TamSaha 229. Sayı / Aralık 2023

utbol dünyasında çok özel bir konumu olan, “yaratıcı” teknik direktörler vardır. Bu futbol adamları genellikle göreve gel- dikleri kulübün çehresini ba ş tan a ş a ğ ı de ğ i ş tirirler. Kadrolarını tamamen kendileri kurmu ş lardır, taktiksel açıdan oyuncularına farklı stratejiler ezberletmi ş lerdir. Bunların üstüne bir de o takımı kazandı ğ ı ba ş arılar açısından geçmi ş e kıyasla çok daha ileri bir seviyeye ta ş ımı ş larsa da artık göreve geldiklerinden evveline kıyasla ortaya bamba ş ka bir takım çıkmı ş tır. Matt Busby’nin Manchester United’ı, Bill Shankly’nin Liverpool’u, Jock Stein’ın Celtic’i, Helenio Herre- ra’nın Inter’i, Rinus Michels’in Ajax’ı, Bela Guttmann’ın Benfi- ca’sı, Brian Clough’ın Nottingham Forest’ı veya Valeri Lobanovs- ki’nin Dinamo Kiev’i, futbolun klasik döneminden bu hususta verilebilecek en bilinen örnekler- dir. Günümüzdeyse Pep Guardio- la’nın Manchester City’si bu alandaki ba ş lıca emsal niteli ğ inde... Millî takımlar düzeyinde bir ülke futbolunu adeta sıfırdan yaratıp zirveye ta ş ımaya dair en net ör- ne ğ i vermi ş ki ş iyse Vittorio Poz- zo’ydu. İ talya ile 1934 ve 1938’de pe ş pe ş e iki dünya ş ampiyonlu ğ u ya ş ayan ve günümüzde dahi bunu ba ş arabilen tek teknik adamkonumunda olan Pozzo, bu iki zaferin ortasında ülkesine bir de olimpiyat altınmadalyası he- diye etmi ş , ayrıca Avrupa Ş ampi- yonası’nın öncülü olarak kabul edilen Orta Avrupa Kupası’nda da takımına iki ş ampiyonluk daha ya ş atmı ş tı. Pozzo öncesinde henüz futbolu ke ş fetme ça ğ ında olan İ talya, Pozzo ile birlikte dünya futbolunun en önemli gü- cüne dönü ş mü ş tü ve onun bırak- tı ğ ı mirasın zenginli ğ i sayesinde de İ talyanlar Pozzo sonrasında da hep futbol âleminin en önde gelen ulusları arasında yer aldı. 12 ya ş ındayken İ talyan futbolunun ilkmaçına gitti Viottorio Giuseppe Luigi Enrico Pozzo, 2 Mart 1886’da Torino’da do ğ mu ş tu. Ailesi bu büyük ş ehre, 75 kilometre kuzeydo ğ udaki küçük bir kasaba olan Pondera- no’dan göç etmi ş ti. Vittorio henüz 12 ya ş ındayken onun hayatının akı ş ını tamamen de ğ i ş tirecek bir geli ş me ya ş anacaktı. 1893 yılında bölgedeki İ ngilizler tarafından bir kriket ve futbol kulübü olarak kurulan ve İ talya’da bir bakıma futbolun öncüsü konumunda bu- lunan Genoa kulübü, 1897 sonla- rında ülkede futbolun geli ş mekte oldu ğ u di ğ er ş ehir konumunda olan Torino’daki kulüplerden, İ tal- yan futbolundaki ilkmaç olarak kayıtlara geçecek bir kar ş ıla ş ma- nın tertiplenmesi yönünde bir teklif almı ş tı. Yapılan yazı ş malar neticesinde de Torino’dan Inter- nazionale Torino ve FBC Torinese kulüplerinin olu ş turaca ğ ı bir karmayla -o günün ko ş ullarına uygun bir ş ekilde ifade etmek ge- rekirse “Torino Muhteliti” - Genoa arasında, 6 Ocak 1898’de Cenova’da özel bir maç yapılması kararına varılmı ş tı. İ lkokul ça ğ ından itibaren bu yeni spora kar ş ı yo ğ un bir merak duyan genç Vittorio da bu haberi i ş itti ğ i andan itibaren büyük bir heyecana kapılmı ş tı. Ne olursa olsun bu tarihî maça yerinde tanıklık etmek isti- yordu. Fakat 180 kilometre ötedeki bir ş ehre gidip dönmek için alması gereken tren biletleri ve üstüne bir de maç biletininmâliyeti dü ş ünül- dü ğ ünde bu hiç de kolay de ğ ildi. Vittorio buna ra ğ men yılmamı ş ve biletlerin parasını çıkarmak için evlerindeki birtakım Latince yazılı kitapları satma yoluna gitmi ş ti. Bu sayede de söz konusumaçı tri- bünde izleyen 154 biletli seyirciden biri olmayı ba ş armı ş tı. Henüz 12 ya- ş ında oldu ğ u dü ş ünüldü ğ ünde kendisi muhtemelen o 154 ki ş i içerisindeki en genç futbolseverdi. Müsabakayı Torinomuhtelitinin 1-0 kazanmasıysa Vittorio’nun keyfine keyif katmı ş ve genç adam, ş ehrine bir trenin içinde de ğ il de adeta bulutların üzerinde dönmü ş tü. Vittorio’nun içinde o gün fazlasıyla harlanan futbol ate ş i, ya ş ı büyü- dükçe gitgide daha da alevlene- cekti. Liseyi bitirmesi sonrasında dil e ğ itimi için gitti ğ i Fransa, İ sviçre ve İ ngiltere’de de bo ş vakitlerinde hep futbolla iç içe olma gayretindeydi. Hatta İ sviçre’de bulundu ğ u dönemde bizzat futbolcu olmaya da çabalamı ş ve bir sezon boyunca Grasshoppers kulübünün B takı- mında top ko ş turmu ş tu. İ ngiltere’de bulundu ğ u süre zarfındaysa döne- min en önemli golcüsü olan Steve Bloomer ve Manchester United’ın santrhafı Charlie Roberts’la tanı ş ma fırsatını da yakalamı ş tı. Genç ya ş ta teknik direktör oldu 1906’da İ talya’ya geri dönen Vittorio Pozzo, aynı yıl Aralık ayında Torino kulübünün kurulu ş unda da rol oy- nayacaktı. Hatta bundan sonraki be ş yıl boyunca Torino’nun ilk kadrosunda futbolcu olarak da yer alacaktı. Ancak saha içerisinde istediklerini yapacak yetene ğ inin pek de olmadı ğ ını gören Pozzo, 1911’de futbolu bırakma kararı alı- yor, birkaç ay sonraysa Torino’da teknik direktörlük yapmaya ba ş lıyordu. O esnada İ talya Millî Takımı’ysa henüz iki yıllıkmaziye sahip genç bir takımdı. Millî takım oyuncula- rını, İ talya Futbol Federasyonu’nun (FIGC) olu ş turdu ğ u bir komisyon seçmekteydi ve oyuncuları maçlara da yine bu komisyon hazırlamak- taydı. Dolayısıyla millî takımın kâ ğ ıt üzerinde bir teknik direktörü yoktu. Millî takımın 1912 StockholmOlim- piyatları’na i ş tirak edecek olması üzerineyse FIGC önemli bir karar alarak Pozzo’yu takımın teknik di- rektörlü ğ üne atıyordu. Pozzo henüz 26 ya ş ında olmasına ra ğ men ül- kede futbola en çok kafa yoran isimlerden biriydi. Yurt dı ş ında, özellikle İ ngiltere’de futbolu yakın- dan takip etmi ş olması da önemli bir referanstı. Ancak İ talyanlar, bu oyunda henüz ciddi mânâda emekleme a ş amasındaydı. Nitekim oyunların ilk turunda Finlandiya ile oynadıkları maçı bir ara 2-1 öne geçmelerine kar ş ın uzatmada 3-2 kaybederek erkenden elenecek- lerdi. İ talya bunun neticesinde çık- tı ğ ı klasmanmaçlarındaysa evvela İ sveç’i 1-0 yenmesine ra ğ men son- rasında Avusturya’ya 5-1 ma ğ lup olacak, Pozzo da bu yenilginin ar- dından görevinden istifa edecekti. Öte yandan I. Dünya Sava ş ı sıra- sında te ğ men olarak İ talya Ordu- su’nda görev yapan Pozzo, sava ş sonrasındaysa 1922’ye kadar Torino kulübünde teknik direktörlük yap- mayı sürdürecekti. Pozzo, bunun yanı sıra 1921 yılında 10 ay kadar İ talya Millî Takımı’nı seçen komis- yonun bir üyesi olurken 1924’e gelindi ğ indeyse kendisine yeniden millî takımın tek sorumlusu olarak teknik direktörlük görevi verile- cekti. İ talya’nın önünde bu kez de 1924 Paris Olimpiyatları turnuvası vardı. GökMavililer, ilk turda İ span- ya’yı 1-0ma ğ lup ettikleri turnuvada ikinci turdaysa Lüksemburg’u 2-0’la geçiyorlar, ancak çeyrek fi- nalde İ sviçre’ye 2-1 kaybediyorlardı. Sekiz sene öncesine göre İ talyanla- rın oyunlarında bir geli ş imgöster- dikleri söylenebilirdi belki ama Pozzo yine de alınan sonuçtan memnun olmamı ş ve Paris dönü- ş ünde federasyona bir kez daha istifasını sunmu ş tu. Bunun altında biraz da tedavisi olmayan bir hasta- lı ğ a yakalanan e ş i Concetta’nın son günlerinde zamanının tümünü ona ayırma iste ğ i yatmaktaydı. Concet- 70 71 F Pozzo hayatının her a ş amasında futbola kafa yoran, ço ğ unlukla uygulayan, bazen de yazan adam oldu.