TamSaha 218. Sayı / Ocak 2023

golcünün artık sadece ya ş ıtlarının de ğ il, ülkesindeki tüm futbolcuların çok ötesinde bir yetenek oldu ğ u da dü ş ünülür hâle gelmi ş ti. Sonunda Brezilya Millî Takımı Teknik Direk- törü Vicente Feola, Pele’yi 1958 yazında İ sveç’te düzenlenecek olan Dünya Kupası için kadroya da ça ğ ı- racak ve futbol tarihi adeta yeniden yazılmaya ba ş layacaktı. Brezilya Millî Takımı, söz konusu turnuva için İ sveç’e giderken, geride kalan be ş Dünya Kupasında bir ikin- cilik, bir de üçüncülük elde etmi ş durumdaydı. Oysa Uruguay çoktan iki kez dünya ş ampiyonlu ğ u sevincini ya ş amı ş tı. Güney Amerika Ş ampiyonası’ndaysa Brezilya’nın üç ş ampiyonlu ğ u bulunmaktaydı ki bu alanda da sıra- sıyla 10 ve dokuz ş ampiyonlukları olan Arjantin ve Uruguay’ın bir hayli gerisinde kalmı ş lardı. Futbolun en büyük tutkuların ba ş ında geldi ğ i Brezilya’da da artık Dünya Kupa- sı’nın kazanılması yönünde çok büyük bir beklenti vardı ama onca zorlu rakip arasından sıyrılıp bunu ba ş armalarını sa ğ layacak sihirli ayakların kimde oldu ğ u sorusu henüz yanıtını bulmamı ş tı. 17 ya ş ında dünyanın zirvesinde Pele’nin de içinde bulundu ğ umillî takımkadrosu İ sveç’e geldi ğ inde genç yıldız adayının dizinden bir sakatlı ğ ı bulunuyordu ve kadroda tutulup tutulmayaca ğ ı bile belli de ğ ildi. Kimbilir belki de o esnada Pele de babasında oldu ğ u gibi kendi kariyerinin de bu sakatlıklar nede- niyle örselenece ğ i korkusunu ta ş ı- maktaydı. Ancak takım arkada ş ları Pele’nin yeteneklerinden öylesine eminlerdi ki teknik direktör Feola’dan onu kadroda tutması için özellikle ricacı olmu ş lardı. Bu sayede bir bakıma Feola’nın, kariyerindeki en kritik dönemeci do ğ ru bir kararla dönmesini sa ğ ladıkları da söylenebilirdi. Pele, İ sveç’e geldi ğ inde 17 ya ş ını geride bırakalı henüz sadece yedi ay olmu ş tu ve kendisi turnuvadaki en genç oyuncu konumundaydı. Hem bu tecrübesizli ğ in hemde ilk gün- lerdeki diz sakatlı ğ ının da etkisiyle, Brezilya’nın ilk turdaki ilk iki maçı olan Avusturya ve İ ngiltere maçla- rında görev alamayan Pele’nin yerindeyse takımın en ileride görev yapan ismi, sonraki yıllarda bir Milan efsanesine dönü ş ecek ve hatta İ talya Millî Takımı’nda da forma giyecek olan Jose Altafini’ydi. Altafini, Avusturya’yı 3-0 yendikleri maçta iki gol atmı ş tı ama golsüz sona eren İ ngiltere mücadelesinde pek de etkili olamamı ş tı. Bunun üzerine teknik direktör Feola, gruplarındaki son Sovyetler Birli ğ i kar ş ıla ş masında, fiziksel durumu düzelmekte olan Pele’ye ş ans vermeyi tercih edecekti. Genç yıldız da 2-0 kazanılanmaçta takım arkada ş ı Vava’nın attı ğ ı gollerden birinin hazırlayıcısı olarak Feola’nın yüzünü kara çıkartmamı ş tı. İ lk turu grup lideri olarak tamamla- yan Brezilya, çeyrek finaldeyse turnuvanın sürpriz ekibi Galler ile e ş le ş mi ş ti. Pele bumaça da ilk on birde ba ş lamı ş tı. Sert bir savunma anlayı ş ıyla uzun süre Brezilya hücumlarının önüne set çekerek ne denli zorlu bir rakip oldu ğ unu ortaya koyan Galler, güçlü rakibine uzun süre geçit vermeyecekti. Brezilyalıların Galler kalesinin surlarını a ş malarıysa 66. dakikada mümkün olacaktı. Didi’nin on sekiz üzerinden penaltı noktasına do ğ ru gönderdi ğ i kafa pasında Pele, kaleye sırtı dönükken topu önce gö ğ süyle kontrol etmi ş , ardından da me ş in yuvarla ğ ın dibine yaptı ğ ı ufak bir dokunu ş la hemkendisini marke etmekte olan Mel Charles’tan sıyrılmı ş hemde yüzünü kaleye dönmü ş tü. Bundan sonrasındaysa Pele’ye sadece topu kö ş eye yuvar- lamak kalmı ş tı. Öyle de olunca Bre- zilya 1-0’lık üstünlü ğ ü yakalıyordu. Gol sonrasında Pele çılgınlar gibi zıplayarak gidip a ğ ların içindeki topa sarılırken, takım arkada ş ları da hemen gelip onun etrafında küme- leniyorlardı. Derken fotomuhabir- leri de Galler kalesinin önünü ana baba gününe çevirmi ş lerdi. Ne de olsa dünya futbolunun yeni yıldızı- nın do ğ u ş una tanıklık edecek bir foto ğ rafı çekmek üzereydiler. İ lerleyen dakikalarda Pele bir kez daha gole yakla ş acak ancak Didi’nin kö ş e atı ş ına yaptı ğ ı kafa vuru ş unda top üst direkten dönecekti. Böylece 90 dakika, Brezilya’nın 1-0’lık üstünlü ğ üyle sona eriyordu. Sambacılar, tahmin edemedikleri ölçüde zorlandıkları bir maçı, 17’lik yıldızlarının tek golüyle kazanarak yarı finale adlarını yazdırmı ş lardı. Brezilya’nın yarı finaldeki rakibiyse Fransa’ydı. Fransızlar turnuvada o ana kadar oynadıkları dört maçta tam 15 kez rakip fileleri havalandır- mı ş lardı ve golcüleri Just Fontaine de sekiz golle gol krallı ğ ı yarı ş ında önde gidiyordu. Dört maçta sadece altı golü bulunan ve en golcü isimleri iki ş er golde olan Brezilya’ya Fransa önünde ş ans tanıyanlar çok da fazla sayılmazdı. Fakat Sambacılar maçın hemen ba ş ında Vava ile öne geç- meyi ba ş aracak, ardından Fontaine skora dengeyi getirse de ilk yarının sonlarında Didi ile bir gol daha bula- rak soyunma odasına 2-1 önde gi- deceklerdi. Maçın ikinci yarısında Fransa’dan bir geri dönü ş bekleyenlerse bunun yerine Pele’ninmüthi ş gösterisini izlemekle yetineceklerdi. Genç yıldız, 52. dakikadan 75. dakikaya kadar olan süre zarfında üç gol birden atıyor ve Dünya Kupalarında hat-trick yapan en genç isim olmayı da ba ş ararak takımının finale yükselmesinde ba ş role soyu- nuyordu. Fransa maçın sonlarında bir gol daha bulmu ş tu bulmasına ama bu neticeyi de ğ i ş tirmeye elbette yetmemi ş ti. Yarı finale kadar çok da parlak bir performans ortaya koyamayan Bre- zilya, 5-2’lik Fransa galibiyetinde Pele’nin yaptı ğ ı akıl almaz i ş ler sayesinde bir anda final maçının da favorisi hâline gelmi ş ti. Brezilya’nın finaldeki rakibiyse, ev sahibi İ sveç’ti. Avrupa’nın pres- tijli kulüplerinde oynayan birçok önemli oyuncusu bulunan ve tribün deste ğ i de yanında olan İ sveç, nor- mal ş artlarda bumaçın favorisi ola- bilirdi belki ama İ sveç’te yarı final maçlarından sonra konu ş ulan tek konu Pele’ydi. Turnuvanın en golcü takımı kar ş ısında yaptı ğ ı gol ş ov ve takımını finale ta ş ıması herkesin dilindeydi ve tüm futbolseverler onun bu ba ş arısını finalde İ sveç önünde de sürdürüp sürdürmeyece- ğ ini merak etmekteydi. 29 Temmuz’daki final maçına İ sveç hızlı ba ş lamı ş ve henüz dördüncü dakikada Nils Liedholm’un golüyle üstünlü ğ ü de ele geçirmi ş ti. Ancak bu yalnızca be ş dakika sürecek ve Brezilya, Vava ile e ş itli ğ i yakalaya- caktı. Yarım saatin ardından Vava çok benzer bir gol daha atarken Bre- zilya da ilk yarıyı 2-1’lik üstünlükle tamamlıyordu. Maçı seyreden ki ş i- lerin gözüne o ana dek daha çok Vava, Garrincha ve Zagallo batmak- taydı ve binlerin a ğ zından “Nerede bu Pele?” sözlerinin dökülmesine belki de ramak kalmı ş tı. İ kinci 45 dakikadaysa sahne Pe- le’nin olacak ve genç yıldız, dünya- nın en büyü ğ ü olarak anılmasına çok az bir süre kaldı ğ ını gösterecek müthi ş i ş lere imzasını atacaktı. Bunların ba ş ında da belki de bir Dünya Kupası finalinde atılmı ş olan en güzel golü kaydetmek gelecekti. 55. dakikada sol kanattan Nilton Santos’un ortaladı ğ ı topu gö ğ sünde yumu ş atan ve bu esnada kendisini marke etmeye çalı ş an Sigge Par- ling’i de ekarte eden Pele, hemen ar- dından henüz yere dü ş memi ş topu İ sveç’in di ğ er stoperi Bengt Gus- tavsson’un üzerinden a ş ırtacak ve devamında da topun yine yere dü ş mesini beklemeden volesini vurarak a ğ ları havalandıracaktı. Bu golle skor 3-1’e geliyor ve İ sveç’in direnci de büyük ölçüde kırılıyordu. Ayrıca Pele, Dünya Kupası finallerinde gol atan en genç oyuncu olmayı da ba ş armı ş tı. Bu hârikulade golden 13 dakika sonra Brezilya, Zagallo ile farkı üçe çıkartıp iyice rahatlarken İ sveç son 10 dakikaya girilirken Agne Simonsson ile skoru 4-2’ye getir- mi ş ti. Maçın son dakikasındaysa perdeyi kapamak da Pele’ye nasip oluyor ve genç yıldız, ş ık bir kafa vuru ş uyla skoru ilân ediyordu: 5-2. Henüz 17 ya ş ındaki bir oyuncu, dün- yanın en büyük futbol organizasyo- nunda; biri çeyrek finalde, üçü yarı finalde ve ikisi de finalde olmak üzere altı gol atarak takımını dünya ş ampiyonlu ğ una ta ş ıyan 1 numaralı isimolmu ş tu. Aradan 64 yıl geçme- sine kar ş ın bu ba ş arının kıyısından kö ş esinden geçebilen bir ba ş ka Âdem evlâdının çıkmamı ş olması bile Pele’nin yaptıklarının ne denli anormal oldu ğ unu anlatabilmek için sanırız yeterlidir. Santos’u da rakipsiz kılıyor İ sveç’e mütevazı bir yıldız adayı olarak giden Pele, birkaç hafta içerisinde ülkesine büyük bir halk kahramanı olarak geri dönmü ş tü. Genç oyuncu öylesine istimüzerin- deydi ki Brezilya dönü ş ünde de Santos formasıyla Sao Paulo Eyalet Ş ampiyonası’nda çıktı ğ ı 38 maçta 58 gol atarak bugüne kadar kırıla- mayan bir ba ş ka rekorun daha sahibi oluyordu. Bu goller, ona aynı zamanda kariyerinin Santos forması altındaki ilk ş ampiyonlu ğ unu da ya ş atıyordu. 1962 senesine gelindi ğ inde Santos, Sao Paulo Eyalet Ligi’nde üst üste üçüncü ş ampiyonlu ğ una giderken Pele de üst üste altıncı kez gol kralı olma yolunda ilerliyordu ve artık açık bir biçimde dünyanın en iyi fut- bolcusu konumundaydı. 21 ya ş ında 122 123