TamSaha 245. Sayı / Nisan 2025

EFA’nın düzenli olarak yayınladı ğ ı “ Th e European Club Footballing Landscape” raporu her sene Avru- pa’daki 700’den fazla kulüpten alınan veriler derlenerek hazırlanıyor. Bu se- neki raporda kulüplerinmaç hâsılat- larının artmaya devam etti ğ i belirtildi. Maç hâsılatları artmaya devam eder- ken sadece seyirci sayısı ve yeni altyapılar de ğ il, premiumkoltuk ve a ğ ırlama olanaklarındaki artı ş ın da rekor seviyelere ula ş tı ğ ının gözlem- lendi ğ i bilgisi raporda yer aldı. Ticarî gelirlerin televizyon gelirlerin- den daha fazla katkı sa ğ laması ve bu alandaki hızlı büyümenin Avrupa’daki kulüpler arasındaki e ş itsizli ğ i daha da artırdı ğ ı raporda dikkat çekilen unsurlardan bir ba ş kasıydı. Oyuncu ücret ve enflasyonunun yava ş lama- sına kar ş ın kulüplerdeki i ş gücünün büyümesi ve temel ücret enflasyo- nuyla birlikte futbolcu dı ş ı ücretlerde keskin bir artı ş ya ş andı ğ ı raporun sayfalarında ifade edildi. Gelirler artıyor UEFA’nın her yıl yayınladı ğ ı “The European Club Footballing Landscape” raporunu göre, 2024mâli yılında kulüplerin gelirlerinin 29 milyar avroya ula ş ması bekleniyor. UEFA’ya ba ğ lı federasyonların en üst yerel liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri Fair Play düzenlemelerinin ortaya koyuldu ğ u 2012’de elde edilen gelirlerin iki katından fazlasına ula ş tı. Futbol Ekonomi 64 65 Tayfun Görücü U Zararlarda dü ş ü ş var Raporda öne çıkan bir di ğ er konu da kulüpler düzeyindeki borç finans- manmâliyetinin artmaya devam etmesi. 2023 yılında 1 milyar avronun üzerinde brüt finansmanmâliyetinin ortaya çıktı ğ ı, Avrupa kulüplerinin 1 milyar 200milyon avro net zarar etti ğ i bilgisi payla ş ıldı. Bumebla ğ bir önceki sene elde edilen 3 milyar 300milyon avro net zarara göre önemli sayılabilecek bir dü ş ü ş e i ş aret etmesine kar ş ın hâlâ pandemi öncesi dönemdeki seviyelerden çok uzak bir noktada olundu ğ u belirtildi. İ ngiltere liginde yer alan kulüplerin elde etti ğ i gelir 7 milyar 700milyon avroyu buldu. Bu, neredeyse Alman ve İ spanyol kulüplerinin elde etti ğ i tümgelire denk geliyor. İ ngiliz kulüpleri için barda ğ ın bo ş kısmıysa Avrupa’daki kulüplerin u ğ radı ğ ı net zararın yüzde 73’ünün bu kulüpler kaynaklı olması. Rapor, benzer net zararın 2024’te de devam etmesi hâlinde tümAvrupa futbol ekosisteminin uzun vadede mâli sürdürebilirli ğ ini sa ğ lamak için Avrupa yönetmelikleriyle tamuyumlu daha sıkı yerel mâliyet kontrol mekanizmalarının koordineli bir ş ekilde uygulanması gerekti ğ inin önemini de ifade ediyor. Gelirlerin ayrıntıları Pandemi döneminde ya ş anan kayıp iki yıla kar ş ın, Avrupa’nın en üst liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri son 15 yılda ortalama 1 milyar 100milyon avro arttı. 2024 senesinde yayın haklarındaki yava ş büyümeye ra ğ men gelirlerde ikinci en yüksek artı ş ın kaydedilece ğ i öngörülüyor. 2009 ile 2024 arasındaki 16 yıllık dönemde Avrupa’nın önde gelen liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri yüzde 142 oranında arttı. Tümgelir akı ş larının büyümesiyle birlikte gelirlerin bu 15 yıllık süreçte 12 milyar avrodan 29milyar avronun üzerine çıkaca ğ ı tahmin ediliyor. Avrupa’nın önde gelen liglerindeki kulüplerin gelirleri pandemi öncesi gelirlere göre yüzde 17 artı ş kaydetti. Avrupa’nın önde gelen 20 liginden 12’sinde 2023 yılında gelir büyümesi yüzde 10’unun üzerinde gerçekle ş ti. Kulüplerin üçte ikisinden fazlasının 2024 senesinde de gelirlerinin artması bekleniyor. Buna ba ğ lı olarak kulüplerin 2024’te gelirlerinin yüzde 9.7 büyümesi öngörülüyor. 2023’te kulüplerin gelirlerinin toplamı 26 milyar 800milyon avro oldu. Türk kulüplerinin geliri 534milyon avro Yazının ilk bölümünde de ifade edildi ğ i gibi İ ngiliz kulüpleri 7 milyar 147 milyon avro gelirle ilk sırada yer aldı. Bu, geçen seneye göre İ ngiliz kulüpleri için yüzde 11’lik bir artı ş ı ifade ediyor. İ talyan kulüpleri 2022 senesine göre 2023’te gelirlerini yüzde 23 arttırarak 2 milyar 372 milyon avroya çıkardı. Raporda Avrupa’nın önde gelen 20 ligi arasında Süper Lig de yer alıyor. Türk kulüplerinin gelirlerinde yüzdesel bir de ğ i ş me ya ş an- mazken elde edilen gelir 534milyon avro oldu. Rus liginde yer alan kulüp- ler yüzde 7, İ sveç kulüpleriyse yüzde 6 oranında gelirlerinde dü ş ü ş ya ş adı.