TamSaha 210. Sayı / Mayıs 2022

Giderler arttı gelirler azaldı UEFA’nın “The European Club Footballing Landscape” raporuna göre 2020mâli yılında kulüplerin gelirleri son 10 senede ilk kez azaldı. UEFA’ya ba ğ lı federasyonların en üst yerel liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri 2019’a göre 2 milyar 300milyon euro azalarak 20milyar 600milyon euroya geriledi. Avrupa Kulüp Futbolu Raporu EFA’nın her yıl düzenli olarak yayınladı ğ ı “ Th e European Club Footballing Landscape” raporu- nun ligler ve formatlarla ilgili ayrıntılarını TamSaha’nınMart sayısında payla ş mı ş tık. Bu sayıda ise raporun liglerin ve kulüplerin gelir ve giderlerine ili ş kin ayrıntıları mercek altına alaca ğ ız. 2020mâli yılından 711 kulüp ve 2021 mâli yılından erken rapor- lama verilerini payla ş an 95 ku- lüpten elde edilen verilere göre hazırlanan raporun, “liglerin ve kulüplerin gelirleri” bölümünde pandeminin etkilerinin ön plana çıkması dikkat çekti. 2020mâli yılında kulüplerin gelirleri son 10 senede ilk kez geriledi. UEFA’ya ba ğ lı federasyonların en üst yerel liglerindemücadele eden kulüplerin gelirleri 2019’a göre 2milyar 300milyon euro azalarak 20milyar 600milyon euroya dü ş tü. Gelirlerdeki en büyük dü ş ü ş yüzde 23’lemaç hasılatlarında ya ş andı. Azalı ş ın en dü ş ük oldu ğ u ticari kalem ise kulüp malzeme sponsorlu ğ u. Bu gelir kalemindeki azalı ş sadece yüzde 1 oranında gerçekle ş ti. U 111 Mustafa Taha En büyük kayıp Serie A’da Ligler bazında en büyük gelir kaybını yüzde 21’lik azalı ş la geliri 2 milyar 52 milyon euroya inen Serie A ya ş adı. En fazla gelir elde eden lig ise yüzde 12 azalı ş a kar- ş ın 5 milyar 168milyon euro ile Premier Lig oldu. Türkiye Süper Ligi’nin geliri ise yüzde 9 oranında azalarak 609 milyon euroya geriledi. En fazla gelir elde eden 20 kulüp dikkate alındı ğ ında ise Barcelona yüzde 20’lik gelir azalı ş a ra ğ men 730milyon euroluk geliriyle ilk sırada yer aldı. Gelirlerinde en büyük dü ş ü ş ü ya ş ayan kulüp ise Inter. Yüzde 19’luk gelir azalı ş ıyla Serie A ş ampiyonu 302 milyon euro kazanç elde etti. Leipzig ise gelirlerinde en büyük artı ş kaydeden kulüp olarak öne çıktı. Alman ekibi yüzde 38’lik gelir artı ş ıyla 278milyon euro gelir elde etti. Maç günü gelirleri dip yaptı Toplamgelirler içerisindeki payı 2019’a göre en fazla gerileyen gelir kalemi maç günü gelirleri. Toplamgelirler içerisindeki payı yüzde 16’dan yüzde 2’ye dü ş en maç günü gelirlerinde ya ş anan yüzdelik kayıp, yayın gelirlerine artı ş olarak yansıdı. Yayın gelirle- rinin toplamgelirler içerisindeki oranı yüzde 28’den yüzde 36’ya yükseldi. Avrupa’nın be ş büyük ligi dikkate alındı ğ ında, gi ş e hasılatında 2019’a göre 2021 yılında yüzde 93’lük bir azalı ş söz konusu. Bu oran 20 büyük lig dikkate alındı- ğ ında ise yüzde 70 olarak yansı- yor. Premier Lig’in 2021’deki gi ş e hasılatı iki yıl öncesine göre yüzde 98 oranında azaldı. Süper Lig’de bu oran yüzde 74 olarak gerçek- le ş ti. 2019’a göre 2021’de gi ş e ha- sılatında en az dü ş ü ş ya ş ayan lig, Rusya Premier Ligi. Rusya’da gi ş e hasılatı iki yıl öncesine göre sadece yüzde 51 azaldı. İ sviçre de yüzde 54’lük gi ş e hasılatı dü ş ü- ş üyle Rusya’yı takip etti. 2019-20 sezonundan 2023-24 sezonuna kadar her sezon UEFA kulüpmüsabaka ödemelerinde pandemi nedeniyle 91 milyon eu- roluk kesinti yapılacak. 2018-21 ile 2021-24 dönemleri dikkate alındı- ğ ında UEFA kulüpmüsabaka ge- lirlerinde yüzde 10.6 artı ş ya ş andı. Süper Lig’in kayıp yüzdesi zirvede Pandemi döneminde (2019-20 ve 2020-21 sezonunda) UEFA üyesi federasyonların en üst yerel liglerinin gelirlerinde öngörülen azalı ş ların gelir kalemlerine göre da ğ ılımları ş öyle: Maç günü gelirleri 4milyar 400 milyon euro, Sponsorluk ve ticari gelirler 1 milyar 700milyon euro, Yayın gelirleri (UEFA dâhil) 900 milyon euro olmak üzere pande- minin ba ş lamasından bu yana 7 milyar euroluk bir gelir kaybı söz konusu. Ligler bazında öngörülen gelir kaybı ve pandemi dönemi gelir kaybına ili ş kin verilerde ise Premier Lig 2020 ve 2021 mâli yıllarında yüzde 14, pandeminin ba ş ladı ğ ı Mart 2020’den bu yana yüzde 21 gelir kaybı ya ş adı. Tür- kiye Süper Ligi 2020 ve 2021 mâli yıllarında yüzde 21, pandeminin ba ş ladı ğ ı Mart 2020’den bu yana yüzde 29 gelir kaybetti. Süper Lig, Avrupa’nın en büyük 10 ligi içerisinde en yüksek gelir kaybı ya ş ayan lig olarak dikkat çekti. Sponsorluk gelirleri yükseliyor 2020mâli yılında toplam sponsor- luk ve ticari gelirlerde de bir önceki mâli yıla göre yüzde 3 ora- nında dü ş ü ş ya ş andı. Buna kar ş ın 2020mâli yılında ana sponsor gelirleri 2019’a göre yüzde 6.1 ora- nında arttı. 2020mâli yılında di ğ er sponsorluk gelirlerinde bir de ğ i ş me olmadı. 2021 yılı erken raporlama verile- rine göreyse yüzde 9’luk bir artı ş ya ş anacak. Federasyonların en üst yerel lig- leri dikkate alındı ğ ında bu liglerde mücadele eden kulüplerin yüzde 88’i 2021-22 sezonuna forma gö ğ üs sponsoru alarak ba ş ladı. Bu sponsorların yüzde 80’i yerel, yüzde 20’si ise yabancı ş irketlerdi. 28 ülke federasyonunun en üst yerel liglerinde yer alan kulüpler- den yarısından fazlası forma kol sponsoruna sahip. Kulüplerin yüzde 63’ünün forma kol, yüzde 34’ünün ş ort, yüzde 18’inin de stadyum isim sponsoru bulunu- yor. Almanya’da 11, İ sveç’te dokuz, Avusturya’da ise sekiz kulübün stadyumunun isim sponsorlu ğ u anla ş ması var. Federasyonların en üst yerel ligle- rinde yer alan kulüplerin yüzde 19’unun forma gö ğ üs sponsoru bahis ş irketleri. Bahis ş irketleri- nin ardından finansal hizmet ş irketleri yüzde 14’lük payla forma gö ğ üs sponsorluklarında en yüksek ikinci orana sahip. Forma gö ğ üs sponsorlu ğ u yapan ş irketlerin sektörlerine göre de ğ erlendirmede üçüncü sırada ise yüzde 10’la perakende ş irketleri bulunuyor. Kulüplerin pandemi döneminde gelirlerinin artı ş kaydetti ğ i ticari kalemler sınırlı. Bu kalemlerden bir tanesi forma ve malzeme gelirleri. Bu gelir kaleminde yüzde 6 artı ş ya ş andı. 2021 erken raporlama verilerine göre bu gelir kalemindeki artı ş yüzde 5’le devam edecek. Buna kar ş ın ürün satı ş gelirleriyse bir önceki mâli yıla göre 2020’de yüzde 7 oranında azaldı. 2021 verilerine göre bu dü ş ü ş yüzde 2 oranında devam edecek. Maç günü olmayan stadyumgelir- leri de pandemiden nasibini aldı. Pandemi öncesine göre bu gelir- lerde yüzde 76 dü ş ü ş ya ş andı. 2020’de yüzde 27 oranında olan dü ş ü ş , 2021 yılına yüzde 69 olarak yansıdı. Bunun sonucunda Avru- pa’da eyalet ve belediye yönetici- leri tarafından 2021 mâli yılında öngörülen sübvansiyon ve di ğ er ödemelerin 500milyon euroyu bulması bekleniyor. 110