TamSaha 205. Sayı / Aralık 2021

Ders için antrenmanları kırıyordu Socrates, futbol tedrisatından geç- meye en sonunda ba ş lamı ş tı belki ama daha çok a ğ ırlık verdi ğ i asıl e ğ itim alanında da yoluna ba ş arılı bir biçimde devam etmeyi sürdürü- yordu. 17 ya ş ında lisedenmezun olmasının ardından Sao Paulo Üniversitesi’nin, Ribeirao Preto’da bulunan tıp fakültesini kazanma ba ş arısını göstermi ş ti. Hani futbol- culuk yolunda ilerleyen gençlerle ilgili bir kli ş e vardır: Genç futbolcu adayı, antrenmanlara veya maçlara gidebilmek için okuldaki derslerini kırar… İş te Socrates’in hikâyesinde tam tersi bir durum söz konusuydu. Zira kendisi tıp fakültesindeki derslerine girebilmek için yeri geldi ğ inde antrenmanlara katılma- mayı dahi göze alıyordu. Brezilya futbolunun ünlü isimlerin- den Tostao ve Afonsinho da tıp doktoru olmu ş lardı. Ancak onlar, Socrates’in aksine tıp e ğ itimlerini futbolu bıraktıktan sonra tamamla- mı ş lardı. Fakat Socrates’in yaptı ğ ı- nın, yani bir yandan tıp fakültesinde okurken bir yandan da futbolcu olmaya çalı ş manın ikinci bir örne ğ i herhalde yoktu. Bu yo ğ un tempoya kar ş ın Socrates’in top tekni ğ inin ve oyun zekâsının olabilecek en üst düzeyde olması, onun futbolculuk kariyerinde de önünü açmaktaydı. Nitekim 19 ya ş ına geldi ğ inde Bota- fogo formasıyla ilk resmi maçlarına, Sao Paulo Eyalet Ş ampiyonası’nda çıkacaktı. Bir sene sonra, 20 ya ş ına geldi ğ indeyse takımının de ğ i ş mez oyuncularından birine dönü ş ecekti. Botafogo, Socrates’in de katkısıyla 1976’da Brezilya Serie A’da da mü- cadele edecek ve o günkü format gere ğ i bu turnuvada üçüncü a ş a- maya kadar da gelecekti. Ancak bir yıl sonra takımın teknik direktörlü- ğ üne Jorge Vieira’nın getirilmesi, Socrates adına i ş leri biraz karı ş tıra- caktı. Vieira, disipline son derece önemveren bir teknik adamdı ve göreve ba ş lar ba ş lamaz yaptı ğ ı ilk açıklama da düzgün antrenman yapmayan futbolcuları oynatmaya- ca ğ ı yönündeydi. Bu, derslerinden arta kalan vakitlerde antrenman- lara gelen Socrates için ciddi bir tehlike niteli ğ indeydi. Fakat Jorge Vieira da kısa süre içerisinde genç oyuncusunun yeteneklerine öylesine hayran kalacaktı ki, ister istemez bu konuda ona iltimas geçecekti. 1977 sezonuysa Botafogo adına hayli parlak bir sezon oluyordu. Takım, Sao Paulo Eyalet Ligi’nin ilk a ş aması niteli ğ indeki Sao Paulo Ş ehir Kupası’nı, finalde Sao Pau- lo’yu penaltılarla devirerek kazan- mı ş ve kendi adına tarihi bir ba ş a- rıya imza atmı ş tı. Socrates ise o sezon Botafogo adına yerel ve ulusal düzeyde çıktı ğ ı 58maçta 27 gol atarak, orta sahada görev yapmasına ra ğ men takımının en golcü oyuncusu olmu ş tu. Hemye ş il sahadaki bu parlak performansı, hemde 1977 yılının ortalarında tıp fakültesinden de mezun olması ne- deniyle de Socrates’i Ribeirao Preto ş ehrinde tutmak artık neredeyse imkânsız hale gelmi ş ti. Nitekim 1978 sezonuyla birlikte, ülkenin en önemli kulüplerinden olan Corinthians, onu transfer etmek için gerekli hamleleri yapacak ve Socrates de kendisini dünya ça- pında ş öhrete kavu ş turacak olan yeni adresine do ğ ru yola çıkacaktı. Socrates, Corinthians’taki ilk sezo- nunda da orta sahadan hücuma verdi ğ i fevkalâde destekle yıldızını parlatmı ş ve 47 maçta 23 gol atarak takımının en skorer oyuncusu olmu ş tu. Bu sayede millî takıma da seçilecek olan Socrates, 17 Mayıs 1979 tarihine Brezilya’nın Paraguay ile Rio de Janeiro’da oynadı ğ ı ve 6-0 kazandı ğ ı özel maçta da millî formayı sırtına ilk kez geçirecekti. Socrates’in orta saha ve hücum hattı arasında Falcao ve Zico ile uyumu daha bu ilkmaçta i ş tahları fazlasıyla kabartmı ş tı ve bu üçlü- nün adları, sonraki yedi yıl boyunca da hep Brezilya Millî Takımı’nın en önemli oyuncuları olarak anılacaktı. Corinthians Demokrasisi’nin do ğ u ş u Socrates, Corinthians ile ilk ş ampi- yonlu ğ unuysa 1979’da, Sao Paulo Eyalet Ş ampiyonası’nda zafere ula- ş arak kazanmı ş tı. Yıldız oyuncunun adını Corinthians tarihine hiç çık- mamacasına yazdıraca ğ ı en önemli olaysa, ye ş il sahada kazandıkların- dan ziyade saha dı ş ında verece ğ i mücadeleyle alâkalı olacaktı. 1981 sezonunun Corinthians adına ba ş a- rısızlıkla geride kalmasının ardın- dan 1982 yılının Nisan ayında kulüp ba ş kanlı ğ ınaWaldemar Pires seçilmi ş ti. Pires’in göreve gelmesi- nin ardından yaptı ğ ı ilk önemli icra- atlardan biriyse aslen bir sosyolog olan Adilson Monteiro Alves’i kulü- bün futbol direktörü olarak görev- lendirmesiydi. Adilson, yönetim alanında bir eyleme geçmeden önce kulüpte futbolculardan di ğ er görev- lilere kadar herkesle konu ş up onla- rın görü ş lerini almaktaydı. Tamda o esnada Socrates ve takımın sol beki olanWladimir de takımda futbolcularla ilgili kararlarda son sözü yine futbolcuların söylemesi gerekti ğ ini savunmaktalardı. Bunu açıkça Adilson’a da belirteceklerdi. Adilson’un ba ş kan Pires’i iknâ etmesiyle birlikte de “Corinthians Demokrasisi” olarak anılacak hareketin fitili ate ş lenecekti. Buna göre futbolcular, kendileriyle ilgili kulüp yönetiminin alması gereken tümkararları, kendi arala- rında konu ş up oylama yaparak alacaklardı. Maç öncesinde kampa girilip girilmemesinden kamplarda hangi kuralların uygulanaca ğ ına, takımın birlikte olaca ğ ı yemeklerde neler yenece ğ inden futbolcuların basına verecekleri demeçlerde siyasi konulara de ğ inip de ğ ineme- yece ğ ine varana kadar akla gelebilecek ne varsa oylamaya sunuluyordu. Bu oylamalarda teknik direktörün ve antrenörlerin de birer oyu vardı, futbolcuların da… Dolayısıyla futbol takımlarındaki otoriter yapının hayli zıt görünü- münde bir manzara ortaya çıkmı ş tı. Teknik direktörün uygun gördü ğ ü bir disiplin uygulaması, futbolcula- rın kar ş ı çıkması hâlinde oy çoklu- ğ uyla reddedilebiliyordu. Böylesine bir yapının bir futbol kulübünde yerinin olup olmadı ğ ı elbette ayrı bir tartı ş ma konusu… Ancak Corinthians Demokrasisi’nin o günkü Brezilya’daki önemi, futbol sahasının çizgileriyle sınırlanama- yacak kadar büyüktü. Socrates henüz 10 ya ş ındayken babası Rai- mundo’yu çok sevdi ğ i kitaplarını yakmak zorunda bırakan askeri rejim, aradan 18 yıl geçmi ş olmasına ra ğ men hâlen devam etmekteydi. Böylesine anti-demokratik bir or- tamda yıllardır nefes alma güçlü ğ ü çeken bir ülkede, normalde son de- recede otoriter yapılanmaların ol- du ğ u futbol kulüplerinden birinde adeta Antik Yunan’daki gibi do ğ ru- dan demokrasiye geçilmi ş olması, ezber bozacak cinstendi. Bu bakım- dan Corinthians Demokrasisi, Brezilya siyasi hayatı içerisinde de önemli bir mihenk ta ş ı niteli ğ inde olacaktı. Zaten bir süre sonra futbolcular siyaset konu ş maya da çekinmeyecek ve 15 Kasım 1982 62 63 15 Kasım 1982 tarihinde Socrates ve arkada ş ları, Brezilya’daki dikta rejiminin yıkılması umudunu ta ş ıdıkları genel seçimler öncesi, sırtlarında “D İ A 15 VOTE” yani “15'inde Seçime” yazılı formalarla sahaya çıkmı ş lardı.