncü Avrupa ş ampiyonlu ğ unu elde ederken 1982 yılına gelindi ğ in- deyse Aston Villa, Bayern Münih kar ş ısında sürpriz bir zafer elde ederek kıtanın en büyü ğ ü olmu ş tu. İ ngilizlerin Kupa 1’deki altı yıllık ş ampiyonluk serisi, bu alanda bir rekordu. Her ne kadar bu seri, 1983’te Hamburg’un kupayı kazan- masıyla son bulduysa da bir yıl sonra Liverpool’un finalde Roma’yı penaltılarla devirmesi sayesinde kupa yeniden İ ngiltere’ye gitmi ş ti. Üstelik Ş ampiyon Kulüpler Kupa- sı’nda manzara böyleyken Kupa Galipleri Kupası ve UEFA Kupa- sı’nda da İ ngiliz kulüpleri bo ş dur- mamı ş tı. Everton, 1985 yılında Kupa Galipleri Kupası’nda zafere ula ş ır- ken UEFA Kupası’ndaysa 1981’de Ipswich Town, 1984’te de Tottenham gülen taraf olmu ş lardı. 1985’te Everton’ın Kupa 2’deki ş ampiyonlu ğ undan sadece iki hafta sonraysa Liverpool, üst üste ikinci, toplamda be ş inci Kupa 1 ş ampiyon- lu ğ u için sahaya çıkıyordu. Ayrıca Liverpool’un kupaya uzanması hâlinde ilk defa Kupa 1 ve Kupa 2’yi aynı sezonda aynı ş ehrin takımları kazanmı ş olacaktı. İş in daha da il- ginci, İ ngiltere Ligi’nde de Everton ş ampiyon olmu ş , Liverpool da ezeli rakibinin hemen ardından ikinci sırayı almı ş tı ve bu büyük rekabet, artık Avrupa ölçe ğ ine de ta ş ınmak üzereydi. Ancak tabiî ki Liverpool için 29 Mayıs 1985’te oynayacakları Ş am- piyon Kulüpler Kupası finali, çan- tada keklik de ğ ildi. Zira rakipleri de Juventus’tu. İ talyan ekibi önceki sezon Kupa Galipleri Kupası’nı da kazanmı ş , hatta bu sayede Liverpo- ol’la UEFA Süper Kupa’da da kar ş ı kar ş ıya gelmi ş ve 16 Ocak 1985’te oynanan omaçı da 2-0 kazanmı ş tı. Juventus’un kadrosunda İ talyan Millî Takımı’nın da yıldızlarından olan Paolo Rossi, Marco Tardelli, An- tonio Cabrini ve Gaetano Scirea’nın yanı sıra iki yıldır Avrupa’da yılın futbolcusu seçilen Michel Platini de vardı. Büyük finalin adresi olarak Belçika’nın ba ş kenti Brüksel’de bulunan Heysel Stadı seçilmi ş ti. Emektar stadyum, geçmi ş te Ş am- piyon Kulüpler Kupası’nın 1958, 1966 ve 1974, Kupa Galipleri Ku- pası’nın da 1964, 1976 ve 1980 yılla- rındaki finallerine ev sahipli ğ i yapmı ş tı. Ancak gitgide eskimekte olan statta, göz ardı edilse de birtakımyapısal sorunlar mevcuttu ve bu nedenle futbol tarihinin en büyük fâcialarından biri de kapı- daydı. Her iki takım taraftarlarına stat içinde e ş it büyüklükte yer ay- rılmaması da fâciaya davetiye çıka- ran bir ba ş ka yanlı ş tı. Buna göre kale arkalarının ikisi de üç bölüme ayrılmı ş tı. Ancak bir kale arkasın- daki üç bölümün üçü de Juventus taraftarlarına ayrılırken di ğ er kale arkasındaki üç bölümden ikisi Liverpool taraftarlarına tahsis edil- mi ş , üçüncü bölümse Belçika’da tarafsız satı ş için ayrılmı ş tı. Ancak Belçika’da hatırı sayılır bir düzeyde İ talyan gurbetçisi bulunuyordu ve bu biletlerin büyük bir kısmını da onlar almı ş tı. Bu da bir kale arka- sında, Liverpool ve Juventus taraftarlarının yan yana dü ş tü ğ ü anlamına geliyordu. İ ki grubu sadece bir tel örgü ve bir avuç 71 70 Futbol tarihinin en kara sayfalarından biri niteli ğ indeki Heysel Fâciası’nın üzerinden 40 yıl geçti. 39 futbolseverin hayatını kaybetmesine neden olan facianın gölgesinde Juventus ilk Avrupa ş ampiyonlu ğ unu elde ederken İ ngiliz takımlarının Avrupa kupalarındanmenedilmesinin de etkisiyle sonraki yıllarda sürpriz Avrupa ş ampiyonları çıkmı ş , Everton ise belki de tarihinin en güçlü döneminde, ezeli rakibinin holiganlarının çıkardı ğ ı olaylar nedeniyle Avrupa futbolunda daha büyük izler bırakma fırsatını kaçırmı ş tı. Onur Erdem ngiliz kulüpleri, 1970’lerin sonunda ve 1980’lerin ba ş ında, Avrupa futbolunda adeta bir hegemonya kurmu ş tu. Bu büyük hâkimiyet süreci, 1977’de Liverpool’un Ş am- piyon Kulüpler Kupası’nı finalde Mönchengladbach’ı devirerek ka- zanmasıyla ba ş lamı ş tı. Liverpool, ertesi sezon da Club Brugge’ye üstünlük sa ğ layarak bu kupadaki üst üste ikinci ş ampiyonlu ğ unu elde etmi ş ti. Liverpool’un ardın- dansa sahne sırası Nottingham Forest’taydı. Brian Clough’ın ekibi, 1979’da Malmö, 1980’de de Ham- burg’a kar ş ı oynadı ğ ı finalleri 1-0’lık skorlarla kazanarak pe ş pe ş e iki Avrupa ş ampiyonlu ğ u ya- İ Öncesi vesonrasıyla Heysel Fâciası Fâcia öncesinde Avrupa’da İ ngiliz hâkimiyeti vardı Felâket “geliyorum” demi ş ti