TamSaha 196. Sayı / Mart 2021

78 utbolda kulübü sahibi olmak son yıllarda gitgide daha fazla önem kazanmaya başladı. Özellikle ABD’li iş insanları Avrupa kıtasın- daki futbol kulüplerine ilgi göste- riyor. Kuzey Amerika’daki liglerde yer alan organizasyonların satın alma mâliyeti ve bumâliyetin geri dönüşünün uzun zamana yayıl- ması ve öngörülebilir olmaması, Avrupa’daki futbol kulüplerinin popüler hâle gelmesini sağlıyor. Kuzey Amerika’daki organizas- yonlara göre daha ucuz ve küresel bilinirliği daha fazla olan futbol kulüplerine yapılan yatırımlar ve satın almaların sayısı her geçen gün artıyor. Bu durumu rakamlarla anlatmak gerekirse, NBA, NHL, NFL ve MLB gibi Kuzey Amerika’daki profes- yonel liglerde organizasyonların değeri son 30 yılda sadece yüzde 12 arttı. ABD yatırım fonları kısa vadeli kârlara ve futbolcuların transferlerine odaklı olarak kulüpleri satın alıyor. Bununla birlikte birden fazla kulüp sahip- liği kavramına da daha fazla rast- lar hale gelindi. Şirketler ve iş in- sanları sadece bir futbol kulübü- nün sahibi olmakla yetinmiyor. Farklı kıtalarda kulüpler satın ala- rak farklı strateji ve iş planlarını hayata geçirmeye çalışıyorlar. UEFA’nın 2017 yılında yaptığı analize göre, Avrupa’da 26 birinci lig kulübü sahiplik açısından bir- biriyle ilişkili. Özellikle Avrupa’da her geçen gün birden fazla kulü- bün sahibi olan iş insanı ve şirket sayısı artıyor. Çoklu kulüp satın alımlarına ilk kez 1990’ların ikinci yarısında rastlandı. Tottenham’ın hissedar- larından olan ENIC Group, Avrupa’daki futbol kulüplerine hissedar olmaya başladı. Totten- ham’ın yüzde 29.9’una sahip olan Çoklu kulüp sahipliği son 10 yılda daha fazla konuşulur hale geldi. Farklı amaçlar ve motivasyonlar olsa da Avrupa ve diğer kıtalarda futbol kulübü sahibi olmak gitgide popülerleşiyor. Özellikle geniş bir oyuncu ağına sahip olmak isteyen büyük kulüpler bu amaç doğrultusunda portföylerine birden fazla kulüp ekliyor. Futbol Ekonomi 79 şirket, İskoçya’dan Rangers’ın yüzde 25.1’ini, Çek Cumhuriye- ti’nden Slavia Prag’ın yüzde 96.7’sini, Yunanistan’dan AEK’in yüzde 47’sini, İtalya’dan Vicenza’nın yüzde 99.9’unu ve İsviçre’den de Basel’in yüzde 50’sini satın aldı. 2001’de Alan Sugar’ın Totten- ham’daki hisselerini de satın alan ENIC Group, günümüzde Kuzey Londra kulübünün yüzde 85’inin sahibi. Şirket, 2000’li yılların ikinci yarısından itibaren diğer kulüplerde sahip olduğu hisseleri elinden çı- kardı. Örneğin 2006’da Slavia Prag hisselerinin yüzde 61’ini yerel bir şirkete sattı. Futbol her geçen on yılda daha büyük, daha cazip bir endüstri ha- line geldi. Bununla birlikte de ticari- leşmenin, yayıncılığın çekiciliğinin artmasıyla futbol kulüpleri daha kârlı ve popüler bir yatırımolmaya başladı. Güçlü futbol kulüpleri, bu duruma uygun stratejiler üreterek, planlarına uygun küçük kulüpleri satın alma imkânına sahip oldular. Böylece, şirketlerinin portföyünü çeşitlendirmek, markayı büyütmek ve küresel ölçekte görünür olmak gibi faydalardan yararlanabiliyorlar. Ayrıca operasyonlarını da optimize etmek gibi bir imkân da mümkün oluyor. Çoklu futbol kulüplerini üç ana mo- delde değerlendirmekmümkün. İlk modelde, her büyük bölgede tek bir kulüp kurmak ve en iyi tesisleri ve personeli sağlamaya uygun bir şekilde yatırımyaparak baskın güç haline gelmek hedefleniyor. Bumodel için City Football Group örnek olarak verilebilir. İkinci grupta yer alan çoklu kulüp yapı- sında tek bir grup etrafında çok sa- yıda kulüp kuruluyor. Tek bir grup felsefesi, merkezi antrenörlük, işe alma, kendi ağı içerisinde sık oyuncu transferini kapsıyor. Son dönemde futbolda yaptığı atılımla dikkat çeken Red Bull, bumodel içerisinde değerlendirebilir. Son gruptaki çoklu futbol kulübü sahip- liğindeyse, genellikle dominant bir ortağın, ihtiyaçları karşılamak için bir başka kulübü kullanması söz konusu. Burada ana husus, baskın ortağın istediği başarıyı elde et- mesi. Bütün çoklu futbol kulübü sahipli- ğinde öne çıkan en önemli unsur geniş bir oyuncu ağına sahip olmak. Özellikle de farklı coğrafyalarda kulüp sahibi olmak, oyuncu izleme ağını genişletiyor. Fransa’dan Nice ve İsviçre’den Lausanne-Sport’un sahibi İngiliz kimya şirketi INEOS, Brezilya ile bağlantı sağlamak istediği için Portekiz’de satın almak üzere kulüp bakıyor. CFG ve Red Bull örnekleri Hisselerinin yüzde 77’si Manchester City’nin sahibi Şeyh Mansur’da, yüzde 13’ü China Media Capital’da, yüzde 10’u da ABD’li yatırım şirketi Silver Lake’de olan City Football Group, geçtiğimiz altı yılda Avus- tralya’dan Japonya’ya, ABD’den Uruguay’a farklı kıtalardaki sekiz kulübü bünyesine kattı. CFG, Eylül ayında 8milyon euroya Ligue 2’den Troyes’u satın aldı. Bu, Manchester City’nin CEO’su Ferran Soriano’nun projesi kapsamındaki en yeni yatı- rımdı. Soriano, dünyanın farklı kö- şelerinde gelir elde etmek için yeni bir pazar geliştirmeyi amaçlarken bir yandan da yeni yetenekleri keş- fetmek istiyor. CFG, Troyes’un satın alınmasıyla Brezilya dışında dünya- daki en önemli futbol yetenek ha- vuzuna sahip ülkeye giriş yapmış Çoklu kulüpsahipliği modası F Mustafa Taha Çoklu kulüp satın alımlarına ilk kez 1990’ların ikinci yarısında ENIC Group’la başlandı... Patrick Viera, City Group bünyesinde farklı kulüplerde görev alıyor City Football Group, geçtiğimiz altı yılda Avustralya’dan Japonya’ya, ABD’den Uruguay’a farklı kıtalardaki sekiz kulübü bünyesine kattı.