TamSaha 199. Sayı / Haziran 2021

İ talyanların katenaçyo anlayı ş ının pa- lazlandı ğ ı 1960’larda Inter’in ve millî ta- kımın kaptanlı ğ ını üstlenen Facchetti, önceli ğ i katı bir savunma olan bu oyun anlayı ş ında kâ ğ ıt üstünde bir savunmacı olmasına ra ğ men aynı zamanda gizli bir hücum silahı olarak da kullanılmasıyla büyük fark yaratan bir isimdi. Süratli bindirmeleri, etkili ortaları ve sert ş utla- rıyla onun geriden hücuma çok iyi des- tek verebilece ğ ini gören Helenio Herrera, Facchetti’yi ofansif bir bek olarak kulla- nabilmek için savunmanın sa ğ ındaki Tarcisio Burgnich’iyse iyice stoperlerin yanına çekmi ş ortaya çıkan asimetrik savunma dizili ş i de taktiksel çe ş itlili ğ in henüz çokça geli ş medi ğ i o yıllarda Inter’e önemli bir avantaj sa ğ lamı ş tı. Bu düzeni millî takım teknik direktörü Ferruccio Valcareggi’nin de aynen uygu- laması, 1968’deki Avrupa ş ampiyonlu- ğ una giden yoldaki belirleyici unsurlardan biri olmu ş tu. Facchetti’nin söz konusu ş ampiyonada İ talya adına son derece kritik bir tercihi daha olmu ş tu. O da yarı finalde golsüz sona eren SSCBmaçının ardından o günkü kurallar gere ğ i i ş penaltılara de ğ il de para atı ş ına kaldı ğ ında hakemin atı- ş ında “tura” gelece ğ ini söylemesiydi. Kula ğ a garip gelebilir ama GökMavililer bu tercih sayesinde finale yükselmi ş - lerdi. SOL BEK Giacinto Facchetti Facchetti nasıl ki hemhücumda hemde savunmadaki etkinli- ğ iyle oynadı ğ ı dönemde futbol dünyasının en komple beki ola- rak büyük fark yarattıysa, bir sonraki ku ş a ğ ın en önemli sol beklerinden olan Paul Breitner de gerekti ğ inde orta sahada da oynayabilmesi ve maç içinde de sık sık pozisyon de ğ i ş tirebilme- siyle takımının taktiksel çe ş itli- li ğ ine çok önemli derinlik katan bir oyuncuydu. 1972’de Federal Almanya Avrupa ş ampiyonu olurken henüz 20 ya ş ında bir oyuncu olmasına ra ğ men sol bekte ortaya koydu ğ u oyun aklıyla büyük fark yaratmı ş tı. Di ğ er Adaylar Paul Breitner Fransızların pe ş pe ş e dünya ve Avrupa ş ampiyonu olan jene- rasyonunun en önemli parça- larından biri Lizarazu’ydu. Aslında Roberto Carlos’un müthi ş bir sol bekmarkasına dönü ş tü ğ ü yıllarda sol bek olarak oynadı ğ ı için dünya fut- bol kamuoyu tarafından hiçbir zaman hak etti ğ i de ğ eri gör- medi belki ama takımıyla ka- zandı ğ ı ba ş arılar ve bu ba ş arılara sa ğ ladı ğ ı katkılar ne olursa olsun adı büyük bir markaya dönü ş mese de kendisinin de alanında tüm zamanların en iyilerinden biri oldu ğ unu söylüyor. 1984 Avrupa Ş ampiyonası’nda Fransa zafere ula ş ırken elbette en çok parla- yan yıldız Michel Platini’ydi. Fakat Platini’nin kâ ğ ıt üzerinde orta saha olmasına kar ş ın daha çok ikinci bir forvet gibi oynadı ğ ı düzende takımı- nın savunma ile hücum arasındaki ba ğ lantısını kuran ve organizas- yonda kilit rol oynayan isimde Jean Tigana’ydı. 1980’lerde oyunu her iki yönüyle de kusursuza yakın bir biçimde oynayan en komple orta sahalardan biri olan Tigana, bitmek bilmeyen enerjisiyle orta alanın bütün gediklerini kapatabildi ğ i gibi milimetrik paslarıyla da takımının hücuma kalkmasındaki en etkili silahlardan biriydi. Tigana, tümbunların ötesinde EURO 84’ün hemyarı final hemde final müsabakalarında öyle kritik anlarda maça damgasını vurmu ş tu ki onun olmadı ğ ı bir Avrupa Ş ampiyonları en iyi on biri dü ş ünmek neredeyse imkânsıza yakın. Yarı finalde Porte- kiz kar ş ısında uzatmalarda geri dü ş en Fransa, 114’te beraberli ğ i yakalarken 119’da Tigana’nın sürük- ledi ğ i atak ve yaptı ğ ı asit sonrasında Platini’nin golüyle 3-2 kazanıp finale kalmı ş tı. İ spanya kar ş ısında da 2-0 kazanılan finalde son golün asisti yine Tigana’dan gelmi ş ti. ORTASAHA Jean Tigana Rijkaard, 1980’lerin sonunda ve 1990’ların ba ş ında defansif an- lamda en de ğ erli oyunculardan biriydi. Gerekti ğ inde savunma- nın ortasında, gerekti ğ inde de orta sahada, defansın önünde hem çok iyi bir kesici hemde son derece akıllı bir organiza- tördü. EURO 88’de de Rinus Mic- hels’in sahada görev yerlerinin sık sık de ğ i ş imine dayalı ‘Total Futbol’ anlayı ş ında takımı 4-4-2 ş ablonundayken savunmada, 3-5-2 ş ablonundayken de orta alanda üstlendi ğ i rolleri lâyıkıyla yerine getirmi ş ti. Di ğ er Adaylar Frank Rijkaard SSCB’nin 1960’taki Avrupa ş ampiyonlu ğ unda Ya- ş in’den sonraki ikinci kahraman belki de Igor Netto’ydu. 1956’daki olimpi- yat ş ampiyonlu ğ unda ol- du ğ u gibi 1960’taki Avrupa zaferinde de takımının kaptanı olan Netto, takımı- nın adeta beyniydi ve geri- den oyunu ustalıkla kuruyordu. 1964’teyse ya- ş ından dolayı artık kadroda yoktu ve SSCB finale kaldıysa da onun yoklu ğ unda unvanını İ spanya kar ş ısında koruyamamı ş tı. Igor Netto Bixente Lizarazu 92 93