TamSaha 218. Sayı / Ocak 2023

Kamerun’un yaptı ğ ının benzeri biçimde turnuvanın açılı ş maçında son ş ampiyon Fransa’yı 1-0ma ğ lup eden Senegal bir anda tümdikkat- leri üzerinde toplamı ş tı. Ardından Danimarka ile 1-1, Uruguay ile de 3-3 berabere kalan Senegal, böy- lece lider Danimarka’nın ardından grupta ikinci sırayı almı ş ve son ş ampiyonun da erkenden devre dı ş ı kalmasını sa ğ lamı ş tı. İ kinci tur- daysa İ sveç’i normal süresi 1-1 sona erenmücadelede uzatmalarda altın golle 2-1 ma ğ lup eden Senegal, Ka- merun’dan 12 yıl sonra çeyrek finale kalan ikinci Afrika takımı olmu ş tu. Çeyrek finaldeyse Türkiye ile kar ş ı- la ş an Senegal, golsüz sona eren 90 dakikanın ardından Millî Takımı- mıza uzatmalarda İ lhan Mansız’ın attı ğ ı altın gol neticesinde kaybede- cekti. 2006 ve 2010 Dünya Kupalarına gelindi ğ indeyse Afrika’yı gururlan- dırma sırası Gana’daydı. 2006’da ilk kez bu turnuvaya katılan Gana, ilk tur gruplarında İ talya, Çek Cumhu- riyeti ve ABD ile mücadele ederken sadece ilkmaçında müstakbel ş ampiyon İ talya’ya 2-0 kaybetmi ş , sonrasındaysa önce Çek Cumhuri- yeti’ni 2-0, ardından da ABD’yi 2-1 yenerek son 16’ya adını yazdırmı ş tı. Ancak bu turda son ş ampiyon Bre- zilya’yla e ş le ş en Gana, güçlü rakibi kar ş ısında fazla tutunamayacak ve sahadan 3-0’lık yenilgiyle ayrıla- caktı. 2010 Dünya Kupası’ndaysa Gana bir adımdaha ileri gitmeyi ba- ş ararak Kamerun ve Senegal’in ar- dından Dünya Kupalarında çeyrek final gören üçüncü Afrika temsilcisi oluyordu. Bu kez ilk turda Almanya, Avustralya ve Sırbistan ile aynı gruba dü ş en Gana, turnuvaya 1-0’lık Sırbistan galibiyetiyle ba ş lı- yor, sonrasındaysa Avustralya ile 1-1 berabere kalıyordu. Gana her ne kadar sonmaçında Almanya’ya tek golle kaybettiyse de grupta Avus- tralya’yı averajla geride bırakarak ikinci sırayı alacak ve ikinci tura yükselecekti. Bu turdaysa ABD’ye rakip olan Gana, 90 dakikası 1-1’lik e ş itlikle tamamlanan kar ş ıla ş mada uzatmalarda buldu ğ u golle 2-1 galip gelerek son sekiz arasındaki yerini almı ş tı. Gana’nın penaltılarla acı imtihanı Gana’nın çeyrek finalde Uruguay’a kar ş ı oynadı ğ ı maçsa son derece dramatikti. Kar ş ıla ş manın ilk yarı- sını 1-0 önde kapatmı ş lardı. İ kinci yarıdaysa Uruguay’ın bir golüne engel olamamaları üzerine skora 1-1’lik denge gelmi ş ti. Normal süre- nin bu ş ekilde tamamlanmasıyla geçilen uzatmalardaysa son daki- kalara girilirken Gana’nın yakala- dı ğ ı bir pozisyonda Dominic Adiyiah’ın kafa vuru ş unu Luis Sua- rez çizgi üzerinden eliyle çıkara- caktı. Bu hareketin ardından Suarez kırmızı kartla oyun dı ş ında kalırken Gana da bir penaltı atı ş ı kazanmı ş tı. Ancak Asamoah Gyan’ın kullandı ğ ı atı ş ta top üst direkten sekip auta gidince 120 dakika da 1-1 sona ermi ş ve i ş bu kez seri penaltı atı ş - larına kalmı ş tı. Burada da kullandı ğ ı dört penaltının ikisinden yararlana- mayan Gana, yarı finale yükselen ilk Afrika takımı olma fırsatını da kıl payıyla kaçırmı ş oluyordu. 2014 Dünya Kupası’ysa Afrika takımları adına yeni bir ilke sahne olacaktı. İ lk kez bir Dünya Kupa- sı’nda iki Afrika takımı birden ilk turun ötesine geçiyordu. Nijerya, ilk turda Arjantin, Bosna-Hersek ve İ ran ile birlikte yer aldı ğ ı grupta dört puan toplayarak ikinci sırayı alırken Cezayir de Belçika, Rusya ve Güney Kore ile mücadele etti ğ i grupta yine dört puan alıp ikinci olmu ş ve son 16’ya kalmı ş tı. Yine de bu kayda de ğ er ba ş arıya kar ş ın Nijerya ile Cezayir’in, önceki Dünya Kupaların- daki Afrika temsilcileri kadar turnuvaya renk katan bir görüntü sergilediklerini iddia etmek de güçtü. İ ki ekibin ikinci turda hayli zorlu e ş le ş meler ya ş aması da hikâ- yenin çok uzun sürmesini engelle- yecekti. Nijerya, Fransa’ya maçın sonlarında yedi ğ i iki golle 2-0ma ğ - lup olurken Cezayir ise normal sü- resi golsüz sona erenmücadelede Almanya’ya uzatmalarda 2-1 kay- betmekten kurtulamamı ş tı. 1986’dan 2014’e kadar sekiz tur- nuva boyunca ilk turun ötesine geçen bir Afrika takımına hep rast- lamı ş tık ama 2018 Dünya Kupası’na gelindi ğ inde bu ba ş arılı gidi ş at son bulacaktı. Rusya’daki turnuvada Afrika’yı Mısır, Fas, Tunus, Nijerya ve Senegal temsil ederken bu be ş takımda ilk tur sonunda evlerinin yolunu tutmanın hüznünü ya ş ı- yordu. Söz konusu takımlar arasında en ş anssız olanıysa Sene- gal’di. İ lk turda Kolombiya, Japonya ve Polonya’ya kar ş ı mücadele eden 2002’nin çeyrek finalisti, Polonya’yı 2-1 yenip Japonya ile 2-2 berabere kalırken Kolombiya’yaysa tek golle kaybetmi ş ti. Bunun ardından olu- ş an puan cetvelindeyse Senegal’in ve Japonya’nın tümde ğ erleri e ş itti. Bu durumda turu geçen tarafı belir- lemek Fair Play puanına kalmı ş ve o noktada da dört sarı kartı bulunan Japonya, altı sarı kartı olan Senegal’i geçerek grup ikincisi olmu ş ve son 16’ya yükselmi ş ti. Afrika’nın 2014’te ikinci tura iki takım çıkarmasına ra ğ men daha önce de belirtildi ğ i üzere o turnu- vada Nijerya ile Cezayir’in pek iz bırakacak bir futbol oynamamaları, 2018’deyse be ş Afrika takımının birden ilk turda elenmesi do ğ al olarak 1980’lerden itibaren Dünya Kupalarının özel lezzetlerinden biri hâline gelmeye ba ş lamı ş olan Afrika futbolunun tadının artık kaçmaya ba ş ladı ğ ının da dü ş ünül- mesine yol açmı ş tı. Fas’ın 2022 Dünya Kupası’nda elde etti ğ i tarihi ba ş arının bu anlamda sadece Fas adına de ğ il, Afrika kıtası adına da çok çok büyük bir dönümnoktasını te ş kil etti ğ i söylenebilir. Fas’ın ilk Dünya Kupası deneyimi 1970’te Artık Afrika genelinden biraz daha Fas özeline inecek olursak... 19. yüzyılın ikinci yarısında İ s- panya’nın, 20. yüzyılın ilk yarısında da Fransa’nın egemenli ğ i altında kalan Fas, ba ğ ımsızlı ğ ınıysa 1956’da kazanmı ş tı. Fas Futbol Federasyonu da aynı yıl kurulurken dört yıl sonra da FIFA üyesi olmu ş tu. İ lk olarak Ş ili’de düzenlenecek 1962 Dünya Kupası’na katılabilmek için eleme- lere giren Fas Millî Takımı’ysa ken- disi hâricinde Tunus, Nijerya ve Gana’nın yer aldı ğ ı Afrika elemele- rinde Tunus’la e ş le ş mi ş ve önce 2-1 yenip ardından aynı skorla kaybet- ti ğ i rakibine kar ş ı üçüncümaç da 1-1 sona erince yazı-tura atı ş ı neti- cesinde turu geçmi ş ti. Fas, bir son- raki turdaysa Gana’yı 0-0 ve 1-0’lık skorlarla alt etmi ş ti belki ama bu, Dünya Kupası’na gitmeleri için ye- terli de ğ ildi. Zira Afrika’nın henüz sabit bir kontenjanı yoktu ve Afrika elemelerini birinci bitiren takımın kıtalararası play-o ff oynaması ka- rarla ş tırılmı ş tı. Bunun üzerine söz konusu play-o ff e ş le ş mesinde kar- ş ısında İ spanya’yı bulan Fas, güçlü rakibine evinde 1-0, deplasmanda da 3-2 ma ğ lup olunca turnuvaya katılma fırsatını da kaçırmı ş tı. Daha evvel de de ğ inildi ğ i üzere 1966 Dünya Kupası elemeleri, Afrika takımlarının boykotuna u ğ ramı ş , bunun ardındansa Fas, 1970 Dünya Kupası’nda, 1934’te Mısır’ın katılımı sonrasında Afrika’yı temsil eden ikinci takım olmu ş tu. İ lginç bir ayrıntıyı da not dü ş meden geçme- yelim. Fas, bu turnuvanın elemele- rinde de sekiz yıl önce oldu ğ u gibi Tunus’la e ş le ş mi ş ve rakibini yine, üç maçlık bir mücadelenin sonunda yazı-tura ile devre dı ş ı bırakmı ş tı! 1986 Dünya Kupası’nda ilk turun ötesine geçen ilk Afrika takımı olmayı ba ş aran Fas, bundan dört yıl sonraki turnuvayı pas geçerken, 1994 ve 1998 Dünya Kupalarına katıldıysa da bunlarda aradı ğ ını bulamamı ş tı. 1994 Dünya Kupası, Fas adına çok kötü bir tecrübeydi. İ lk turda Bel- çika, Hollanda ve Suudi Arabistan ile aynı grupta yer alıyorlardı ve ilkmaçlarında Belçika kar ş ısında üstün oynamalarına ve iki topları- nın da direkten dönmesine ra ğ men 1-0ma ğ lup olmu ş lardı. Altı grup ikincisinden dördünün de ikinci tura kaldı ğ ı dü ş ünüldü ğ ünde bu- rada kaçırılan bir puan bile büyük kayıp niteli ğ indeydi. Fas, gruptaki asıl darbeyiyse Suudi Arabistan’a kar ş ı oynadı ğ ı ikinci maçta yiyecek ve 2-1 ma ğ lup olacaktı. Böylece üçüncülük ş ansları bile zora gir- mi ş ti. Hollanda kar ş ısındaki son maçlarında da bir ara 1-1’lik e ş itli ğ i yakalamalarına kar ş ın 2-1 yenil- mekten kurtulamıyorlar ve üçünü de tek farkla kaybettikleri maçlar sonucunda puan alamadan turnuva defterini kapatıyorlardı. Gana 2010 Dünya Kupası’nın çeyrek finalinde Uruguay kar ş ısında önce son anda bir penaltı kaçırmı ş , ardından da seri penaltılarla elenmi ş ti. Fas, 1994 Dünya Kupası’nda üç maçını da kaybederek gruptan çıkamamı ş tı. 58 59