TamSaha 216. Sayı / Kasım 2022

Gönülden Kaleme Yazımıza ş öyle bir soruyla ba ş layalım: “Avrupa’nın be ş büyük ligi ile kıyaslan- dı ğ ında hakemin bizimülkemiz kadar müsabaka öncesinden ba ş layan ele ş tiri bombardımanına tutuldu ğ u, yıpratıl- maya çalı ş ıldı ğ ı bir lig gördünüz mü?” Dünyanın en çok seyredilen ligi olan Premier Lig’den örnek verelim… Orada hakemhataları olmuyor mu? Elbette oluyor ama bizdeki tartı ş maların yüzde biri ya ş anmıyor. Ayrıca hakem kararları tartı ş ılıyorken bizdeki gibi spor kamuoyu ve kulüp yöneticileri öküz altında buza ğ ı aramıyor. Ş ayet bugünkü anlayı ş ımızla hakemler Premier Lig standartlarındamaç yönetse birçok kar ş ıla ş ma yarıda kalırdı. E ğ ri oturalım, do ğ ru konu ş alım; futbolda geli ş mi ş ülkelere bakıldı ğ ında en zor ş artlardamaç yöneten hakemler bizimhakemlerimiz. Futbol deyimiyle sahaya 1-0ma ğ lup çıkıyorlar. Neredenmi vardımbu kanıya? Gelin birlikte örneklendirelim. Ş unu da pe ş inen söyleyeyim, bu yazı hakem güzellemesi yapmak için yazılmadı. Hakemlerle ilgili standart sorunu, VAR sistemindeki aksaklıklar, ödül-ceza uygulamaları ve benzeri bilinen sorunlara kar ş ı ele ş tiri hakkım saklı kalmak kaydıyla sadece hakemlere ya ş attı ğ ımız zorlukların tespiti için bu yazıyı yazıyorum. Hakemlik bir meslekmidir, elbette meslektir. Profesyonelce yapılan her i ş bana göre meslektir. Profesyonelli ğ e geçtikleri andan itibaren hakemlerimiz de meslek statüsüne geçmi ş lerdir. Ş ayet bir ki ş i yaptı ğ ı i ş te profesyonellik mertebesine ula ş mı ş sa ondan i ş ini iyi yapmasını beklersiniz. Ama i ş ini iyi yapabilmesi içinde gerekli ş artları sa ğ lar, ondan sonra da iyi bir i ş çıkarmasını beklersiniz. Peki, müsabaka öncesinde hakemleri- mizin sırça kö ş k konforundamı yoksa dikenli tellerle çevrili ortamdamı maç yönetmelerini sa ğ lıyoruz? Maalesef konforlu alan yerine, sahaya çıkmadan öncesinden tutun da müsabaka yönetmek için çıktı ğ ı sahanın dört bir yanına bazen dikenli tellere de ş ükür dedirten jiletli tellerle çevrili ortamdamaçları yönetmelerine yol açıyoruz. Bu ortamdamaç yöneten hakemne kadar dikkat etse de zarar görmesi kaçınılmaz oluyor. Nasıl mı bazen dikenli bazen de jiletli telleri dö ş üyoruz? Ş öyle ki, ş ayet herhangi bir camianın istemedi ğ i hakemo camialarınmaçlarına veril- mi ş se önce yöneticiler hakemleri baskı altına almak amacıyla nadiren yumu- ş ak, genelde çok sert üslupta verdikleri demeçleriyle baskı ortamının ilk adımlarını atıyor. Anlamakta güçlük çekiyorum, kulüplerimizi yöneten yöneticilerimiz daha önce maçlarında hata yapan hakemin o hatayı kasıtlı, çıkar kar ş ılı ğ ı mı yaptı ğ ını dü ş ünüp de o hakeme tavır koyuyor? Bir hakem ş ayet akçeli i ş ler kar ş ılı ğ ında bu i ş leri yapıyorsa, bunu açı ğ a çıkarmak teknolojinin geldi ğ i nokta itibariyle çok kolay. Ama bugüne kadar yöneticilerimizin bu anlamda suç duyurusunda bulunduklarına ş ahit olmadık. Bu da bize ş unu gösteriyor; demek ki yapılan hata herhangi bir çıkar kar ş ılı ğ ı, bile isteye, kasıtlı yapılmıyor. Ş unu da unutmamak gerekiyor. Sezon içinde yöneticilerimiz takımları- nın daha önceki maçlarında hata yapan hakemleri istemiyorlar ya… Yine ba ş ka hakemin yaptı ğ ı hatanın da katkısıyla ş ampiyon oluyor, kümede kalıyor veya kendine orta sıralarda yer bula- biliyor kulüplerimiz. Peki, kendi takımları lehine hata yapan, yapılan hatayla rakibin canını yakan hakemin, sonraki hafta- larda takımlarınınmaçlarını yönetmesini istemeyen yönetici gördünüz mü? Müsabaka günümaçın ba ş lama düdü ğ üyle birlikte bazı futbolcu- lar hakemin i ş ini zorla ş tırmak için ellerinden geleni yapmaktan kaçınmıyor. Müsabakanın ba ş la- masıyla hemen her pozisyonda itiraz etmeyi görev sayanlardan, en ufak ş arjda faul almak için kendini yere atanlardan, kendine yapılan faulü abartarak yerden kalkmayanlardan tutun da her fırsatta hakemi seyircinin önüne atan futbolcuların bollu ğ u hakemlerin i ş ini oldukça zorla ş tırıyor. Hakemin i ş ini zorla ş tıranlar bununla da sınırlı kalmıyor. Teknik adamların bazıları damaç içindeki itirazlarıyla ve maç sonu hakemin verdi ğ i hatalı kararı öne çıkarıp takımına oynattı ğ ı kötü futbolu perdeleyip ş im ş ekleri hakemin üstüne çekerek bu kervana katılıyor. Hakemlerin çilesi müsabakanın son düdü ğ üyle de bitmiyor. Maç ak ş amı eski hakemlerin yaptık- ları spor programlarında, “geri sar, ileri al” diyerek 10-15 tekrardan sonra yaptıkları yorumve ele ş tiriler hatta ele ş tiri sınırını a ş an ithamlarının etkisi tümbunların üzerine biniyor. Farklı kanallarda yorumyapan eski hakemlerin aynı pozisyon hakkında farklı tespitlerde bulunmalarına ra ğ men, pozisyon hakkında bazı yorumcuların kesin hüküm cümleleri kurmaları kulüp yöneticilerinin jiletli tellerinin daha da keskin- le ş mesinin dayana ğ ı oluyor. Ayrıca bu söylemler hakemlerin sosyal medya kullanıcıları tarafından linç edilmelerine de yol açıyor. Eski hakemyorumcu- ları baskı unsurlarının son halkasını olu ş turuyor. Bunu yaparlarken de kendi yönettik- leri dönemlerde anlık kararlar verdiklerini, kararlarında bazen büyük hatalar yaptıklarını unutarak halkayı tamamlıyorlar. Hiç dü ş ündünüz mü Avrupa kupalarındamaç yöneten hakemlerimiz neden daha az hata yaparak ba ş arılı yönetimler sergiliyorlar? Bunun tek açıkla- ması var, oralarda hakemi ekstra baskı altına alan unsurlar yok. Hakem sadece yönetece ğ i müsabakaya odaklanıyor ve dolayısıyla da çok daha ba ş arılı maçlar yönetiyor. “Efendimbaskıdan etkileniyor- larsa bu i ş i yapmasınlar” diyen- ler çıkabilir. “Bunlar profesyonel, baskıyla ba ş etmeleri profesyo- nelliklerinin gere ğ i” diyenler de olabilir lâkin bunları söyleyenlere verilecek cevap, ülkemizdeki baskının normal düzeyde olmadı ğ ıdır. Baskı altında sahaya çıkan hakemin “Aman hata yapmadan ş umaçı bitireyim” dü ş üncesiyle hareket ederken hata yapmaması mümkünmü? Elbette de ğ il. Nihayetinde hepimiz insanız. İş imizin gerektirdi ğ i baskının dı ş ında ekstra baskı geldi ğ inde hata yapma oranımız normal i ş imizin yarattı ğ ı baskıya nispeten artıyor. Bir hakemin i ş inin gerektirdi ğ i baskı genelde tribünde taraftarların tezahürat- ları, saha içinde futbolcular ve teknik direktörlerin hakemi etki altına almak için yaptıkları itirazlardır. Bunlarla hakemleri- mizin ço ğ unlu ğ u zaten ba ş ede- biliyorlar. Tıpkı yurt dı ş ında oldu ğ u gibi... Hakemleri ekstra baskı altına alma alı ş kanlı ğ ımız- dan vazgeçebilirsek bugün ş ikâyet etti ğ imiz hakemlerin daha az hata yaparakmüsabaka yönettiklerini görme ihtimalimiz oldukça fazla. Buna ra ğ men hata oranı yüksekmaçlar yöneten hakemler varsa, bugün hakemi gereksiz baskı altına alan unsur- ların o zaman hakem terfilerini sa ğ layan sistemi sorgulamaları ülkemiz futbolunun yararına olacaktır. xxx Artık futbolda Avrupa ş ampi- yonlu ğ undan sonra dünya ş am- piyonlu ğ umuz da var. Ampute Futbol Millî Takımımız ülkemizde düzenlenen Dünya Kupası’nda “Avrupa ş ampiyonu” unvanına dünya ş ampiyonlu ğ unu da ekle- yerek gurur kayna ğ ımız oldu Ş ampiyona boyunca oynadıkları tümmaçlarda ola ğ anüstü çaba, hırs ve azimleriyle analarının ak sütü gibi hak ettiler ş ampi- yonlu ğ u. Bizlere ya ş attıkları gurur için eme ğ i geçen herkese, özellikle futbolculara ve teknik ekibe te ş ekkür ederiz. Ya ş am sevinciniz hiç bitmesin. Sa ğ lı ğ ınız içinmaske, mesafe ve temizli ğ e dikkat edelim… İ smail Gökçek Ülkemde hakemlik zor zanaat 172 173