TamSaha 238. Sayı / Eylül 2024

olonya futbolunun altın ça ğ ı 1970’lerdeydi. Olimpiyatlarda bir altın bir de gümü ş madalya kaza- nan Polonya, asıl patlamayı ise 1974 Dünya Kupası’nda yapmı ş ve oynadı ğ ı yedi maçın altısını kaza- narak dünya üçüncülü ğ ünü elde etmi ş ti. O kupada yedi golle gol kralı olan Grzegorz Lato, dönemin yıldız sa ğ açıklarından biriydi. Sol kanatta da Robert Gadocha bire birdeki etkili oyunu ve santrfor- ların kafasına topu konduran tür- den isabetli ortalarıyla son derece etkili bir isimdi. Forvette de Wlodzimierz Lubanski, Robert Lewandowski öncesinde Polonya futbolunun gördü ğ ü en skorer oyuncuydu. Zaman zaman onunla birlikte, zaman zaman da onun yerine oynayan Andrzej Szarmach da hemgol noktaların- daki becerisi hemde rakip savunmalar üzerindeki yıpratıcı etkisiyle bir di ğ er de ğ erli isimdi. Kalede Jan Tomaszewski, 1970’lerde Sepp Maier ve Dino Zoff’tan sonra üç direk arasında adını en çok duyuran file bekçile- rinden birine dönü ş mü ş tü. Wladyslaw Zmuda da genç ya ş ına ra ğ men dönemin en sert, en gü- venilir savunmacılarından biri ol- mu ş tu. Savunmada Jerzy Gorgon, orta sahada Henryk Kasperczak da Polonya’nın di ğ er de ğ erli oyuncuları arasındaydı. Bumüt- hi ş takımın saha içindeki lideri ve hücumdaki beyniyse Kazimierz Deyna’ydı. Oyunu okumada ku- sursuz bir zekâya, topa hükmet- mede muazzambir tekni ğ e sahip olan, bu sayede en akıl almaz pasları ve en bitirici ş utları atabi- len Deyna, sadece 1970’lerin de ğ il, tüm zamanların en iyi ofansif orta saha oyuncuları arasına da adını yazdırmı ş tı. 1 Eylül 1989’da, çok erken bir ya ş ta hayata veda eden Deyna’nın vefatının üzerindense bu ay itibarıyla tam 35 yıl geçti. Kazimierz Deyna, 23 Ekim 1947’de, Polonya’nın kuzeyinde küçük bir ş ehir olan Starogard Gdanski’de, yoksul bir ailenin be- ş inci çocu ğ u olarak dünyaya gel- mi ş ti. Kendisinden sonra aileye üç karde ş i daha katılacaktı. Ayrıca II. Dünya Sava ş ı sırasında anne ve babası hayatını kaybetmi ş olan kuzenleri Wanda da amcası (yani Kazimierz’in babası) tarafından evlât edinilmi ş ti. Dolayısıyla Deyna ailesi 12 ki ş ilik bir nüfusla, küçük bir evde hayata tutunmaya çabalıyordu. Kazimierz’in babası Franciszek bir mandırada i ş çi olarak çalı ş maktaydı. Annesi Jadwiga ise bakması gereken 10 çocuk oldu ğ undan dolayı mecburen ev hanımıydı. Üstelik Deynaların kar ş ılarındaki tek zorluk, çok nüfuslu bir aile olmaları da de ğ ildi. Polonya, II. Dünya Sava ş ı’nda en a ğ ır yıkı- mın ya ş andı ğ ı ülkelerden biriydi. Sava ş zaten Nazi Almanyası’nın Polonya’yı 1 Eylül 1939 tarihinde i ş gâl etmesi üzerine resmen ba ş - lamı ş tı. Avrupa’da sava ş ın 1945’in Mayıs ayında sona ermesine dek geçen sürede de Polonya’da üç milyonu Polonya Yahudisi olmak üzere be ş buçukmilyondan fazla sivil hayatını kaybetmi ş , birçok ş ehir de harabeye dönmü ş tü. Öte yandan Polonya’da sava ş sonrasında rejimde ğ i ş ikli ğ i de ya ş anmı ş ve Sovyet modelini benimseyen sosyalist bir düzene de geçilmi ş ti. Deynalar gibi fakir aileler için bu durumku ş kusuz önemli avantajlar sa ğ lamaktaydı. E ğ itim, sa ğ lık, ula ş ım, barınma ve temel gıdalara eri ş imgibi birçok hayatî ihtiyaç artık devlet tarafın- Kazimierz Deyna Lehistan’ın sahalardaki se fi ri Onur Erdem P Polonya futbolunun en parlak dönemine denk gelen 1970’li yıllarda millî takımın en önde gelen yıldızlarından biri Kazimierz Deyna’ydı. Oyun zekâsı, pasları ve ş utlarıyla izleyenleri mest eden Deyna, 35 yıl evvel meydana gelen elimbir trafik kazasında genç ya ş ta hayatını kaybetmi ş ti. 88 89