TamSaha 235. Sayı / Haziran 2024

6 Temmuz 1960, Avrupa Ş ampiyo- nası’nın bir nevi do ğ um tarihiydi. İ lk kez düzenlenen turnuvanın açılı ş maçında ev sahibi Fransa, Yugos- lavya’yı a ğ ırlıyordu. O günkü statü gere ğ i dört takımın katıldı ğ ı turnu- vada iki yarı final, bir üçüncülük ve tabiî bir de final maçı oynanacaktı. Söz konusu yarı finallerden ilki de haliyle açılı ş maçı niteli ğ ine sahipti. O gün Fransa ile Yugoslavya arasın- daki mücadeleyi seyretmek için Paris’in Parc des Princes Stadı’nda toplanan yakla ş ık 26 bin ki ş i sa- dece Avrupa Ş ampiyonası’nın ilk maçına de ğ il, belki de turnuva tari- hinin en heyecan verici kar ş ıla ş - masına tanıklık edecekti. 1958 Dünya Kupası’nda altı maçta 23 gol atıp kupanın en golcü takımı olan, Avrupa Ş ampiyonası’nın eleme turlarında oynadı ğ ı dört maçtaysa rakip fileleri tam 17 kere havalandı- ran Fransızlar tabiî ki müthi ş hücumgüçlerine güveniyorlardı ama gol yollarındaki en önemli silahları Just Fontaine ile Raymond Kopa’nın sakatlıkları nedeniyle tur- nuvaya gelememeleri canlarını faz- lasıyla sıkmaktaydı. Ayrıca iki sene önceki Dünya Kupası’nda aldıkları iki yenilgiden birine Yugoslavya’ya kar ş ı 3-2’lik skorla u ğ radıkları da hafızalarının bir kö ş esinde endi ş e müsebbibi naho ş bir anı olarak durmaktaydı. Nitekimhenüz 11’inci dakikada Milan Galic’in 25 metreden attı ğ ı harika ş utta top doksana takılıp Yugoslavya 1-0’lık üstünlü ğ ü yaka- layınca Fransızlar, endi ş elerinin hiç de bo ş una olmadı ğ ını görüyorlardı. Ancak hemen bir dakika sonra- sında Jean Vincent’ın sol kanattan içeri kesti ğ i top kimseye de ğ meden arka direk dibinde filelerle bulu- ş unca Fransa skora dengeyi getire- cekti. İ lk yarının bitimine iki dakika kala François Heutte’ün on sekiz üzerinden çekti ğ i ş utla a ğ ları hava- landırması neticesinde de ev sahibi ekip soyunma odasına 2-1 önde gidiyordu. İ kinci yarı ba ş ladıktan sekiz dakika sonra sa ğ kanattan hareketlenen Vincent’ın yerden altıpas üzerine do ğ ru çevirdi ğ i topu MaryanWisni- eski tamamladı ğ ındaysa Fransızlar farkı ikiye çıkartıyor ve iyice rahat- lıyorlardı. Fakat Yugoslavların da maçı bırakmaya niyeti yoktu. İ ki dakika geçmeden Ante Zanetic dar açıdan attı ğ ı golle takımının farkı bire indirmesini sa ğ lıyordu. Gelgele- lim 62’nci dakikada Heutte bir kez daha fileleri havalandırarak skoru 4-2’ye getiriyordu. Fransızlar artık galibiyetten emindi. Ancak ne olduysa 75 ilâ 79’uncu da- kikalar arasında oldu. Yugoslavlar önce 75’te Tomislav Knez ile skoru 4-3’e getiriyor, ardından 78’de Bora Kostic’in sol çaprazdan çekti ğ i ş utu Fransa kalecisi Georges Lamia kontrol edemiyor ve seken topu Drazen Jerkovic tamamlayınca skora yeniden denge geliyordu. Bu golün ş okunu atlatamayan Fransız- lara kar ş ı yeniden ata ğ a kalkan Yu- goslavlar, bir dakika sonra be ş inci golü de bulacaktı. Jerkovic, bu kez Knez’in Lamia’dan dönen ş utunu tamamlamı ş ve tam anlamıyla bir gol ziyâfeti haline gelen kar ş ı- la ş manın kahramanı olmu ş tu. Onun iki dakikaya sı ğ dırdı ğ ı iki golle de Yugoslavya 5-4 öne geçiyor ve maçın son bölümünde de girdi ğ i ş oktan çıkamayan rakibi kar ş ı- sında bu üstünlü ğ ünü koruyarak ilk Avrupa Ş ampiyonası’nın fina- linde boy göstermeye hak kazanı- yordu. 1984 Avrupa Ş ampiyonası’nın yarı finallerindeki ilk randevu, 23 Hazi- ran’daMarsilya’nın Velodrome Stadı’nda, Fransa ile Portekiz arasındaydı. Turnuvanın o ana kadarki belki de en çeki ş meli, en zevkli maçı olan kar ş ıla ş mada ilk gol 24’üncü dakikada Fransa’dan geliyordu. Ceza sahası dı ş ından ka- zanılan bir serbest vuru ş ta, topun ba ş ına alı ş ılageldi ğ i üzereMichel Platini de ğ il de Jean-François Do- mergue geliyor ve sol aya ğ ından mermi gibi bir ş ut çıkararak kaleci Manuel Bento’yu kapattı ğ ı kö ş eden ma ğ lup ediyordu. Bu golün ardındanmaçtaki çeki ş me kaldı ğ ı yerden devamedecekti. Portekizliler bir yandan grup a ş a- masındaki üçmaçta rakip fileleri tamyedi kere sarsan Platini’yi gol noktalarından uzak tutmaya çalı- ş ırken di ğ er yandan da beraberlik golünü atabilmek için Fransa kale- sine yükleniyordu. Uzun süren u ğ ra ş lar sonucunda dakikalar 74’ü gösterirken sol taraftan Chalana’nın yaptı ğ ı ortaya ceza sahası içinde Jordao çok iyi yükselerek kafayı vuruyor ve kaleci Joel Bats’ın üze- rinden a ş an top yakın doksana asılıp, Portekiz’in beraberlik sayısı olarak tabelaya yansıyordu. Maçın son bölümündeyse Fransa bir kez daha öne geçmeye çok yakla- ş acaktı. Portekiz defansının arasına atılan bir derin topa çok iyi hareket- lenen Platini, kaleci Manuel Bento ile kar ş ı kar ş ıya kalmı ş tı ama top Bento’dan sekti, gerilerden gelen Didier Six topu kaleye gönderdiyse de Bento buna damüdahale etti ve ondan seken top dire ğ e de çarparak kornere gitti. İ ki takımın birbirine üstünlük sa ğ laması için 90 dakikanın yeterli olmaması üzerine devreye 30 daki- kalık uzatmalar girmi ş ti. İ lk uzatma devresinin yedinci dakikasına gelindi ğ inde, ilk Portekiz golünün hazırlayıcısı Chalana bu kez sa ğ taraftan hareketleniyordu. Chalana, kar ş ısına çıkan Domergue’i önce sola, sonra sa ğ a yatırıp akabinde topu arka dire ğ e do ğ ru ortalarken, o noktada yine Jordao vardı. Golcü oyuncunun volesinde top yere çarpmasının ardından önce bir havalandı, sonra da uzak kö ş eden a ğ larla bulu ş tu. Portekiz 2-1 öne geçmi ş ti. İ kinci uzatma devresinde Fransızlar varıyla yo ğ uyla Porte- kiz’in üstüne gidiyordu. Bitime be ş dakika kala, kendisini Portekiz sa- vunmasının yakınmarkajından bir türlü kurtaramayan Platini çareyi ceza sahası içinde yere atlamakta bulacaktı. Hakemin penaltı düdü- ğ ünü çalabilece ğ i bir pozisyon de ğ ildi bu ama Platini’nin ş ansına o noktada Domergue bitivermi ş ve bo ş a yuvarlanmakta olan topu Ben- to’nun yanından filelere gönderecek vuru ş u yapmayı ba ş armı ş tı. Bu golle birlikte artık tribünlerdemaçı seyredenlerde seri penaltı vuru ş la- rına gidilece ğ i görü ş ü tamhâkim olmu ş tu ki maç boyunca istedi ğ i golü bir türlü bulamayan Platini son anda sahneye çıkarak bu turnuva- nın onun adıyla anılaca ğ ını bir kez daha kanıtlayacaktı. Jean Tigana’nın aut çizgisine kadar sürükledi ğ i ve altıpas üzerine do ğ ru çıkardı ğ ı topta Portekiz savunmasının ve kalecisi- nin kontrpiyede kalmaları saye- sinde bo ş kaleye golünü atmakta zorlanmayan Platini, ev sahibi eki- bin Paris’teki final için rezervasyo- nunu yaptırıyordu. 64 65 Fransa - Portekiz: 3-2 (EURO 84 / Yarı Final) 2 Fransa - Yugoslavya: 4-5 (EURO 60 / Yarı Final) 1