TamSaha 222. Sayı / Mayıs 2023

rezilya 1958 Dünya Kupası’nda tarihinin ilk dünya ş ampiyonlu- ğ unu elde ederken futbol âlemi- nin tümdikkatleri, 17 ya ş ındaki Pele’nin üzerine çevrilmi ş ti. Aslında Pele, söz konusu turnuva öncesinde ne denli dünya dı ş ı bir yetenek oldu ğ unu Brezilya’da fazlasıyla göster- mi ş ti. Santos formasıyla daha 100maça çıkmadan 100 gol barajını geçmi ş ve bu sayede millî takımkadrosunda da kendisine yer bulmu ş tu. Ancak televizyon yayınlarının son derece kısıtlı oldu ğ u bir dö- nemde Avrupalı futbolseverlerin Pele’den haberleri yoktu. Dünya Kupası’nda gördüklerinin ardındansa Avrupalılar büyük bir hevesle Pele’yi bir daha ne zaman seyredeceklerini dü ş ünüyorlardı. Avrupalılar merak ededursun, Pele, Güney Amerika’da fırtına gibi esmeyi sürdürecekti. Santos’la 1962 ve 1963’te üst üste iki Libertadores Kupası kazan- mı ş tı. Aynı yıllarda Kıtalararası Kupa’yı da müzelerine götürür- lerken Pele, bu finallerin ilkinde Benfica’ya iki maçta be ş gol, ikincisinde de Milan’a iki maçta dört gol atıyordu. Ancak 1961’de Brezilya Devlet Ba ş kanı Janio Quadros’un Pele’yi “ulusal hazine” ilân etmesinin neticesinde büyük yıldızın Avrupa’da bir kulübe transfer olması da Brezilya hukuku açı- sından imkânsız hâle gelmi ş ti. Dolayısıyla Avrupalıların Pele susuzlu ğ unun giderilmesi için organizatörler Santos kulübünü uzun Avrupa turnelerine çıkarma formülünü geli ş tirecek- lerdi. Santos adeta bir rock grubu gibi Avrupa’da stat stat dola ş ıyor ve önemli kulüplerle özel maç- larda kar ş ı kar ş ıya geliyordu. Bunların ço ğ unu da kazanıyor- lardı ve böylece 1960’larda Santos, futbol dünyasının en önemli markalarından birine dönü ş mü ş tü. Aynı dönemde Santos elbette Brezilya’da da pek rakip tanımı- yordu ve o yıllarda Brezilya’nın ulusal ş ampiyonası statüsün- deki Brezilya Kupası’nı da 1961’den 1965’e kadar be ş sene üst üste kazanmı ş lardı. 1968’de altıncı Brezilya ş ampi- yonlu ğ unu kazanan siyah-be- yazlılar, Pele’nin 1974’te üst düzey futbol ya ş antısını sonlan- dırma kararı alıp ABD’de New York Cosmos’a gitmesinin ardındansa uzun yıllar ülke futbolunun zirvesinden uzak kalacaklardı. Santos, 2002’de Brezilya Serie A’da ş ampiyon olarak 34 yıllık hasretine noktayı koyarken iki yıl sonraysa seki- zinci kez ülkesinin en büyü ğ ü olmanınmutlulu ğ unu ya ş adı. Hatta o esnada en çok Brezilya ş ampiyonu olan takımkonu- mundaydılar. Ancak 2004’ten beri yeniden uzun bir hasret sürecine giren Santos, artık bu alanda Palmeiras’ın üç ş am- piyonluk gerisinde ikinci sırada yer alıyor. B Santos (8 ş ampiyonluk, sonuncusu 2004’te) ugoslavya döneminde Hırvatların en önemli futbol kulüpleri olarak Hajduk Split ve Dinamo Zagreb ön plandaydı. Yugoslav Krallı ğ ı zamanında Gradjanski Zagreb adıyla mücadele eden Dinamo be ş kez ş ampiyon olurken Haj- duk Split ise iki ş ampiyonluk elde etmi ş ti. Yugoslavya Sosyalist Fe- deral Cumhuriyeti günlerindeyse Hajduk yedi defa Yugoslavya ş ampiyonu olurken Dinamo Zagreb dört ş ampiyonluk elde etmi ş ti. Dolayısıyla Hırvatistan, Yugoslavya’dan ba ğ ımsızlı ğ ını ilân etti ğ i esnada iki kulübün de mazilerinde dokuzar Yugoslav ş ampiyonlu ğ u bulunuyordu. Bunun yanı sıra Hajduk, Yugos- lavya Kupası’nı dokuz kez ka- zanmı ş tı, Dinamo Zagreb’inse sekiz Yugoslavya Kupası’nın yanında bir de Avrupa Fuar Ş ehirleri Kupası bulunmaktaydı. Kısacası iki Hırvat kulübü arasında hayli dengeli bir rekabet söz konusuydu. Bu rekabet, Hırvatistan’ın ba ğ ımsızlı ğ ı sonrasında da bir müddet devam etti. Hırvatistan Ligi’nin ilk sezonunu Hajduk Split ş ampiyon olarak tamamlıyor, hemen ardından o dönemCroatia Zagreb adını kullanan Dinamo bir ş ampiyonluk alıyordu. 2005’te Hajduk ligi zirvede ta- mamladı ğ ında da altıncı Hırvat ş ampiyonlu ğ unu elde etmi ş ti, Di- namo’nunsa yedi ş ampiyonlu ğ u vardı. Fakat sonraki 11 sezon bo- yunca Dinamo sürekli ş ampiyon oluyor ve iki kulüp arasındaki re- kabet de adeta nostalji ku ş a ğ ına hapsoluveriyordu. Üstelik 2017’de Dinamo’nun ş ampiyonluk serisi sona erdi ğ inde bu yola ta ş koyan taraf Hajduk de ğ il, tarihinin ilk ş ampiyonlu ğ unu ya ş ayan Rijeka’ydı. Daha da fenasıysa Rijeka’nın bu sürpriz zaferinin ardından Dinamo’nun yine sazı eline alarak üst üste be ş ş ampi- yonluk daha kazanmasıydı ki ba ş kent ekibi içinde bulundu ğ u- muz sezonda da bu sayıyı altıya çıkarmaya çok yakın. Böyle bir durumda da Dinamo, Hırvatistan ş ampiyonluklarında Hajduk’a 24-6’lık bir üstünlük sa ğ lamı ş olacak. Split ekibinin bu nokta- dan sonra mâkûs talihini çevirebilmesi gerçekten çok zor görünüyor. Y Hajduk Split (15 ş ampiyonluk, sonuncusu 2005’te) 87 86