TamSaha 243. Sayı / Şubat 2025

bir maç çıkıyordu. İ ngiltere, henüz ilk da- kikada Ted Drake’in İ talya ceza sahası içinde kaleci Carlo Ceresoli tarafından dü ş ürülmesi üzerine bir penaltı kazanır- ken Eric Brook bu atı ş ı kaçırmı ş tı. Bir dakika sonraysa Drake, İ talyanların santrhafı Luis Monti’ye çok sert bir faul yaptı ğ ında Monti’nin aya ğ ında bir kırık olu ş mu ş tu. İş in ilginci, ilk ba ş ta sakatlı- ğ ın ciddiyetinin de farkına varılmamı ş ve Monti bir süre sahada kalmayı tercih etmi ş ti. Mâlûm, o günlerde oyuncu de ğ i- ş ikli ğ i olmadı ğ ı için sakatlık hâlinde ta- kımlar otomatikman eksilmekteydi ve Monti de durumundan tamamen emin olmadan takımını eksik bırakmak iste- memi ş ti. Fakat İ ngilizler de bu fırsattan iyi istifade etmi ş ve 10 dakika içinde ikisi Brook, biri de Drake ile üç gol bularak 3-0’lık üstünlü ğ ü yakalamı ş lardı. İ talyanlar daha sonrasında Monti’yi kenara alıp savunma kurgularını revize ettiklerindeyse İ ngilizler bir daha ilk dakikalardaki kadar rahat rakip kaleye gidemeyeceklerdi. Öte yandan takım arkada ş larının sakatlanıp oyundan çık- ması, İ talyanları iyice germi ş ti. Bunun sonucunda onlar da sertli ğ in dozunu fazlasıyla kaçırıyor ve İ ngiltere’den de önce kaptan Eddie Hapgood’un burnu, ardından da sol açık Eric Brook’un kolu kırılıyordu. Ayrıca sa ğ iç Ray Bowden da ayak bile ğ inden sakatlanırken çıkan bir arbede esnasında da Ted Drake yüzüne bir yumruk yemi ş ti. Tümbu kavga gü- rültünün arasında, İ talyanlar maçın ikinci yarısında Giuseppe Meazza ile iki de gol bulmu ş , 90 dakikaysa İ ngiltere’nin 3-2’lik üstünlü ğ üyle sona ermi ş ti. Matthews daha sonra bu kar ş ıla ş manın futbol hayatı boyunca oynadı ğ ı en vah ş i maç oldu ğ unu da dile getirecekti. Bundan sonraki be ş sezondaysa Matt- hews, mütevazî bir takımda oynamasına ra ğ men İ ngiltere’nin en çok parlayan yıldızlarından birine dönü ş mü ş tü. Herhalde en büyük ş anssızlı ğ ı, o devirde asist istatistiklerinin günümüzdeki gibi titizlikle tutulmuyor olmasıydı. Takımlar genellikle 2-3-5 dizili ş inde sahaya çıkı- yordu ve ileri be ş lide görev yapan oyun- culardan sa ğ ve sol açıkların aslî görevi -biraz evvel de de ğ inildi ğ i üzere- ortada sa ğ iç, sol iç ve santrfordan olu ş an üç- lüyü beslemekti. Ancak asist istatisti ğ i özel olarak tutulmadı ğ ından ve birçok maçın video kaydı da olmadı ğ ından o yıllarda oynayan futbolcuların gerçekte kaç asist yaptı ğ ını bilmek de mümkün de ğ ildi. Matthews’un oynadı ğ ı maçların ardından çıkan gazete haberlerinde onun hakkında ço ğ u zaman sa ğ kanatta tozu dumana kattı ğ ına, rakip sol bekin ba ş ını döndürdü ğ üne dair ifadeler yer alıyordu ama bunların sayısal kar ş ılı ğ ını da sonraki nesillerdeki futbolseverler ne yazık ki tam olarak göremiyordu. II. Dünya Sava ş ı nedeniyle verilen zorunlu ara Söz konusu be ş sezondan ikincisi, Stoke’un o ana kadarki en iyi derecesi olan lig dördüncülü ğ üyle tamamlan- mı ş tı. Bu periyodun son sezonundaysa Stoke ligi yedinci olarak bitirmi ş ti. Ancak 1 Eylül 1939’da Nazi Almanya- sı’nın Polonya’yı i ş gal etmesi neticesinde hayatın ve futbolun akı ş ı bamba ş ka bir hâl alacaktı. Mevzubahis i ş galden iki gün sonra Birle ş ik Krallık ve Fransa’nın Almanya’ya sava ş ilân etmesiyle birlikte II. Dünya Sava ş ı resmen ba ş lıyordu. Sava ş döneminde İ ngiltere’deki profes- yonel futbol müsabakaları da tahmin edilebilece ğ i üzere duracaktı. Matthews da sava ş döneminde hava kuvvetlerinde astsubay olarak askere alınmı ş tı. Bu dö- nemde İ ngiltere’de futbolcuların tama- men ye ş il sahalardan kopmaması içinse “Wartime League” yani “Sava ş Zamanı Ligi” adlı bir lig uygulamasına gidilmi ş ti. Buna göre tek bir lig yerine birçok bölge- sel lig olu ş turulmu ş tu ve futbolcular da müsaitlik durumlarına göre kâh otur- dukları ş ehrin takımında kâh asker ola- rak görev yaptıkları ş ehrin takımında forma giymekteydi. Matthews da bu kural do ğ rultusunda zaman zaman Stoke City, zaman zaman da askerli ğ ini yaptı ğ ı ş ehrin takımı Blackpool FC adına maçlara çıkmı ş tı. Hatta İ skoç ekipleri Airdrie, Morton ve Rangers adına da birkaç maçta oynamı ş tı. 1945’te sava ş sona ermek üzereyken Stanley Matthews’un babası Jack hasta- lanmı ş tı ve artık son günlerini ya ş adı ğ ını da hissetmi ş ti. Ölümdö ş e ğ indeyken o ğ - lunu yanına ça ğ ıran Jack’in Stanley’den iki dile ğ i vardı. Birincisi, o öldükten sonra annesine çok iyi göz kulak olmasıydı. İ kincisiyse bir Federasyon Kupası ka- zanmasıydı. Jack, bu dileklerini ilettikten kısa süre sonra vefat edecekti. Stanley ise babasının dileklerini bir an dahi olsun aklından çıkarmayacaktı. II. Dünya Sava ş ı sonrasında İ ngiltere’de profesyonel liglerin yeniden ba ş lama- sıysa 1946-1947 sezonuyla mümkün oluyordu. 24 ya ş ından 31 ya ş ına kadar bu seviyeden ayrı kalmı ş olan Matthews ise normalde kariyerinin en verimli dönemi olması beklenen yılları bo ş a geçirmi ş olmasına ra ğ men performans olarak sanki hiç geriye gitmemi ş ti. Onun sü- rükledi ğ i Stoke ise uzun süre ş ampiyon- lukmücadelesi verdi ğ i sezonu ş ampiyon Liverpool’un sadece iki puan gerisinde (iki puanlı sistem) dördüncü olarak tamamlamı ş tı. Ne var ki sezon içerisinde Stoke Teknik Direktörü Bob McGrory’nin Matthews’u bazı maçlarda kadroya almaması, tecrü- beli oyuncunun kalbini kırmaktaydı. McGrory belli ki uzun vadeli planlar üze- rine çalı ş mak istiyordu ve 32 ya ş ındaki Matthews’un da zaten kariyerinin son demlerini ya ş adı ğ ını dü ş ünmekteydi. Lâkin Matthews’un yakın gelecekte futbolu bırakmaya hiç niyeti yoktu ve sürekli oynamak istiyordu. Bunun sonu- cunda da Stoke yönetimiyle yaptı ğ ı bir görü ş mede e ğ er McGrory kendisini dü- zenli bir ş ekilde oynatmayacaksa ba ş ka bir kulübe transfer olmayı talep ede- cekti. Bu talebin kabul görmesi üzeri- neyse tercihini, sava ş döneminde de formasını giymi ş oldu ğ u Blackpool’dan yana kullanacaktı. Blackpool’la yeni bir ba ş langıç Matthews, Blackpool’a geldi ğ inde teknik direktör Joe Smith’in kendisine ilk yö- neltti ğ i soruysa tecrübeli oyuncuyu yine gülümsetecek cinstendi: “32 ya ş ındasın, sence bir-iki sene daha oynayabilir misin?” Yine de Smith’in Matthews’a yakla ş ımı, McGrory’ninkinden çok daha farklı olacaktı. Smith, elinde ne denli özel bir oyuncu oldu ğ unun bilincindeydi ve ona, saha içinde sınırsız özgürlük tanıma sözünü de vermi ş ti. Blackpool’un kadro- sunda o yıllarda İ ngiliz futbolunun en önemli santrforlarından biri olan Stan Mortensen’in bulunması da Matthews adına bir ba ş ka ş anstı. Bu sayede onun sa ğ kanattan yaptı ğ ı ortalar artık çok daha az harcanacaktı. Matthews, Blackpool kariyerine gayet iyi bir ba ş langıç yaparken ilk sezonunda takımı ligde dokuzuncu sırayı alıyor, Federasyon Kupası’ndaysa Leeds United, Chester, Colchester, Fulhamve Totten- ham’ı eleyerek finale yükseliyordu. Matthews, babasının ikinci dile ğ ini ye- rine getirmeye artık bir adımuzaktaydı. Ancak Manchester United’a kar ş ı oynanan finalde Blackpool iki kez öne geçmesine ve ilk yarıyı da 2-1 galip kapatmasına ra ğ men son 20 dakikada kalesinde gördü ğ ü pe ş pe ş e gollerle da- ğ ılıyor ve mücadeleden 4-2’likma ğ lubi- yetle ayrılıyordu. Öte yandan Matthews, İ ngiltere’de futbol yazarları birli ğ i (Foot- ball Writers’ Association) tarafından o yıl ilk kez verilen “yılın futbolcusu” ödülüne de final maçından bir gün önce lâyık görülmü ş tü. 1948-1949 sezonundaysa Matthews’un ara ara ya ş adı ğ ı sakatlık- lar, Blackpool’un da performansını olumsuz yönde etkilemi ş ve Turuncular, ligi 16’ncı sırada tamamlamı ş tı. 1949-1950 sezonundaysa Blackpool yedinci sıraya kadar tırmanacaktı. 1950 yazına gelindi ğ indeyse 35 ya ş ın- daki Matthews, geç de olsa Dünya Kupası’yla tanı ş acaktı. İ ngiltere Futbol Federasyonu, II. Dünya Sava ş ı’nın ardın- dan FIFA’ya yeniden üye olmu ş tu ve böylece İ ngiltere Millî Takımı da 1950’de Brezilya’da düzenlenecek olan Dünya Kupası’nda ilk kez boy gösterme hakkını elde etmi ş ti. 1949-1950 sezonunun Britanya Ş ampiyonası, aynı zamanda Dünya Kupası’nın da eleme gruplarından biri olarak kabul edilirken ş ampiyonayı kazanan İ ngiltere ve onların ardından ikinci sırayı alan İ skoçya, Brezilya için gerekli vizeyi almı ş lardı. Ne var ki bu tecrübe, Matthews’un kari- yerindeki belki de en acı, en utanç verici tecrübe olarak da kayıtlara geçecekti. İ ngiltere, turnuvanın ilk turunda İ spanya, Ş ili ve ABD ile aynı gruba dü ş mü ş tü. Statü gere ğ ince ilk turdaki dört grubun birincileri, daha sonra bir final grubunu olu ş turmak için bir araya geleceklerdi ve bu grubu birinci bitiren takımda kupayı kazanacaktı. Dolayısıyla ilk tur grubuna bakıldı ğ ında İ ngiltere’nin final grubu yolundaki tek ciddi rakibi olarak İ spanya göze çarpmaktaydı. İ lk Dünya Kupası’nda büyük hayal kırıklı ğ ı İ ngiltere Teknik DirektörüWalter Winterbottom, 35 ya ş ındaki yıldızı Matt- hews’u ilk turda bir hafta içinde üç maça çıkararak erkenden yormak istemi- yordu. Bu yüzden ona Ş ili ve ABD ile oy- nayacakları ilk iki maçta forma vermeyi dü ş ünmeyecekti. Ş ili kar ş ısında bu stra- teji tutmu ş ve İ ngiltere 2-0 galip gelmi ş ti belki ama ABD ile oynanacakmaçta futbol tarihinin gördü ğ ü en büyük ş oklardan biri ya ş anacaktı. İ ki takımınmaç öncesinde futbol dünya- sında bulundukları konumhakkında 90 91 Matthews’un hayatı boyunca oynadı ğ ı en vah ş i müsabaka olarak de ğ erlendirdi ğ i İ ngiltere- İ talya maçında üç oyuncunun kemikleri kırılmı ş tı. Stanley Matthews, Blackpool günlerinde...