TamSaha 241. Sayı / Aralık 2024

66 67 maçlarda sa ğ açık olarak görevlendir- meye ba ş lamı ş tı. Feola, Jairzinho’yu 1966 Dünya Kupası için 22 ki ş ilik turnuva kadrosuna da dâhil edecekti. Ancak bu turnuva ne Jairzinho ne de Brezilya adına ho ş bir tecrübe olacaktı. İ lk Dünya Kupası’nda büyük dü ş kırıklı ğ ı ya ş adı Brezilya, 1958 ve 1962’nin ş ampiyonu olarak geldi ğ i turnuvanın ilk turunda Macaristan, Portekiz ve Bulgaristan’la aynı grupta yer alıyordu. Sambacılar ilk maçlarında Bulgaristan kar ş ısına çıkar- ken Vicente Feola, sa ğ açıkta Garrinc- ha’yı kullanmaya karar vermi ş ve Jairzinho’yu da sol açık olarak sahaya sürmü ş tü. Brezilya, hayli sert geçen kar- ş ıla ş mayı Pele ve Garrincha’nın golleriyle 2-0 kazansa da Pele’nin sakatlanma- sıyla sarsılmı ş tı. Bunun ceremesini de bir sonraki Macaristanmaçında fazla- sıyla çekeceklerdi. Brezilyalıların Bulgaristanmüsabakasında sert oyun kar ş ısında yılgın kaldı ğ ını gören Macar- lar, Pele’nin de oynayamadı ğ ı maçta vurdulu kırdılı bir oyun anlayı ş ıyla rakip- lerini fazlasıyla sindiriyor ve bunun üzerine topu kazandıklarında da etkili hücumlar yapınca Sambacıları 3-1 ma ğ - lup ediyorlardı. Brezilya, Portekiz’e kar ş ı çıktı ğ ı sonmaçtaysa Pele’yi sakat sakat sahaya sürmü ş tü belki ama bu kez de Garrincha’nın sakatlı ğ ı oynamasına en- geldi. Bu durumda Vicente Feola da Jair- zinho’yu sa ğ açık olarak görevlendirmi ş , sol açıktaysa Parana’ya forma vermi ş ti. Ne var ki Pele’nin sadece ismen sahada olması ve Garrincha’nın yoklu ğ u Brezil- ya’nın ayarlarını zaten fazlasıyla boz- mu ş tu. Kar ş ılarında da formunun zirvesinde olan bir Eusebio vardı ve Kara Panter’in iki golle oynadı ğ ı maçı Portekiz 3-1 kazanıyor, Brezilya’nın üst üste üçüncü dünya ş ampiyonlu ğ u hayalle- riyse daha ilk turda sona eriyordu. Jairzinho, İ ngiltere’deki ilk Dünya Kupası macerasından ülkesine büyük hayal kırıklı ğ ıyla dönmü ş olsa da henüz 21 ya- ş ındaydı ve önünde, söz konusu hayal kırıklı ğ ını telafi edebilmesi için hayli uzun bir süre vardı. Genç oyuncu da ilk olarak Botafogo’da Garrincha’dan açılan bo ş lu ğ u doldurabilmek adına kolları sı- vayacaktı. Siyah-beyazlı ekip, 1967’de, Rio Eyalet Ş ampiyonası’nda be ş yıllık bir aranın ardından zafere ula ş ırken Jair- zinho da takımın yeni büyük yıldızı ol- maya ba ş ladı ğ ını göstermekteydi. 1968 sezonuysa Botafogo’nun tarihindeki en parlak sezonlardan biri olarak kayıtlara geçiyordu. Siyah-beyazlılar, kendi eyaletlerinde üst üste ikinci ş ampiyon- luklarını kazanırken Brezilya Ş ampiyo- nası’nda da tarihlerinde ilk kez mutlu sona ula ş ıyorlardı. Jairzinho da perfor- mansıyla artık Botafogo taraftarlarına “kral öldü, ya ş asın yeni kral” dedirtmek- teydi. Taraftarlar ayrıca sa ğ kanattaki müthi ş süratli oyunundan esinlenerek ona “furacao” yani “kasırga” lakabını da takmı ş lardı. Dillere destan hücumdörtlüsü bir araya geliyor Botafogo ile yurt içinde kazanılan ba ş a- rılar sonrasında sırada millî takımla gi- dece ğ i 1970 Dünya Kupası vardı. Brezilya, kupanın elemelerinde Paraguay, Kolom- biya ve Venezuela ile birlikte yer aldı ğ ı grupta oynadı ğ ı altı maçı da zorlanma- dan kazanırken Jairzinho her maçta ilk on birde sahaya çıkıp üç de gol kaydet- mi ş ti ve artık Sambacıların da en önemli oyuncularından birine dönü ş mekteydi. Hatta Brezilya’nın 4-2-4 sisteminde ileri dörtlüsünü olu ş turan Rivellino-Tostao- Pele-Jairzinho hattı, kısa süre içerisinde adını tüm zamanların en görkemli hücumhatları arasına yazdıracak kalite ve ahenk içerisindeydi. Brezilya, Meksika’da düzenlenecek olan Dünya Kupası’ndaysa ilk turda son ş ampiyon İ ngiltere’nin yanı sıra Çekoslo- vakya ve Romanya’ya rakip olmu ş tu. Sambacılar, ilkmaçlarına 3 Haziran’da, Çekoslovakya kar ş ısında çıkarken 11’inci dakikada Ladislav Petras’ın ş ok golüyle 1-0 geriye dü ş üyorlardı. İ ki taraf sekiz sene önce Ş ili’deki Dünya Kupası fina- linde de kar ş ı kar ş ıya geldiklerinde Çekoslovakya 1-0 öne geçmi ş fakat sonrasında Brezilya sahadan 3-1 galip ayrılan taraf olmu ş tu. Dolayısıyla bu kez de ilk golün Çekoslovaklardan gelmesi, akıllara o maçı getirmi ş ti. Zaten Brezil- yalılar da geriye dü ş tükten sonra bir ba- kıma ‘uyanmı ş lardı’ ve artık savunmada daha dikkatli, hücumda da daha istekliy- diler. Nitekim 24’üncü dakikada Pele’nin yarımyuvarlak içerisinde dü ş ürülmesi neticesinde kazanılan serbest vuru ş ta Rivellino çok sert bir ş utla fileleri hava- landırarak skora dengeyi getirecek, ilk yarının 1-1’lik e ş itlikle geride kalmasının ardındansa 59’uncu dakikada Pele topu a ğ lara göndererek Brezilya’yı öne geçire- cekti. Bundan sonraysa sahne alma sı- rası artık Jairzinho’daydı. Dakikalar 61’i gösterirken Çekoslovakya savunması- nın arkasına atılan uzun topu yakalayan Brezilya’nın yeni yıldızı, önce rakip kale- ciyi, üzerinden topu a ş ırtarak ekarte edi- yor, sonra da bo ş fileleri havalandırarak farkı ikiye çıkartıyordu. Bitime yedi da- kika kalaysa bu kez çalımlarla sa ğ dan Çekoslovakya ceza sahasına do ğ ru ha- reketlenen Jairzinho, on sekizden içeri girer girmez yerden uzak kö ş eye ş utunu çekiyor ve topun filelerle bulu ş masıyla da maçın skorunu ilân ediyordu: 4-1. Kasırga, Dünya Kupası’nda da esiyor Brezilya, 1966’daki fiyasko sonrasında 1970 Dünya Kupası’na ı ş ıl ı ş ıl parlayarak ba ş lamı ş tı. Takımın en çok ı ş ıltı saçan yıldızlarından biri de Jairzinho’ydu ve Çekoslovakya maçındaki oyunu saye- sinde artık tümdünya basını onu konu ş - maktaydı. Hatta ülkesindeki lakabına ithafen kendisinden “Dünya Kupası Ka- sırgası” diye bahsedilmeye ba ş lanmı ş tı. Sambacılar ve Jairzinho adına asıl sı- navsa 7 Haziran’da son ş ampiyon İ ngilte- re’ye kar ş ı oynayacakları maç olacaktı. Brezilya ile İ ngiltere, yakla ş ık bir yıl önce Maracana’da bir dostlukmaçında kar ş ı kar ş ıya geldiklerinde Sambacılar uzun süre 1-0 yenik durumda götürdükleri müsabakayı son dakikalarda Jairzin- ho’nun attı ğ ı golle 2-1 kazanmı ş lardı. Yıldız oyuncu Dünya Kupası’na da Çekoslovakya kar ş ısında fevkalâde bir ba ş langıç yaptı ğ ı için İ ngiltere’nin tecrü- beli teknik direktörü Alf Ramsey’nin ona özel önlem alması kaçınılmazdı. Zorlu kar ş ıla ş manın ilk yarısı dengeli bir mücadeleye sahne olurken bu bölümde hâfızalarda en çok yer eden hareket, İ ngiltere file bekçisi Gordon Banks’in, Pe- le’nin bir kafa ş utunda yaptı ğ ı kurtarı ş tı. Jairzinho’nun sa ğ kanattan hızla kale çizgisine inerek arka dire ğ e do ğ ru yaptı ğ ı ortada Pele direk dibine kafasıyla çok sert bir ş ut göndermi ş fakat tribün- lerdeki 70 bine yakın futbolseverin “gol” diye aya ğ a kalktı ğ ı esnada Banks adeta geriye do ğ ru uzayarak çizgi üzerinde bu topu dı ş arı do ğ ru tokatlamayı ba ş armı ş tı. Golsüz sona eren ilk 45 dakikanın ardın- dansa Brezilya ikinci yarıda aradı ğ ı golü buluyordu. 59’uncu dakikada Tostao sol kö ş eden İ ngiltere ceza alanına girmeye çalı ş mı ş ve ilk ba ş ta Bobby Moore’dan sıyrılsa da hemen geride kademenin olu ş ması üzerine topu penaltı noktası yakınlarındaki Pele’ye ortalamı ş tı. Topu kontrol etti ğ i esnada İ ngiliz savunmasını üzerine çeken Pele’yse sonrasında yerden kısa bir pasla bo ş a hareketlenen Jairzinho’nun önüne oynamı ş ve Jair- zinho da geli ş ine bir vuru ş la topu kale- nin tavanına asarak Brezilya’yı 1-0 öne geçirmi ş ti. Sambacılar, maçı da bu tek golle kazanacaktı. Jairzinho da pek tabiî ki yine man ş etlerdeydi. Brezilya, gruptaki sonmaçındaysa Romanya engelini 3-2’lik skorla a ş arken Jairzinho yine gollerden birine imzasını atmı ş tı. Böylece Sambacılar gruplarını üç galibiyetle zirvede tamamlarken Jair- zinho da dört golle takımının en golcü ismi konumundaydı. Brezilya’nın çeyrek finaldeki rakibiyse Peru olmu ş tu. Final yolunda da gollerine devam etti Peru, turnuvanın ilk turunda oynadı ğ ı pozitif futbolla takdir toplamı ş tı. Zaten teknik direktörleri de Brezilya’yı ilk iki dünya ş ampiyonlu ğ unda saha içerisinde yöneten adamdiyebilece ğ imiz Didi’ydi. Didi, Botofogo’da A takımla ilk antren- manına çıktı ğ ında Jairzinho’ya kol kanat germi ş olması nedeniyle Jairzinho için de apayrı öneme sahip bir karakterdi ve iki yıldız, yıllar sonra çok daha farklı bir sahnede bir araya gelmi ş lerdi. Brezilya maça son derece hızlı ba ş lamı ş ve ilk 15 dakika içerisinde önce Rivellino, ardından da Tostao ile golleri bularak 2-0’lık üstünlü ğ ü yakalamı ş tı. Ancak Peru da hemen pes etmiyor ve 28’de Alberto Gallardo ile farkı bire indiriyordu. İ kinci yarı ba ş ladıktan yedi dakika sonra Tostao skoru 3-1’e getirse de 70’inci dakikada Teofilo Cubillas’ın attı ğ ı gol, Peru’nun yeniden umutlanmasını sa ğ lamı ş tı. Gol düellosuna noktayı koyacak isimse Jairzinho’ydu. 75’inci dakikada Paulo Cesar’ın akıl dolu a ş ırtma pasıyla ceza sahasına giren Jairzinho, önce kaleci Ru- binos’u çalımlıyor, ardından da topu bo ş filelere yollayarakmaçın skorunu belirli- yordu. Brezilya, turnuvadaki en keyifli maçlardan birinde Peru’ya 4-2 üstünlük sa ğ layarak son dört takım arasına kalmayı ba ş armı ş tı. Yarı finalde Brezilya’nın kar ş ısında, Güney Amerika futbolunun bir ba ş ka önemli ekibi Uruguay vardı. Brezilya, maç öncesinde net favori olarak görülü- yordu belki ama 20 yıl evvel kendi saha- larında Uruguay’a kaybettikleri Dünya Kupası finali de Brezilyalı futbolseverle- rin akıllarından bir türlü çıkmıyordu. Guadalajara’daki yarı final mücadelesi- nin 19’uncu dakikasında Luis Cubilla’nın Uruguay’ı 1-0 öne geçirmesiyle birlikte de bu korku iyice derinle ş mi ş ti. Bre- zilya’nın derin bir “oh” çekmesini sa ğ la- yan isimse Clodoaldo oluyor ve onun ilk yarının sonlarında attı ğ ı golle devre arasına 1-1’lik e ş itlikle giriliyordu. İ kinci yarıda da Brezilya’nın baskısı sü- rüyor fakat uzunca bir süre skorda de ğ i- ş iklik ya ş anmıyordu. İ lginçtir Brezilya, aradı ğ ı golü bu baskı esnasında de ğ il, Uruguay’ın bir ata ğ ı sırasında bulacaktı. Uruguaylılar Brezilya yarı sahasında top çevirirken Jairzinho araya girip topu kazanmı ş , orta yuvarla ğ a geldi ğ inde Pele ile oynamı ş , Pele tek topta Tostao’yu görmü ş ve o da ko ş usuna devam et- mekte olan Jairzinho’nun önüne güzel bir pas bırakmı ş tı. O süratle kar ş ısındaki Atilio Ancheta’nın da yanından sıyrılıp ceza sahasına giren Jairzinho, ardından Takımarkada ş ları Vaz Franco ve Rivellino ile bir millî takımkampında... Jairzinho, 1970 Dünya Kupası’nda son ş ampiyon İ ngiltere’ye de gol atmı ş tı....