TamSaha 235. Sayı / Haziran 2024

yapan Bertoni’nin a ğ ları havalandır- masıyla da Arjantin farkı ikiye çıkar- tacak ve maça noktayı koyacaktı. 3-1’lik galibiyet, Arjantin’e tarihinin ilk dünya ş ampiyonlu ğ unu getiri- yordu. Bu tarihî ba ş arının en büyük mimarlarından biri olan Menot- ti’ninse finalde adeta ömründen ömür gitmi ş ti. Genellikle saha kenarında sürekli sigara içmesiyle hâfızalara kazınan Menotti, bu kez yo ğ un stres nedeniyle bu alı ş kanlı ğ ını iyice abartmı ş ve 120 dakika boyunca iki paket sigara tüketmi ş ti. Bir ba ş ka deyi ş le tek bir sigarayı üç dakikada içip bitirmi ş ve hemen ardından bir sonrakini yakmı ş tı. Söz konusu 120 dakikanın ardından Dünya Kupası’nın kaptan Daniel Pas- sarella’nın ellerinde yükseldi ğ i an- daysa bu stres, yerini muazzambir ferahlamaya bırakmı ş tı. Zira Menotti, gö ğ üs gerdi ğ i birçok zorlu ğ a ra ğ men Arjantin futbol tarihinin gidi ş atını po- zitif yönde de ğ i ş tirmeyi ba ş armı ş tı. Üstelik bunu, inandı ğ ı futbol do ğ rularına sıkı sıkıya ba ğ lı kalarak gerçekle ş tirmi ş ti. Yıllardır adeta kavga-dövü ş oynayarak tamamen futbolun fiziksel yönüne odaklan- maya çalı ş an Arjantinlilere oyunu güzelle ş tirmeyi hatırlatmı ş , ofansif oyun anlayı ş ını ön plana almı ş , Mario Kempes, Osvaldo Ardiles, Daniel Bertoni, Rene Houseman gibi teknik kapasitesi yüksek oyuncuların sa- hada bütün yeteneklerini sergileme- lerini sa ğ lamı ş ve en nihayetinde negatif de ğ il, pozitif futbol oynayarak en büyük ba ş arılara ula ş ılabilece ğ ini bir kez daha ispatlamı ş tı. Maradonalı gençlerle de dünyanın zirvesinde Bu büyük ba ş arıdan sadece bir yıl sonra, Menotti’yi ve Arjantin futbo- lunu bir dünya ş ampiyonlu ğ u daha beklemekteydi. Menotti, Arjantin’in alt ya ş milli takımlarından da sorum- luydu ve bu nedenle, 1979 yazının sonlarında, Japonya’da düzenlenecek olan Dünya Gençler Ş ampiyonası’nda da Arjantin Genç Millî Takımı’nın ba ş ında yer alıyordu. Üstelik bu kez kadrosunda, 1978 Dünya Kupası’na götürmedi ğ i için ele ş tiri oklarının he- define konmasına yol açan Diego Ma- radona da vardı. Arjantin, turnuvanın ilk turunda Polonya, Yugoslavya ve Endonezya ile mücadele etti ğ i grupta üç maçını da kazanırken rakip filelere 10 gol göndermi ş , üçer golle oynayan Maradona ve Ramon Diaz da takımın hücumgücünü sırtlayan isimler olarak parlamı ş lardı. Arjantin daha sonra çeyrek finalde Cezayir’i 5-0’la geçerken Diaz hat-trick yapıyor, Ma- radona da bir golle takım arkada ş ına e ş lik ediyordu. Arjantin, yarı finalde de ezeli rakibi Uruguay’ı yine Mara- dona-Diaz ikilisinin birer golüyle 2-0 ma ğ lup edecek ve finalde Sovyetler Birli ğ i’nin rakibi olacaktı. 7 Eylül’deki final öncesinde Menot- ti’nin soyunma odasında yaptı ğ ı ko- nu ş maysa onun futbol felsefesini en güzel biçimde özetlemekteydi: “Beyler, siz çoktan ş ampiyon oldu- nuz! Bumaçın skorunu önemsemiyo- rum çünkü sizler zaten dünyanın en iyisi oldu ğ unu gösterdiniz. Tekme atmayı veya delice ş eyler yapmayı gerektirecek hiçbir ş ey yok. Haydi, çıkın, oynayın ve tribünlerdeki 35 bin Japon’a keyifli anlar ya ş atın.” Arjantinli oyuncular, bu konu ş manın ardından çıktıkları maçta yine bir Menottti takımından beklendi ğ i üzere pozitif futbol ortaya koyuyor- lardı belki ama rakibin sert savun- ması kar ş ısında da sonuca gitmekte zorlanıyorlardı. Mücadelenin ilk yarı- sının golsüz e ş itlikle geride kalması- nın ardındansa ikinci yarının henüz yedinci dakikasında SSCB, Igor Ponomaryov ile golü bularak 1-0 öne geçiyordu. Arjantin ise 68’de Hugo Alves’in penaltıdan attı ğ ı golle skora dengeyi getirecek ve bundan sonra da rakibinin üzerine adeta bir kâbus gibi çökecekti. Sadece üç dakika sonra, Ramon Diaz sol içten çalımlarla SSCB ceza sahasına girip topu uzak kö ş eye bırakıyor ve Arjantin 2-1’lik üstünlü ğ ü yakalıyordu. 76’ncı daki- kada da yarımyuvarla ğ ın sa ğ tarafı- nın onsekizle kesi ş ti ğ i noktadan kazanılan frikikte Maradona hârika bir vuru ş la fileleri havalandırıyor ve maçın sonucu ortaya çıkıyordu. 3-1 galip gelen Arjantin’in gençleri, a ğ a- beylerinden bir yıl sonra tıpkı onlar gibi dünyanın zirvesine çıkmı ş lardı ve onları yöneten akıl da yine Menotti’den ba ş kası de ğ ildi. Millî takıma buruk veda ve Barcelona günleri Huracan’da yazdı ğ ı mucizevî yükseli ş ve sonrasında iki ayrı kategoride gelen pe ş pe ş e dünya ş ampiyonluk- ları, 1970’lerin sonunda Menotti’nin dünyanın en iyi teknik direktörleri arasında anılmasını da sa ğ lamı ş tı. Hatta birçok ki ş iye göre en iyisi oydu. Ancak 1980’li yıllar, Menotti açısın- dan aynı ihti ş amda devam etmeye- cekti. İ lk büyük hayal kırıklı ğ ı, 1982 Dünya Kupası’nda ya ş anıyordu. Üstelik de ş ampiyon kadroya Mara- dona takviyesi de yapılmı ş olmasına ra ğ men... Arjantin, evvela turnuvanın açılı ş maçında Belçika kar ş ısında 1-0’lık ş ok bir ma ğ lubiyet alıyordu. Menotti’nin ö ğ rencileri, buna ra ğ men sonraki iki maçlarında sırasıyla Macaristan’ı 4-1 ve El Salvador’u da 2-0ma ğ lup ederek ikinci tura yük- selmeyi bileceklerdi. Ne var ki ikinci turda i ş ler hiç de Arjantin’in istedi ğ i gibi gitmeyecekti. İ talya ve Brezil- ya’ya rakip olan Tangocular, ilkmaç- larında İ talya’ya 2-1 ma ğ lup olarak grup liderli ğ i ş ansını mucizelere bırakıyorlardı (O günkü statüye göre, üçer takımdan olu ş an dört grubun birincisi yarı finale kalacaktı). Hatta Menotti, bu kar ş ıla ş manın ardından “Futbol hayatımda en çok üzüldü ğ üm maçtı” açıklamasını yapacaktı. Ar- jantin, Brezilya maçındaysa çok daha kötü bir performans ortaya koyuyor ve bu kez de sahadan 3-1’lik yenil- giyle ayrılarak turnuvaya veda edi- yordu. Aynı yılın sonunda da Arjantin Futbol Federasyonu, Menotti ile söz- le ş me yenilemeyece ğ ini açıklayacak ve onun yerine millî takım teknik direktörlü ğ üne Carlos Bilardo’yu getirecekti. Buna kar ş ın, yakla ş ık üç ay sonra, Menotti’nin önünde çok büyük bir kapı daha açılacak ve kendisi, 12 Mart 1983 itibarıyla Barcelona’nın yeni teknik direktörü olacaktı. Böylece Menotti’nin yolu, o esnada Barça for- ması giymekte olan Maradona’yla da bir kez daha kesi ş iyordu. Menotti, Barça’nın ba ş ına geçti ğ inde sezonun bitimine üç aylık bir süre kalmı ş tı ve Katalan ekibinin ligde ş ampiyonluk iddiası bir hayli azalmı ş tı. Buna ra ğ - men Barcelona ilk olarak Kral Ku- pası’nda çeyrek finalde Athletic Bilbao, yarı finalde de Real Sociedad’ı devirerek finale kalıyor ve 4 Hazi- ran’da Real Madrid ile oynadı ğ ı final müsabakasından da 2-1’lik galibi- yetle ayrılarak kupaya uzanmayı ba ş arıyordu. Barcelona, ayıca o dö- nemde düzenlenmekte olan Lig Kupası’nda da yarı finalde Atletico Madrid’i elemesinin ardından finalde yine Real Madrid’le kar ş ı kar ş ıya geli- yor ve Haziran ayının sonunda iki maç üzerinden oynanan finalde, ezeli rakibine 2-2 ve 2-1’lik skorlarla üstünlük sa ğ layarak bu kupayı da müzesine götürmeyi biliyordu. Menotti’nin Barcelonası son olarak da Kasım ayında Athletic Bilbao ile İ spanya Süper Kupası için kozlarını payla ş acak ve burada da 3-1 ve 0-1’lik skorlar neticesinde yine zafere ula ş acaktı. Ne var ki Barcelona’nın 1983-84 sezonu, Eylül ayında ligde oynanan Athletic Bilbao maçında Marado- na’nın aya ğ ının Bilbaolu Andoni Goi- kotxea tarafından kasten kırılma- sıyla örselenecekti. Maradona’dan yoksun kalınan dönemde LaLiga’da bir türlü istenilen sonuçların alına- maması neticesinde de kulüp, sezon sonuna do ğ ru Menotti ile yolları ayırma kararı alacaktı. Arjantin’in son dünya ş ampiyonlu ğ unda mutfaktaydı Menotti, Barcelona sonrasındaki ka- riyerindeyse bir türlü aradı ğ ını bula- mayacaktı. Katalan ekibinden ayrıldı ğ ında henüz 45 ya ş ında olma- sına ra ğ men kendisi adeta futbolun “huysuz ihtiyarına” dönü ş mü ş tü ve gitti ğ i hemen her kulüpte, yönetim- lerle arasında ciddi anla ş mazlıklar ya ş anıyor, hâl böyle olunca da Me- notti, neredeyse hiçbir yerde uzun süreli çalı ş ma ş ansı yakalayamı- yordu. Boca Juniors, Atletico Madrid, River Plate, Intependiente ve Samp- doria gibi kulüplerde de bu nedenle diki ş tutturamayacaktı. Menotti, 2006 ve 2007 sezonlarında Meksi- ka’da sırasıyla Puebla ve Tecos ku- lüplerini çalı ş tırmasının ardındansa emeklilik kararı alacaktı. Âkil futbol adamı, yakla ş ık 12 yıl oyundan fiilen uzak kalmasının ardındansa 2019’da Arjantin Futbol Federasyonu tarafın- dan “millî takımlar direktörü” ol- makla onurlandırılacaktı. Bu sayede ömrünün son demlerinde, Arjantin’in kazandı ğ ı 2021 Copa America ve tabiî ki 2022 Dünya Kupası ş ampiyonluk- larında da çorbada tuzu olacaktı. Me- notti, 30 Mart 2024’te anemi (kansızlık) nedeniyle kaldırıldı ğ ı has- tanedeyse ya ş ammücadelesini be ş hafta kadar sürdürebilecek ve 5 Mayıs 2024’te de 85 ya ş ında hayata gözlerini yumacaktı. Arjantin futbo- luna ya ş attı ğ ı tarihî ba ş arıların yanı sıra ardında bıraktı ğ ı ve futbola bakı- ş ını yansıtan belki de en önemli miras ise ş u özdeyi ş ti: “Futbolcu olmak, binlerce insanın dü ş lerini ve duygularını tercüme eden imtiyazlı bir tercüman olmak- tır.” Menotti ve Maradona Barcelona günlerinde genç Maradona ile... 191 190