TamSaha 240. Sayı / Kasım 2024

61 H 60 Johan Neeskens Onur Erdem Total futbolun kalbi durdu Hollanda futbolunun en önemli ku ş a ğ ının yıldızlarından olan Johan Neeskens, 6 Ekim 2024 tarihinde geçirdi ğ i kalp krizi sonucunda aramızdan ayrıldı. Ajax, Barcelona ve Hollanda Millî Takımı formaları altında sayısız ba ş arılara imza atan Neeskens, tüm zamanların en iyi orta saha oyuncuları arasında anılmaktaydı. ollanda futbolu, 1970’li yıllara belki de en çok damgasını vuran ekoldü. “Total futbol” adını koydukları hızlı ve tempolu bir biçimde, takımhâlinde savunma ve hücumyapmaya dayalı oyun anlayı ş ları, futbol dünyasında bir devrim etkisi yaratırken kulüpler düzeyinde Ajax ve Feyenoord ile Avrupa ş ampiyonlukları ya ş amı ş - lar, millî takımlar seviyesinde de iki Dünya Kupası finali görmü ş - lerdi. Birçok önemli yıldıza sahip olan o dönemki jenerasyonun en çok ön plana çıkan ismi, hiç ş üphesiz Johan Cruy ff ’tu. Hücum hattının her bölgesinde görev ya- pabilen ve e ş siz yetene ğ inin yanı sıra sahaya ola ğ anüstü bir futbol aklı da koyan Cruy ff , Ajax’ın ve Hollanda Millî Takımı’nın saha içindeki beyni sayılırdı. Bu iki ekip için Cruy ff kadar kritik ikinci bir oyuncudan bahsetmek gerekirse de bu ki ş i muhtemelen Johan Ne- eskens olurdu. Ada ş ının kendisin- den daha ön planda olmasından ötürü o günlerde “II. Johan” olarak da anılan Neeskens, orta sahada takımının temposunu ayarlayan en önemli unsurdu ve hem ofansta hemde defansta kendi- sine verilen görevleri eksiksiz bir biçimde yerine getiren komple bir oyuncuydu. Dolayısıyla e ğ er takımın beyni Cruy ff ’sa, o takımın kalbinin de Neeskens oldu ğ u söylenebilirdi. Dünya çapında ş öhrete ula ş tı ğ ı Ajax forması altında üç Ş ampiyon Kulüpler Kupası ş ampiyonlu ğ u ya ş ayan, daha sonra transfer oldu ğ u Barcelona’da Kupa Galipleri Kupası’nı kazanan ve Hollanda Millî Takımı’yla da iki dünya ikincili ğ i elde eden Neeskens, tüm za- manların en kusursuz orta saha oyuncuları arasına adını silinmemecesine kazımı ş tı. Geçen ay Hollanda Futbol Federasyonu’nun Cezayir’de düzenledi ğ i bir antrenör yeti ş tirme etkinli ğ i esnasında geçirdi ğ i kalp krizi neticesinde hayata gözlerini yuman Neeskens’in anısının önünde saygıyla e ğ ilirken bu vesileyle onun futbol ya ş antısının kısa bir özetini de okurlarımızla payla ş ıyoruz. Johannes Jacobus Neeskens, 15 Eylül 1951’de, Hollanda’nın kuzeybatısındaki Heemstede kentinde dünyaya gelmi ş ti. Johan’ın çocuklu ğ u henüz küçük ya ş tay- ken annesi ve babasının bo ş anmaları nedeniyle hayli problemli geçmi ş ti. Annesi ayrıca astımve tüberküloz- danmustaripti ve bu yüz- den akci ğ erlerinden biri de ameliyatla alınmı ş tı. Dola- yısıyla istese de o ğ luyla yeterince ilgilenemi- yordu. Bu zorlu dönemde Johan’ın yeti ş tirilmesi hususunda en çok so- rumlulu ğ u alan ki ş iyse dedesi Jilles olmu ş tu. Johan, çocuklu ğ unda sorunlarından uzak- la ş mak adına spo- run her türlüsüne merak salmı ş tı. Sokaklarda fut- bol oynuyor, okuldaysa jimnastik ve beyzbolla u ğ ra ş ıyordu. Hatta beyzbolda RCH-Pinguins adlı kulüpte de oynamaya ba ş lamı ş ve Hollanda Genç Millî Takımı’na da seçilmi ş ti. Bunun sonu- cunda 1967 Avrupa Gençler Ş ampiyonası’nda da boy göstermi ş ti. Beyzbolla futbol arasında kaldı, futbolu seçti Johan’ın beyzbol oynadı ğ ı takım, Racing Club Heemstede spor kulübünün çatısı altındaydı. Çok geçmeden kendisinin futbola da son derece yatkın oldu ğ u görülünce Johan bu kulübün futbol ş ubesinin de altyapısına alınmı ş tı. Johan, 16 ya ş ındayken yakınlarındaki en büyük ş ehir olan Haarlem’in futbol kulübü olan HFC Haar- lem’i çalı ş tıran Galli teknik adamBarry Hug- hes’un da dikkatini çekmi ş ti. Her ne kadar Haarlemve Hemstede kulüpleri genç Johan’ın transferi için anla ş amamı ş olsalar da aldı ğ ı bu transfer teklifi, Johan’ın profesyonel bir futbolcu olmaya karar vermesine de vesile olmu ş tu. Teklifi duydu ğ unda solu ğ u babasının yanında alan Johan’ın a ğ zından ş u sözler dökülmü ş tü: “Baba, ben hayatımı futbol oynayarak kazana- ca ğ ım. Bu kumarı oynayaca ğ ım.” Aslında Johan bunu bir kumar olarak nitelendi- rerek kendi potansiyelini bir bakıma hafife almı ş tı. Zira onun yetene ğ indeki bir gencin profesyonel futbol dünyasında aradı ğ ını bula- maması imkânsıza yakındı. Nitekim, Haarlem’in Hemstede tarafından reddedilen transfer teklifi- nin hemen ardından, Hemstede Teknik Direk- törü Piet Peeman, elinde böylesine bir cevher varken onu altyapıda daha fazla tutmasının gereksiz oldu ğ unu görecek ve Johan’ı Hems- tede’nin A takımkadrosuna dâhil edecekti. Birkaç hafta sonra da Hollanda Futbol Federas- yonu’nun genç takımlar sorumlusu olan Arie de Vroet, onu genç millî takıma ça ğ ıracaktı. O günlerde Hollanda futbolu da çok ciddi bir yükseli ş trendi içindeydi. Millî takımın 1964 Av- rupa Ş ampiyonası elemelerinde Lüksemburg’a elenerek adeta dibe vurması sonrasında ilk olarak kulüpler düzeyinde muazzambir sıçrama kaydedilmi ş ti. 1969’da Ajax, Ş ampiyon Kulüpler Kupası’nda final oynuyor ancak kupayı Milan’a kaptırıyordu. Bir yol sonraysa aynı kupada bu kez Feyenoord finale geliyor ve Celtic’i devirerek Hollanda’ya Avrupa ş ampiyonlu ğ u getiren ilk kulüp oluyordu. Feyenoord’un Avrupa ş ampiyonlu ğ una ula ş tı ğ ı 1969-1970 sezonunda Hollanda Ligi’ndeyse Ajax,