TamSaha 202. Sayı / Eylül 2021

iverpool, günümüzde sadece Ada futbolunun de ğ il, tümdünya fut- bolunun en büyük kulüplerinden biri olarak kabul ediliyor. Hatta hatta Kırmızılar, 1970’lerin ikinci yarısı ile 1980’lerin ilk yarısını kapsayan yakla ş ık 10 yıllık dönemde, futbol dünyasının bir numaralı gücü haline bile gel- mi ş ti. Peki, Liverpool’un o dö- nemdeki bu büyük hükümranlı ğ ı kurmadan sadece 15 sene evvel İ ngiliz futbolunun ikinci kademe- sinde yer aldı ğ ını ve sıradanlı ğ a hapsolma tehlikesiyle kar ş ı kar- ş ıya bulundu ğ unu söylesek buna inanan kaç ki ş i çıkar? Muhteme- len küçük bir azınlık… Lâkin ger- çek bu. Liverpool, 20. yüzyılın hemen ba ş larında ve 1920’lerde iki ş er ş ampiyonluk kazanması- nın ardından be ş inci ş ampiyonlu- ğ unu da II. Dünya Sava ş ı’nın hemen ertesinde elde etmi ş ti. Ancak sonrasında büyük bir ge- rileme içine giren Kırmızılar, 1954 yılında birinci ligden ikinci lige (günümüzdeki kar ş ılıklarını dü- ş ünecek olursak Premier Lig’den Championship’e) dü ş mü ş ve sekiz sezon boyunca da burada takılıp kalmı ş tı. Liverpool’u dü ş tü ğ ü bu kâbustan çekip kurtaran ve çok geçmeden de onları önce Ada futbolunun zirvesine çıkaran, ardından da Avrupa’nın önde gelen takımla- rından biri hâline getiren bir teknik adamda herhalde adını dünya futbol tarihine altın harf- lerle yazdırmı ş olurdu. İş te Bill Shankly’nin Liverpool ve dünya futbolu adına ta ş ıdı ğ ı önemin esbab-ı mucibesi de buydu. İ skoç teknik adam, adeta yok olma tehlikesiyle kar ş ı kar ş ıya olan bir takımı yeniden hayata döndür- mekle kalmamı ş , onu futbol âle- minin enmuktedir ekiplerinden biri hâline getirmi ş ti. Bu ay vefa- tının üzerinden tam40 yıl geçmi ş olacak Shankly’nin hayat hikâye- sinin satırba ş larını isterseniz hep birlikte hatırlayalım. Futbolcu bir aileden geliyordu WilliamShankly, 2 Eylül 1913 tari- hinde, Glasgow’un yakla ş ık 60 ki- lometre güneyinde bir madencilik kasabası olan Glenbuck’ta dün- yaya gelmi ş ti. 10 çocuklu, yoksul bir ailenin dokuzuncu çocu- ğ uydu. Dört a ğ abeyi, dört ablası, bir de küçük kız karde ş i vardı. Babası John, hayatını kazanmaya postacı olarak ba ş lamı ş , postacı maa ş ı ailenin giderek artan nüfu- sunu doyurmaya yetmeyince de terzili ğ e geçi ş yapmı ş tı. Annesi Barbara’nınsa bütün vakti, evde çocuklarının pe ş inden ko ş tur- makla geçiyordu. Glenbuck kömür madenleriyle çevrili oldu ğ undan, kasabada ye- ti ş en ço ğ u erke ğ in kaderinde de madenci olmak yatıyordu. Ancak Bill Shankly ve a ğ abeylerinin önünde çok farklı bir rol modeli vardı: Dayıları Bob Blyth. Blyth, gençli ğ inde bir futbolcu olarak GlasgowRangers, Preston North End ve Portsmouth kulüplerinin formalarını giymi ş , daha sonra- sında da üç yıl süreyle Portsmo- uth’un teknik direktörlü ğ ünü yapmı ş tı. Bob’un karde ş i, yani Shankly karde ş lerin bir di ğ er da- yısı olanWilliamve o ğ lu Robert da ondan sonraki yıllarda Ports- mouth’ta top ko ş turmu ş lardı. Ailede futbolla böylesine içli dı ş lı akrabaların olması da elbette Shankly biraderleri bir hayli etki- lemi ş ti. Öyle ki, be ş erkek karde- ş in be ş i de futbolcu olacaktı. Shankly karde ş lerin en büyü ğ ü, Bill’den 20 ya ş büyük olan Alec’ti ve kendisi Bill henüz küçük bir çocukken birkaç sezon Ayr Uni- ted takımının formasını giymi ş ti. İ ki numaralı a ğ abey Jimmy de Bill’den 12 ya ş büyüktü ve o da 1920’lerin ba ş larından 1930’ların ortasına kadar aralarında She ffi - eld United ve Coventry City’nin de oldu ğ u birçok kulüpte top oyna- mı ş tı. Bill’den 10 ya ş büyük olan a ğ abeyi John ise Jimmy ile hemen hemen aynı yıllarda bir profesyo- nel futbolculuk kariyeri sürdür- mü ş ve Luton Town, Blackpool ve Portsmouth gibi takımlar adına da ter dökmü ş tü. 1910 do ğ umlu olan ailenin dördüncü erkek çocu ğ u Bob ise futbolculuk yıllarının ço ğ unu İ skoçya’nın alt liglerinde, Alloa Athletic ve Falkirk takımlarında geçirecek, asıl ba ş arı- yıysa daha sonrasında teknik adamlık kariyerinde ya ş ayacak ve FC Dundee’ye, 1962 yılında kulüp tarihinin ilk ve tek İ skoçya ş ampi- yonlu ğ unu ya ş atacaktı. Yokluk içerisindeki yıllar Yine de 1920’lerde veya 1930’larda, profesyonel olarak futbol oynasanız bile, e ğ er ülkenin en iyi futbolcuları arasında de ğ ilseniz, bugünkü fut- bolcular gibi milyonlara milyon de- memeyi bırakın, kazandı ğ ınız para, bir fabrika i ş çisininkinden hallice oluyordu. Dolayısıyla Shankly aile- sinden birçok futbolcu çıkması, ailenin fakirlik içinde ya ş aması sorununu çözmemi ş ti. Öyle ki Shankly, yıllar sonra kaleme aldı ğ ı otobiyografisinde, özellikle kı ş ayla- rında birkaç arkada ş ıyla bir araya gelip civar çiftliklerden sebze ve meyve, erzak araçlarından çe ş itli yiyecekler ve kömür ocaklarından da kömür çalmak zorunda kaldıkla- rını, bunun çok yanlı ş , çok kötü bir ş ey oldu ğ unu bildiklerini ama yine de açlık ve so ğ ukla ba ş etmek için de ba ş ka çarelerinin olmadı ğ ını itiraf etmi ş ti. Maden i ş çili ğ i ve futbolculuk, Glen- buck’ta ya ş ayan ve soyadı Shankly olan bir erke ğ in kaderi niteli ğ inde oldu ğ undan, Bill Shankly de orta- okulu bitirmesinin ardından ilk ola- rak bir kömür madeninde çalı ş - maya ba ş lamı ş tı. Bo ş vakitlerinde de dayıları ve a ğ abeyleri gibi fut- bolcu olma hayâliyle top pe ş inde ko ş maktaydı. Fakat Glenbuck’ın yerel takımı olan Glenbuck Cherry- pickers’ta oynama ş ansını da bir türlü yakalayamamı ş tı. 18 ya ş ına geldi ğ indeyse, 20 kilometre ötedeki bir ba ş ka kasabanın takımı olan Cronberry Eglinton’da oynamaya ba ş layarak ilk futbolculuk deneyi- mini ya ş ayacaktı. Ş ans bu ya, günün birinde, bu ismi cismi duyulmamı ş takımla çıktı ğ ı maçlardan birine, Peter Carruthers adlı bir İ ngiliz scout gelmi ş ti. Car- ruthers, Shankly’nin orta sahadaki çalı ş kan oyunundan etkilenmi ş ve İ ngiltere’ye dönmesinin ardından da genç oyuncuyu, o zamanlar üçüncü lige yeni yükselmi ş olan Carlisle United takımına önermi ş ti. Bunun üzerine Carlisle kulübü kendisine bir aylık bir deneme sürecinden geçmesi teklifinde bulunmu ş tu. İ lk olarak da Carlisle’ın rezerv takı- mıyla bir maça çıktı. Takımı her ne kadar o maçı 6-0 kaybetse de, Shankly’nin oyunu be ğ eni topla- mı ş tı ve bunun üzerine de kendisi, kariyerinin ilk profesyonel söz- le ş me teklifini alacaktı. Futbolculuk yıllarına sava ş darbe vurdu Shankly, Carlisle’ın teklifini kabul etmesinin ardından A takımlar seviyesindeki ilkmaçına, 31 Aralık 1932’de, Rochdale kar ş ısında çıktı. Çok geçmeden de takımının sa ğ haf mevkiinde düzenli olarak forma giymeye ba ş ladı. O sezonun sonuna gelindi ğ indeyse, Preston North End’den bir transfer teklifi alacaktı. Aslında Preston’ın Shankly’ye önerdi ğ i ücret, karın doyurmaya bile yetmeyecek kadar dü ş ük bir mebla ğ idi. O da bu teklifi duyması- nın ardından en ba ş ta kabul etme- meyi dü ş ünmü ş tü. Bunun üzerine durumdan haberdar olan a ğ abeyi Alec, ona Preston kulübünün ikinci ligde oynadı ğ ını, kulübün geçmi- ş inde lig ve Federasyon Kupası ş ampiyonlukları da oldu ğ unu ve Preston’ın yakın gelecekte tekrar- dan birinci ligde boy gösterebilecek potansiyeli ta ş ıdı ğ ını anlatacaktı. Bu konu ş manın ardından Preston’a gitmek Bill’in de aklına yatacak ve çok geçmeden de imzalar atılacaktı. Shankly, Carlisle’da oldu ğ u gibi Preston’da da ilk ba ş ta biraz rezerv takım tedrisatından geçecek, birkaç ay içindeyse as takımkadro- sunda kendisine yer bulacaktı. Preston ile ilkmaçına 9 Aralık 1933’te Hull City kar ş ısında çıktı ve takımının 5-0 kazandı ğ ı maçta oy- nadı ğ ı oyunla büyük be ğ eni topladı. Preston, o sezonun sonunda ikinci ligi ikinci sırada bitirerek dokuz yıl aradan sonra birinci lige yüksele- 116 117 L Tümü futbolcu olan Shankly karde ş ler anne ve babalarıyla...