TamSaha 206. Sayı / Ocak 2022

Üstün zekâlı bir futbol sanatçısı Gelmi ş geçmi ş en görkemli hücumhatlarından birinde saçtı ğ ı zekâ parıltılarıyla futbol tarihinde kendisine çok özel bir yer edinmi ş , çok talihsiz bir sakatlık sonrasındaysa henüz 26 ya ş ında ye ş il sahalara veda etmi ş ti. Brezilyalı futbol efsanesi Tostao, bu ay 75 ya ş ını geride bırakacak. Tostao 130 131 Onur Erdem F utbol dünyasından onlarca efsanevi takımgeçmi ş tir ama tüm zamanların en iyisinin, iz- leyenlere en çok keyif verenin hangisi oldu ğ una dair tartı ş ma- lar yapıldı ğ ında adı belki de en fazla zikredilen takım, 1970 Dünya Kupası’nın ş ampiyonu Brezilya Millî Takımı’dır. O Brezilya’yı böylesine gör- kemli kılan ba ş lıca faktörse, oyunun ofansif yönünü kusur- suza yakın oynayan oyuncular- dan kurulu olmasıydı. Orta sahada Didi’den sonra takımı büyük bir orkestra ş efi gibi yönetmeyi ba ş aran ikinci isim diyebilece ğ imiz Gerson, asıl pozisyonu 10 numara olmasına kar ş ın omevkideki bolluktan ve sol aya ğ ını bir raket gibi kul- lanabilmesindenmütevellit sol açıkta de ğ erlendirilen Rivellino, sa ğ açıkta müthi ş gücüne ve süratine bitiricili ğ i de ekleyebil- di ğ i için rakiplerin adeta canına okuyan Jairzinho ve tümbunla- rınmerkezinde de futbolun bir numaralı yıldızı konumundaki Pele, Sambacıların o e ş siz hücumgücünü olu ş turan ba ş lıca isimlerdi. Bu hücumhattının en ucun- daysa bir di ğ er yıldız görev yapmaktaydı. Adeta sihirli sol aya ğ ıyla topa istedi ğ i gibi hük- meden, gerekti ğ inde en ince gol vuru ş larını yapıp gerekti ğ inde de enmilimetrik pasları atabi- len, hepsinden de önemlisi oyunu fevkalâde bir biçimde okuyup sahadaki hemen her- kesten önce dü ş ünüp uygula- yabilecek bir de zekâya sahip olan bu büyük oyuncu, Tos- tao’ydu. Söz konusu dünya ş ampiyonlu ğ u kazanıldı ğ ında henüz 23 ya ş ında olan Tostao; Rivellino, Pele ve Jairzinho ile birlikte olu ş turdu ğ u Brezilya ileri dörtlüsünün en genciydi. Ne var ki bu büyük yetenek, talihsiz bir göz sakatlı ğ ı netice- sinde, mevzubahis dörtlü ara- sında futbolu ilk bırakan ki ş i olmu ş tu. Ye ş il sahalardan kop- tu ğ unda henüz 26 ya ş ındaydı. Ancak 10 yıllık kısa kariyeri içerisinde futbolseverlerin gönüllerinde öylesine derin izler bırakmı ş tı ki günümüzde bile “tüm zamanların en iyi 100 oyuncusu” gibi listeler yapıldı- ğ ında kendisinin adı muhakkak o sıralamalarda anılıyor. Asıl adı Eduardo Gonçalves de Andrade olan Tostao, 25 Ocak 1947 tarihinde, Brezilya’nın Minas Gerais eyaletinin ba ş kenti Belo Horizonte’de, Osvaldina ve Osvaldo çiftinin dördüncü ve son çocu ğ u olarak dünyaya geldi. Brezilyalı futbol- cuların çocuklu ğ undan söz açıl- dı ğ ında, genelde ço ğ u ki ş inin gözünde, fakirlikten kırılan o favelaların toprak sokakla- rında yalın ayaklarıyla top ko ş - turmaya çalı ş an çocuklardan ibaret bir manzara canlanır ya hani… Neyse ki Eduardo, henüz ufacık bir çocukken futbol topunun büyüsüne kapıldı ğ ında kendisini böyle bir iç burkanmanza- ranın içerisinde bulmamı ş tı. Babası Osvaldo banka memuruydu. Annesi Osvaldina ise postanede çalı ş mak- taydı. Belo Horizonte’nin de Brezil- ya’nın ilk planlı ş ehirlerinden biri olması ve Andrade ailesinin, Osvaldo’nun çalı ş tı ğ ı bankaya ait, ş ehir merkezine uzak olmayan bir noktada bulunan lojmanlarda kalması, ailenin, ülke geneline kıyasla nispeten daha rahat ş artlarda ya ş amasını sa ğ lamaktaydı. Osvaldo’nun en büyük ilgi alanların- dan biri futboldu. Hatta kendisi gençli- ğ inde America Mineiro kulübünde de bir süre amatör olarak top ko ş tur- mu ş tu. Onun bumerakı, o ğ ullarına da geçmi ş ti. Hâliyle Eduardo da henüz daha küçücük bir çocukken, evin içinde babası ve üç a ğ abeyi sürekli futbol konu ş up durmaktaydı. Hatta Osvaldo zaman zaman o ğ ullarını alıp America’nınmaçlarına da götürü- yordu. Maçlara gidemedikleri za- mansa solu ğ u, America taraftarlarının radyodanmaç dinlemek için toplan- dıkları bir kafede almaktalardı. Eduar- do’nun böyle bir ortamda futbola ilgi duymaması da mümkün de ğ ildi. Babası ve a ğ abeyleriyle sürekli futbol konu ş ması ve topla cambazlık yapmanın hâricinde oyunun taktiksel olarak nasıl oynandı ğ ını bu sayede erkenden anlamaya ba ş lamasıysa Eduardo’nun ileride sahip olaca ğ ı o muazzam oyunu okuma yetene ğ inin belki de temellerini atmı ş tı. Çocuk ya ş ta bir mahallî kahraman Ya ş ıtlarına göre hızla geli ş mekte olan oyun bilgisinin yanı sıra küçük çocuk inanılmaz bir do ğ al yetene ğ e de sahipti. Öyle ki daha ilkokula yeni gitmeye ba ş ladı ğ ı günlerde ço ğ u zaman kendinden dört-be ş ya ş büyük