TamSaha 238. Sayı / Eylül 2024

Polonya Ligi’ndeyse Legia durak- lama dönemine girmi ş ti. Söz ko- nusu sezonu Gornik Zabrze’nin gerisinde ikinci olarak tamamlayan Legia, sonrasındaysa uzunca bir süre ş ampiyonluk yarı ş ının içine dahi giremeyecekti. Ligde zirve mü- cadelesi artık Gornik Zabrze, Ruch Chorzow ve Stal Mielec üçlüsü ara- sında geçmekteydi. Buna ra ğ men bu dönemde Deyna, millî forma al- tında gösterdi ğ i performansla adını artık dünya çapında duyuran bir isimhâline gelecekti. Deyna’nın uluslararası düzeyde gösterdi ğ i ilk büyük etki, 1972 Münih Olimpiyatları’nda olacaktı. Turnuvanın ilk turunda Demokratik Almanya, Kolombiya ve Gana ile aynı grupta mücadele eden Po- lonya, Kolombiya kar ş ısındaki ilk maçında sahadan 5-1’lik galibiyetle ayrılırken Deyna iki gol kaydederek hayli parlak bir ba ş langıca imza atmı ş tı. Gana’ya kar ş ı oynanan ve 4-0 kazanılan bir sonraki maçta da yıldız oyuncu bir kez fileleri hava- landırmasını biliyordu. Polonya, gruptaki sonmaçındaysa Do ğ u Al- manya’yı 2-1 ma ğ lup ediyordu ve Deyna bu kar ş ıla ş mada tabelaya etki etmese de takımı üçte üç ya- parak grubu lider tamamlamı ş tı. Olimpiyatlarda altınmadalya ve gol krallı ğ ı İ kinci turdaysa Polonya’nın gru- bunda Sovyetler Birli ğ i, Danimarka ve Fas yer almaktaydı. Polonya, ilk maçında Danimarka ile 1-1 berabere kalırken, takımın tek golü yine Deyna’dan gelmi ş ti. SSCB ile oyna- nacak ikinci maçsa Polonya açısın- dan bir tür “ya tamamya devam” kar ş ıla ş ması niteli ğ ine bürünmü ş - tü. Zira turnuvada iki grup lideri final oynuyordu ve Danimarka maçında kaybedilen bir puan son- rasında Polonya’nın grup lideri olabilmesi için kâ ğ ıt üzerindeki en güçlü rakibi olan SSCB’yi yenmek- ten ba ş ka çaresi kalmamı ş tı. SSCB, mücadelenin 28’inci dakikasında Oleg Blokhin’in golüyle 1-0’lık üs- tünlü ğ ü yakaladı ğ ında da Polonya adına ümitler neredeyse tükenme noktasına gelmi ş ti. SSCB, bu skoru yakla ş ık 50 dakika muhafaza ettiyse de 79’uncu dakikada Polon- ya’nın kazandı ğ ı penaltıyla birlikte i ş ler de ğ i ş ecekti. Atı ş ı Deyna gole çeviriyor ve Polonya maça yeniden ortak oluyordu. 87’nci dakikada da Zygfryd Stoltysik’in topu a ğ lara göndermesiyle birlikte Polonya bu kritikmücadeleden 2-1’lik gali- biyetle ayrılıyor ve sonmaçlara lider olarak giriyordu. Polonya, sonma- çındaysa Fas kar ş ısında bir hayli ra- hattı. Deyna’nın biri penaltıdan iki gol attı ğ ı maçta Polonya 5-0 galip geliyor ve bu sayede adını finale yazdırmayı ba ş arıyordu. Polonya’nın finaldeki rakibiyse Macaristan’dı. Olimpiyatlardaki futbol turnuvaları o yıllarda sadece amatör statüdeki futbolculara açıktı. Do ğ u Bloku ülkelerinin futbolcuları da amatör statüde oldukları için II. Dünya Sa- va ş ı sonrası dönemde Olimpiyat oyunları tamamen Do ğ u Bloku ül- kelerinin hâkimiyetinde geçmek- teydi. Öyle ki 1948’den 1968’e kadar oynanan altı finaldeki 12 finalistten 10’u bu ülkelerin takımlarıydı, araya giren di ğ er iki ülkeyse yine o yıl- larda henüz profesyonelli ğ e geçme- mi ş olan İ sveç ve Danimarka’ydı. Do ğ u Bloku hegemonyasının en güçlü temsilcisiyse Macaristan’dı. 1952, 1964 ve 1968’de oyunları altın madalyayla geride bırakan Macar- lar, 1972’de üst üste üçüncü altınla- rını hedeflemekteydi. Polonya’ysa bir Do ğ u Bloku ülkesi olmasına ra ğ men ilk kez oyunlarda final görmü ş tü. Bu ş artlar göz önüne alındı ğ ında finalde ibre Macaris- tan’dan yana durmaktaydı. 10 Eylül 1972’de, Münih Olimpiyat Stadı’nda oynanan finalde ilk gol de Macaristan’dan geliyordu. 42’nci dakikada sol kanattan süratle Polonya ceza sahasına giren Bela Vardy, açısı daralmasına ra ğ men yakın kö ş eye çok sert bir ş ut gön- dererek fileleri havalandırıyor ve Macaristan’ı öne geçiriyordu. Mücadelenin ilk yarısı da Macarla- rın 1-0’lık üstünlü ğ üyle geride kala- caktı. Ancak ikinci yarıyla birlikte Deyna sazı eline alacaktı. 47’nci dakikada kaleye yakla ş ık 25 metre mesafede topla bulu ş an yıldız oyuncu, önce güzel çalımlarla iki rakibini ekarte ederek onsekize do ğ ru sokuluyor, ardından da yarım yuvarla ğ ın içinden sol aya ğ ıyla sa ğ alt kö ş eye güzel bir ş ut atarak skora dengeyi getiriyordu. Dakikalar 68’i gösterdi ğ indeyse Macaristan ceza sahasına gönderilen bir uzun topu Wlodzimierz Lubanski kafayla indi- riyor ve o noktada Deyna topu önce iki savunmacıdan söküyor, sonra- sında da kaleciyi de çalımlayarak topu bo ş kaleye gönderiyor ve takı- mını 2-1’lik üstünlü ğ e ta ş ıyordu. 90 dakikanın bu skorla tamamlan- ması üzerine de Polonya, tarihinin ilk Olimpiyat altınını kazanıyordu. Turnuvada yedi maçta dokuz kez fileleri havalandıran Deyna da bu ba ş arıdaki en büyük kahramandı ve bu sayede dünya futbolunun yeni yıldızlarından biri oldu ğ unu da artık net bir ş ekilde ispatlamı ş tı. Dünya Kupası yolunda İ ngiltere’yi saf dı ş ı bıraktılar Sırada yine Federal Almanya’nın ev sahipli ğ inde düzenlenecek olan 1974 Dünya Kupası vardı. Polonya, elemelerde İ ngiltere ve Galler’le aynı gruba dü ş mü ş tü ve sadece liderin finallere gidece ğ i bu gruptaki ilk maçında Galler’e deplasmanda 2-0 ma ğ lup olarak da ş ansını daha ba ş - tan büyük ölçüde tüketmi ş ti. Buna ra ğ men Polonya bundan sonra evinde oynadı ğ ı maçlarda önce İ n- giltere’yi 2-0, sonra da Galler’i 3-0 yenerek sonmaça bir puan farkla lider girmeyi ba ş arıyordu. Ancak söz konusu sonmaç, Wembley’de İ ngiltere’ye kar ş ıydı ve Polonya bu kar ş ıla ş mada rakibine yenilmesi hâlinde ikinci sıraya inerek finallere gitme ş ansını kaçıracaktı. Bu kritik mücadelede ilk gol, 57’nci dakikada Jan Domarski ile Polonya’dan gelir- ken İ ngiltere altı dakika sonra Allan Clarke’ın penaltısıyla skoru e ş itli- yordu. Kalan yakla ş ık yarım saatlik süredeyse özellikle Polonya kale- sinde Jan Tomasezwki’nin devle ş - mesi sayesinde skorda ba ş ka bir de ğ i ş iklik olmuyor ve Polonya, İ n- giltere’yi saf dı ş ı bırakarak finallere gitme hakkını elde ediyordu. Polonya, geçmi ş te sadece 1938 Dünya Kupası’na katılabilmi ş , onda da ilk turda Brezilya’ya 6-5 yenile- rek turnuvaya erkenden veda etmi ş ti. Bu tecrübe noksanlı ğ ı göz önüne alındı ğ ında Polonya’nın Federal Almanya’daki turnuvada ne yapaca ğ ı tambir muammaydı. İ lk tur grup kuraları çekildi ğ indeyse Polonya’ya ş ans tanıyan neredeyse kimse kalmamı ş tı zira Deyna ve arkada ş ları, İ talya ve Arjantin’in de bulundu ğ u son derece zorlu bir gruba dü ş mü ş lerdi. Gruptaki dör- düncü takımsa zayıf Haiti’ydi. Turnuvaya kısa bir süre kala Polon- ya’nın santrforuWlodzimierz Lubanski’nin sakatlı ğ ı nedeniyle kadrodan çıkarılmasıysa apayrı bir handikap olmu ş tu. Gelgelelim 15 Haziran’da Stutt- gart’ta oynanan Polonya-Arjantin müsabakası, Lehlerin tahmin edil- di ğ inden çok daha etkili bir takım oldu ğ unu herkesin görmesini sa ğ - layacaktı. Yedinci dakikada Polon- ya’nın sol kanattan Robert Gadocha ile kullandı ğ ı kö ş e atı ş ında Arjantin kalecisi Daniel Carnevali tuttu ğ u topu elinden kaçıracak ve top yere dü ş er dü ş mez orada bulunan Grzegorz Lato a ğ ları havalandırarak takımını 1-0 öne geçirecekti. Bu golden sadece bir dakika sonra orta sahada pasla ş makta olan Ar- jantinlilerden topu kapan Lato, takı- mını bu kez kontrata ğ a kaldırıyor ve biraz ilerlemesinin ardından solun- daki Andrzej Szarmach’ın önüne güzel bir ara pası bırakıyordu. Szar- mach da topu yakalayıp Arjantin ceza alanına girecek ve Carneva- li’nin üzerinden plasesini yaparak farkı ikiye çıkartacaktı. Lubans- ki’nin sakatlı ğ ı nedeniyle kendisine ilk on birde yer bulmaya ba ş layan Szarmach, goldeki son vuru ş becerisiyle selefini aratmayaca ğ ını da göstermi ş ti. Polonya, erkenden iki farklı üstün- lü ğ ü yakaladı ğ ı ilk yarının kalan kısmında da üstün oyununu sürdü- rüyor fakat farkı daha da açmasını sa ğ layacak fırsatları de ğ erlendire- miyor, böylece devre arasına 2-0’lık skorla giriliyordu. İ kinci yarıdaysa 60’ıncı dakikaya gelindi ğ inde Ramon Heredia’nın golüyle Arjantin farkı bire indirse de iki dakika sonrasında Carnevali’nin elle topu oyuna sokmak istedi ğ i bir esnada Lato atılan topu Arjantinlilerden erken davranarak kapacak ve hemen sa ğ kö ş eden ceza sahasına girerek Carnevali’yi ma ğ lup ede- cekti: 3-1. 66’ncı dakikadaysa Car- los Babington’un attı ğ ı gol skoru belirliyor ve Polonya, Arjantin’i 3-2 ma ğ lup ederek turnuvaya mükem- mel bir ş ekilde ba ş lıyordu. Polonya, ikinci maçındaysa 19 Hazi- ran’da, Münih’te Haiti kar ş ısına çıkıyor ve 7-0’lık etkileyici bir gali- biyetle sahadan ayrılıyordu. Deyna da bumaçta takımının ikinci golünü kaydederek Dünya Kupalarındaki siftahını yapmı ş tı. Bununla birlikte 1972 Münih Olimpiyatlarının altınmadalyalı Polonya Millî Takımı... Ayaktakiler soldan sa ğ a: Cmiekiewicz, Szoltysik, Deyna, Anczok, Gorgon, Szymczak, Kostka. Oturanlar: Gut, Lubanski, Kmiecik, Gadocha. Polonya’nın İ talya’yı yendi ğ i maçta Deyna ve Zoff kar ş ı kar ş ıya... 93 92