TamSaha 229. Sayı / Aralık 2023

U EFA, 1968 yılında düzenlenecek üçüncü Avrupa Ş ampiyonası için iki a ş amalı bir eleme sistemi tasarlamı ş tı. Buna göre ilk a ş amada dörder takımlı sekiz grupta çift devreli lig usulüne göre maçlar oynanacaktı. Bu a ş amada gruplarını lider ta- mamlayan İ spanya, Bulgaristan, Sovyetler Birli ğ i, Yugoslavya, Macaristan, İ talya, Fransa ve İ n- giltere bir sonraki tura yükseli- yordu. Bu turda da söz konusu sekiz takımbirbirleriyle e ş le ş ti ve çift maç eliminasyon usulüne göre kar ş ı kar ş ıya geldi. Bumaç- lar sonunda da İ talya, Bulgaris- tan’ı; SSCB, Macaristan’ı; İ ngiltere, İ spanya’yı ve Yugos- lavya da Fransa’yı saf dı ş ı bıra- karak Avrupa Ş ampiyonası’nda 1968: Katenaçyo’nun zaferi Panenkamucizesi Avrupa Futbol Ş ampiyonası Tarihi (2) 1968’de İ talya, 1972’de de Federal Almanya ilk zaferlerini kazandı. 1976’da ise Almanlar üst üste iki kez kazanan ilk takım olmaya çok yakla ş tı fakat sürpriz bir engele, Panenka’nın kendi adıyla anılmasını sa ğ layacak olan a ş ırtma vuru ş stiliyle kaydetti ğ i ome ş hur penaltı golü neticesinde takıldılar. Onur Erdem boy gösterecek dört takımdan biri olmaya hak kazandılar. Bu takımlar içerisinden ev sahipli ğ i görevineyse İ talya lâyık görüldü. Buna göre 5-8 Haziran 1968 tarihleri arasında düzenlenecek turnuvada maçlar Roma, Napoli ve Floransa’da oyna- nacaktı. Yarı finalde ev sahibi İ talya ile SSCB e ş le ş irken Yugoslavya da İ ngiltere’nin rakibi olmu ş tu. 5 Haziran’da Napoli’de oynanan turnuvanın açılı ş maçına SSCB bir hayli sorunlu çıkıyordu. Sadece dört gün önce, Mexico City Olimpiyatları için Çekoslovakya’yla yaptı ğ ı eleme maçında üç oyuncuları (Murtaz Hurtsilava, Viktor Aniçkin ve İ gor Çislenko) birden sakatlanmı ş tı ve bu oyuncular, İ talya önünde oyna- yacak durumda de ğ illerdi. Üstelik Çekoslovakya ile yapılan kar ş ıla ş ma da 3-0 kaybedilmi ş ti ve moraller bu açıdan da fazlasıyla bozuktu. Hâl böyle olunca Sovyet takımı maçta gol kovalamaktan çok gol yememeye niyetli bir oyun sergili- yordu. İ talyan oyuncuların da ofan- sif açıdan ortaya çok fazla bir ş ey koyamaması sonucunda da maçta normal süre 0-0 tamamlanacak ve yarım saatlik uzatma bölümüne geçilecekti. Ancak bu bölümde de skorda bir de ğ i ş iklik olmuyordu. Geriye yapılacak iki ş ey kalmı ş tı: Ya ikinci bir maç oynanacak, ya da finale çıkan taraf para atı ş ıyla belir- lenecekti. Zaten önemli eksikleri bulunan Sovyetler fazladan bir maç oynamaya sıcak bakmıyordu. Hâl böyle olunca son çare olarak yazı- tura atıldı ve Federal Alman hakem Kurt Tschenscher’in fırlattı ğ ı ma- deni para yere dü ş tü ğ ünde İ talya kaptanı Giacinto Facchetti’nin tercih etti ğ i yüz yukarı gelince, İ talyanlar turnuvanın ilk finalisti oldu. Bu kar- ş ıla ş ma aynı zamanda, Avrupa Ş ampiyonası tarihinde finallerde neticesi kurayla belirlenen ilk ve tekmaç olarak da kayıtlara geçecekti. İ talya-SSCBmaçı bittik- ten sonraysa Floransa’da, ikinci finalisti belirleyecek olan İ ngiltere- Yugoslavya kar ş ıla ş ması ba ş la- mı ş tı. Di ğ er maçta nasıl SSCB takımı, dört gün önce oynadı ğ ı ba ş ka bir müsabakada sakatlanan oyuncuları nedeniyle sıkıntılar ya ş adıysa, bumaçta da İ ngiltere benzer sorunlarla kar ş ı kar ş ıyaydı. İ ngilizler de 1 Haziran’da Federal Al- manya’yla Hannover’de bir dostluk maçı yapmı ş lar ama “dostluk” sadece lâfta kalmı ş ve Nobby Stiles ile Geo ff Hurst a ş ırı sertli ğ in kurbanları olmu ş lardı. İ ngilizler ayrıca o güne kadar altı kere kar ş ıla ş tıkları Yugoslavları sadece bir kere Londra’da ma ğ lup ederlerken, rakiplerine, hepsi Belgrad’da olmak üzere üç kere yenilmi ş lerdi. Kısacası Yugoslavya, İ ngiltere’ye ters gelen bir takımdı ve İ ngilizlerin hem savunmada hemde hücumda birer yıldızından yoksun oldu ğ u da hesaba katıldı ğ ında, son dünya ş ampiyonunu hayli zor bir kar ş ıla ş manın bekledi ğ i a ş ikârdı. Nitekim İ ngilizler maçta rakipleri kar ş ısında neredeyse hiç etkili ola- mıyorlardı. Yugoslavlar gol için daha çok çabalayan taraftı fakat onlar da o dönemde dünyanın en iyi kaleci- lerinden biri olan Gordon Banks’i bir türlü geçemiyorlardı. Ancak bitime be ş dakika kalmı ş ken Dragan Hol- cer, Mirsad Fazlagiç’ten aldı ğ ı topu bekletmeden Dragan Cayiç’e ak- tardı. Bu pası gö ğ süyle yumu ş atan Cayiç, ardından sol aya ğ ıyla müthi ş bir ş ut çıkardı ve topu, Banks’in korudu ğ u kalenin tavanına astı. Maçın son anlarındaysa İ ngilte- re’den Alan Mullery, Yugoslav oyuncu Dobrivoye Triviç’e yaptı ğ ı müdahale sonrasında, hakem Jose Maria Ortiz tarafından oyundan ihraç edildi. Onun ihracından yakla- ş ık bir dakika sonra da maçta son düdük çalıyor ve 1-0 galip gelen Yugoslavya, finalde İ talya’nın rakibi oluyordu. Bu sonuçların ardından SSCB ile 54 55