TamSaha 234. Sayı / Mayıs 2024

İ talya’nın Kuzey Afrika’daki hâkimi- yeti de kısa süre önce son bulmu ş tu ve bunun üzerine İ talya Kralı II. Vitto- rio Emanuele, son çare olarak Ba ş ba- kan Benito Mussolini’yi görevden almı ş ve tutuklattırmı ş tı. AncakMus- solini, Nazi Almanyası tarafından ya- pılan bir baskınla kurtarılacak, Eylül ayına gelindi ğ inde de hâlen Nazilerin kontrolü altındaki Kuzey İ talya’da bir kukla devlet olarak İ talya Sosyal Cumhuriyeti kurulacak ve bunun ba ş ına da Mussolini getirilecekti. Kısacası, 1943 sonunda İ talya ikiye bölünmü ş tü ve ülkenin kuzey kısmı hâlen Mihver Devletleri’nden yana sava ş tayken Müttefiklerin kontrolüne geçen güney kısmı da kuzeye kar ş ı sava ş ta yer almaktaydı. Böylesine bir ortamda futbolda ulusal ölçekli orga- nizasyonların yapılması da imkânsız hâle gelmi ş ti. Zaten birçok futbolcu da sava ş ortamından tedirgin olmaları nedeniyle, oynadıkları kulüplerin bulundukları ş ehirleri terk ederek memleketlerine dönmü ş lerdi. Buna ra ğ men 1944 yılında bir Kuzey İ talya Ş ampiyonası düzenlenecek ve Mazzola da bu ş ampiyonada Torino formasını giyecekti. Ancak Torino, turnuvanın son etabına kadar oyna- dı ğ ı maçların ço ğ unu rahatlıkla kazanmasına kar ş ın üç takımdan olu ş an final grubunda Spezia’ya ma ğ lup olunca ş ampiyonayı ikincilikle tamamlayacaktı. 1945 yılının Nisan ayına gelindi ğ in- deyse Müttefik güçleri artık İ talya’nın kuzeyine kadar ilerlemekteydi ve İ talyan Sosyal Cumhuriyeti’nin yıkılması da kaçınılmaz görülüyordu. Sonunun yakla ş makta oldu ğ unu an- layan Benito Mussolini de ayın 25’ine gelindi ğ inde İ sviçre üzerinden İ span- ya’ya kaçma kararı almı ş tı. Fakat Mussolini bundan üç gün sonra, henüz sınırı geçemeden İ talyan Parti- zanlar tarafından yakalanıp kur ş una diziliyor ve İ talya adına II. Dünya Sa- va ş ı defteri de böylece fiilen kapan- mı ş oluyordu. Zaten Mussolini’nin ölümünden iki gün sonra Adolf Hit- ler’in de intihar etmesi ve bundan yakla ş ık bir hafta sonra Sovyetlerin Berlin’i i ş gal etmesiyle birlikte Avrupa genelinde de sava ş son bulacaktı. Torino fırtınası kaldı ğ ı yerden devam ediyor Sava ş ın bitmesinin ardındansa İ talya’da hayat, sava ş ta ölenlerin yoklu ğ u ve ekonomik yıkımnede- niyle hemen normale dönemediyse de 1945-1946 sezonuyla birlikte ulu- sal futbol organizasyonları yeniden ba ş lıyordu. Öte yandan, 1945 yılı, Mazzola ailesi açısından ayrıca u ğ urlu gelmi ş ve 1 Ş ubat’ta ailenin ikinci o ğ lu Ferruccio do ğ mu ş tu. Valentino Maz- zola, ikinci o ğ luna da Torino kulübü ba ş kanı Ferruccio Novo’ya ithafen bu ismi vermi ş ti. Ferruccio Mazzola da a ğ abeyi Sandro kadar parlayamasa bile gelecekte profesyonel futbolcu olacak, Inter, Lazio ve Fiorentina gibi takımların formalarını giyecekti. Torino’ysa sava ş nedeniyle verilen aranın ardındansa Serie A’da kaldı ğ ı yerden devam ediyordu. Sava ş önce- sindeki kadrolarından sadece forvet Romeo Menti, Fiorentina’ya gitmi ş ti. Buna kar ş ın savunmaya takviye amacıyla Lecco’dan Mario Rigamonti transfer edilmi ş ti. Savunmayı bir or- kestra ş efi inceli ğ inde yöneten Riga- monti’nin önemli bir özelli ğ i de birçok takım arkada ş ı gibi çe ş itli takımlar- dan transfer edilerek Torino forması giymi ş bir isimde ğ il, bizzat Torino’nun altyapısından yeti ş mi ş olmasıydı. 1945-1946 sezonunda lig, iki a ş amalı bir formatta oynanırken Torino evvela ilk a ş amada Kuzey Konferansı’nı 26maçta 42 puan toplayarak Inter’in üç puan önünde zirvede tamamlıyor, ardından final grubunda da 14maçta 11 galibiyet alarak ş ampiyonlu ğ a ula ş ıyordu. Torino, çıktı ğ ı toplam 40maçta rakip filelere de 108 gol gön- dermi ş ti. Bumaçların 35’inde forma giyen Mazzola’ysa 16 gole imzasını atmı ş tı. Öte yandan Torino’nun aynı sezon İ talya Kupası’nda ne yaptı ğ ı so- rulacak olursa, cevap “hiçbir ş ey” ola- caktır. Fakat bu cevapta olumsuz bir mânâ da aramamak lâzım zira İ talya Kupası, sava ş sonrasında Serie A kadar çabuk dirilememi ş ti ve yeniden organize edilmeye ba ş lanması ta 1957-1958 sezonunu bulacaktı. Ertesi sezona gelindi ğ indeyse Tori- no’nun Macar teknik direktörü Erno Erbstein, Mazzola’dan ceza sahası içine çok daha fazla girmesini isteyen bir taktik plan geli ş tirecek ve bunun meyvelerini de hemen toplamaya ba ş layacaktı. Üstelik bir yıl önce Fiorentina’ya giden Romeo Menti de takıma geri dönmü ş tü ve bu da Tori- no’nun hücumdaki zenginli ğ ini daha da artırmı ş tı. O sezon Torino, ligdeki 38maçın 28’ini kazanırken yalnızca üç kez ma ğ lup oluyor, rakip fileleri de 104 defa sarsıyordu. Bu gollerin 29’unda da Mazzola imzası vardı. Böylece Mazzola, ligin gol kralı olmayı da ba ş armı ş tı. Torino görünümlümillî takım O sezonun sonundaysa hemTorino hemde İ talyan futbol tarihi adına en ilginç maçlardan biri oynanacaktı. 11 Mayıs 1947 tarihindeki bu kar ş ıla ş - mada İ talya Millî Takımı’nın rakibi, dünya futbolunda gelecek on yıllık döneme damgasını vuracak olan Macaristan’dı. Teknik direktör Vittorio Pozzo, bumaça ş öyle bir kadroyla çıkmı ş tı: Lucidio Sentimenti - Aldo Ballarin, Mario Rigamonti, Virgilio Maroso - Pino Grezar, Eusebio Castigliano - Romeo Menti, Ezio Loik, Guglielmo Gabetto, Valentino Mazzola, Pietro Ferraris II. Bu kadroyla ilgili vurgulanması gere- ken ba ş lıca ayrıntı, Juventuslu file bekçisi Sentimenti hâricindeki bütün oyuncuların Torinolu olmalarıydı. O dönemde tek yedek oyuncuya izin verildi ğ ini ve onun da Torino kalecisi Valerio Bacigalupo oldu ğ unu belirt- mekte de fayda var. Teknik direktör Pozzo tümon biri Torinolu çıkart- maktanmı çekinmi ş ti bilinmez ama kadro bu hâliyle bile İ talyan futbolu tarihine geçmeyi ba ş aracaktı çünkü bir daha hiçbir zaman bir İ talya on birinde tek bir kulübün böylesine büyük bir a ğ ırlı ğ ı oldu ğ u görülmeye- cekti. Kar ş ıla ş mada ne oldu ğ una da kısaca de ğ inmek gerekirse… Vi ş neçürü ğ ü formalılar, pardon GökMavililer, ilk yarıyı Gabetto’nun 24’üncü dakikada attı ğ ı golle 1-0 önde tamamlamı ş lardı. İ kinci yarının ba ş ında, 52’nci daki- kada Ferenc Szusa skoru 1-1’e getirir- ken 70’nci dakikada Gabetto ülkesini bir kez daha öne geçirmeyi ba ş ar- mı ş tı. Ancak bu golden sadece altı dakika sonra Macaristan kazandı ğ ı penaltı vuru ş unu o zamanlar 20 ya- ş ında olan genç yıldızları Ferenc Pu ş - Valentino Mazzola’nın anısını ye ş il sahalarda en güzel ya ş atan isimbüyük o ğ lu Sandro olacaktı. Futbol dünyasında herhalde hiçbir baba-o ğ ul, oynadıkları dönemlere Mazzolalar kadar büyük damga vurmamı ş lardı. İ talya Millî Takımı, 11 Mayıs 1947’de Macaristan kar ş ısına Juventuslu kalecisi hâriç 10 Torinolu oyuncuyla çıkmı ş tı. Takımın tek yedek oyuncusu ise yine Torino’nun kalecisiydi. İ talyamaçı 3-2 kazanırken Gök Mavililerin kaptanlı ğ ını da Valentino Mazzola üstlenmi ş ti. 70 71