TamSaha 196. Sayı / Mart 2021

olarak öne çıkıyor. Aynı tablo, Şenol Hocanın yöneti- minde Güney Kore ve Japonya’nın ev sahipliğindeki 2002 Dünya Kupa- sı’nda üçüncü olan Türkiye’nin de başarı faktörümozaiğindeki önemli bir parçaydı. Hedef Analizi Artık çoğu takımkapsamlı şekilde çalışıyor. Rakibin doğrudanmüda- hale etmesini sınırlandıracak ve kendilerini kısa sürede hedefe ulaş- tıracak çeşitli varyasyonlar üzerinde [özellikle de savunma davranışı ala- nında] duruluyor. Bazı oyuncuların bu tür durumlar için uzmanlaştığını dahi söyleyebiliriz. Öngörülebilirlik konusunu göz önünde bulundurursak, duran toplarda, özellikle taktik uzmanları- nın ve analistlerin popüler kişiler olması hiç de şaşırtıcı değil. Örneğin, bir taç atışı için ideal atış açısı hakkında hesaplamalar yapılı- yor. Popüler görüşün aksine doğru atışın 45 derece değil, oyuncunun boyuna bağlı olarak yaklaşık 30 derece olduğu görülüyor. Fizik kanunları çerçevesinde doğru- dan kaleye doğru yapılan köşe vuruşları ve penaltı atışıyla başarı olasılığı veya topun uçuş hızı ile gol alanı gibi çeşitli parametreler analiz ediliyor. Son Dünya Kupası’nda 64maçta 169 gol atıldı (maç başına 2,64 gol) ve maç başı şut ortalaması da 25.5 ola- rak hesap edildi. Tümgollerin yüzde 86.4’ü ceza sahası içinde kaydedildi. Ayrıca 22 penaltı golü (%13) ve 12 kendi kalesine gol görüldü (%7.1). Toplamda bin 632 şut atıldı ve bun- lardan onda birinden biraz fazlası (%10.36) başarılı oldu. Duran toplar- dan 70 gol kaydedilirken, taç atışla- rından sonraki 2 gole ise bu hesaplamada yer veirlmedi. Bunların yüzde 10’u direkt serbest vuruştan, yüzde 58.6’sı ise endirekt serbest vuruş ya da kornerden geldi. “Altın Alan” kavramı Futboldan 3. bölgeden “Yangının Kaynağı” olarak bahsedildiğini bili- yoruz. Bir de “Altın Alan” kavramı var. Peki nedir Altın Alan? Ceza sa- hasının içinde altı pası da kapsaya- cak şekilde kaleyi cepheden gören bölgeye “Altın Alan” adı veriliyor. FIFA Teknik Çalışma Grubu’nun ista- tistiklerine baktığımızda tümDünya Kupası gollerinin yüzde 46.2’sinin “Altın Alan” içinde olduğu görüyoruz. l Şut: 53 gol l Yakınmesafe (kaleciden 5-6 metre uzakta): 45 gol l Kafa: 25 gol l Kanattan gelen orta ile: 21 gol l 6metreden ceza sahası kenarla- rından: 8 gol l Ceza sahası içinden pas ile: 4 gol Ceza sahası içi (Altın Alan), bu ne- denle kaleciler için “en önemli bölge” ve genellikle kurtarış hareketlerinin de merkezi konumunda. Kalecilerin bakış açısından rakip oyuncuları kaleden uzaklaştırma ve savunma oyuncularıyla kendi kale- lerinin önünde merkezi işgal etme hedefi, bu bölgede rakibin kesinlikle markajsız kalmaması fikriyle formüle ediliyor. Ayrıca, defansif aksiyonlarda, birinci bölgede, mümkün olduğunca stan- dart durumlardan (tümduran toplar/set oyunu) kaçınmak önem taşıyor. Hücum oyuncusu açısından, kaleci- nin en zayıf alanı, son vuruş imkân- larının nasıl ve nereden en çok zarar verici olabileceği, odaklanılması gereken diğer konular. Forvet ve hücum antrenman modelleri için sonuçlar: Üçüncü bölgede son vuruşun yollarını aramak (1 veya en fazla 2 vuruşla). Savunmanın özellikle bu bölgeyi koruduğunu varsayarsak, organize olmuş rakibi karşılarken, oyuna ya- kınlık yaratmak için yüksek tempolu ve baskı altında bir antrenman plan- lanması gerektiği bu trendlerden görülüyor. Rakip organize değilse ve 3. bölge optimum şekilde korunmuyorsa, antrenmanda daha fazla yeniden or- ganize edilen rakip baskısını kurma- dan önce, hedefe doğru, zaman ve sayısal toplama oynamayı kısıtlaya- rak oyuncular antrene edilir. FIFA, Rusya’daki Dünya Kupası hakkındaki teknik raporunda gol- lerle ilgili detaylı verilere yer verdi. Rusya’daki turnuvada filelere toplam 169 gol gönderildi. Bu rakam, 2014 Dünya Kupası ve 1998 Dünya Ku- pası’nın her birinde atılan toplamgol sayısından (171) yalnızca iki düşüktü. Bazıları 2018 Dünya Kupası’nın “savunma amaçlı bir Dünya Kupası” olduğu görüşünü savunsa da bir ger- çeği vurgulamakta yarar var. Brezil- ya’da 5, Güney Afrika’da ise 7 maç golsüz bitmişti. Oysa 2018’de Rus- ya’da oynanan toplam64maçtan yalnızca biri (Danimarka-Fransa) 0-0’lık skorla sonuçlandı. FIFA uzmanlarının görüşüne göre, çok sayıda golün atılması takımların yapmasa bile, böyle bir uzmana sahip olmaları futbolun ne yöne doğru gittiğini göstermesi bakımın- dan önemli. Kulüpler, bu tür özel uzmanlık alanlarına ihtiyaç duyduk- larının giderek farkına varıyorlar. * * * Bence, set oyununun hâlâ futbolun çirkin bir parçası olarak görülmesi ve üzerinde daha detaylı çalışılmaması hayret verici bir durum. Sonuçta, topu diğer takımın kalesine yakın bir yerde elde edilecek şanstan en iyi şekilde yararlanmak için yeteri kadar zaman ayrılmaması bana ilginç geliyor. Duran toplar gelecek sezon daha da önemli olacakmı? Eğer öyleyse, bun- lardan en iyi şekilde nasıl faydalana- biliriz? Premier Lig ve Bundesliga’daki takımların teknik ekipleri, köşe vu- ruşlarında daha detaycı ve yaratıcı oluyorlar. Doğrudan ceza sahasına atılan köşe vuruşların sayısının düşmesi dikkat çekici bir durum. On yıl önce, köşe vuruşlarının yaklaşık yüzde 90’ı ceza sahasının ortasına atılırken, bu oran şimdilerde yüzde 7-8’lere kadar düştü. 5) Kanat beklerinin esnek rolleri Son yıllarda, kanat beklerinin rolleri- nin yorumu büyük farklılıklar göste- riyor. Saf kanat oynamaya yönelik oyun tarzından, değişik varyasyon- lara geçildiği görülüyor. Pep Guardiola, çalıştırdığı takımların dizilişinde daha çok yarı alanlarda iç bölgeden koşu yollarını değiştirerek, beklerin ofansif davranışlarda zaman zaman oyun tasarımcısı olarak hareket ettiklerini görmemizi sağlıyor. Kanatlardanmı merkezdenmi? 2018’de, kanat üzerinden hazırlanan pozisyonlar 33 gol vuruşu ile sonuç- landı. Merkezden geliştirilen pozisyonlarda ise bu sayı 24 olarak ölçüldü. Kanat üzerinden yapılan ataklar, derinde bekleyen, organize olan defanslara karşı daha başarılıydı. Teknik kadroların dünya trendleri üzerinden kendi oyun stratejilerine bakarak oyun konseptleri geliştir- meleri, bunun eğitimgelişimine ve antrenmanlara etkisi gittikçe detaylı şekilde planlanıyor. 6) Modern kalecinin gereksinim profili Kaleci, maç içerisinde benzersiz role sahip bir oyuncu olduğunu bilmelidir. Bu yüzden, müdahale öncesinde bilgileri işleyebilmesi, karar vermesi ve harekete geçmesi bir takım için hayati önem taşımaktadır. 2014 Dünya Kupası ile birlikte kaleci- lerin rolü ve taktik oyun içindeki gelişimleri tamamlanmış oldu. Manuel Neuer, Keylor Navas, Claudio Bravo, TimHoward, Hugo Lloris, Jas- per Cillessen, Sergio Romero veya tüm takımların kalecilerinin oyun içinde ortalama maç başına hücum aksiyonları 25-30, savunma aksi- yonları 10-15’tir. Oyunda ortalama hücumve savunma aksiyonları maç başına yaklaşık 35-45’tir ve bu rakammüsabakalara göre değişken- lik gösterebilir. Bu aksiyon artışı, günümüz kalecisinin oyunmodelini güçlendirmek için taktiksel mânâda artık başrol aldığını kanıtlıyor. Futbolda gelişen yeni antrenman yöntemleri, kalecilerin uygulamada temel çalışmalarla giderek daha fazla ilişkilendirilmesine yol açtı. Kalecile- rin yarışma performansları titizlikle değerlendirilmeye başlandı. Bu çalış- malarda özellikle teknik, taktik ve psikolojik göstergelere bakılarak maçlar sırasında kalecinin aktivite profili oluşturuldu. Böylelikle, kaleci- ler de günümüzün stratejik değişim- lerine uyum sağlamış oldu. 7) Forvette tipik 9 arayışı Daha iyi organize edilmiş savunma bloklarına karşı merkez forvetin öneminin artması, son Dünya Kupa- sı’nda da gözlemlenen bir trend oldu. Günümüz futbolunda geçiş oyununa endeksli felsefelerin gelişimi nede- niyle, bildiğimiz 9 numaralı forvet profili, dünya futbolunda aranan oyuncu tipi haline geldi. Örneğin Almanya, yıllarca bu profil- deki oyuncuların yetenek havuzla- rında gelişimine özen göstermişti. 60, 70, 80 ve 90’lı yılların bildiğimiz Almanya’sı, Dünya klasmanının en önde gelen kaleci ve merkez forvetlerini yetiştirmişti. Son yıllarda geçiş oyunlarına odak- lanma, yetenek gelişim akademileri- nin ve kulüp akademilerindeki eğitmenlerin kazanma odaklı dü- şünceleri, kendi aralarında ciddi tenkitlerle tartışma konuları yarattı. Günümüz futbolunda, önde gelen futbol kültürü olan Almanya ve Hollanda, bu pozisyonlarda sıkıntı yaşadıklarından oyun felsefelerini değiştirmek zorunda kalacaklar. Zaten Hollanda’nın ekstremgeçiş oyununa odaklı stratejisiyle ve Al- manya’nın Dünya Kupası da dahil son karşılaşmalarındaki stratejik planlamalarıyla bir arayış içinde olduklarını açıkça görebiliyoruz. 8) Takım ruhu ve “joker” yedek oyuncular Futbol bir takım oyunu. Ancak, takım ruhu hiçbir zaman 2014 Dünya Kupası’ndaki kadar açık bir şekilde öne çıkmadı. Özellikle Şili, Kolombiya veya Kosta Rika gibi Güney Amerika takımlarının oyuncuları, takım arka- daşları için kelimenin tam anlamıyla “kendilerini parçaladılar.” Almanya, “DFB-Elf” lakaplı millî takımıyla harika bir takım ruhuyla başarılı oldu. Ek olarak, 2014 Dünya Kupası’nda her zamankinden daha fazla, “joker gol”ün atıldığı görüldü. Toplam 171 golün 31’ini yedek oyun- cular kaydetti. Bu tablo büyük turnu- valarda takımın “biz” ruhunu geliştirmek adına önemli bir faktör Topa sahip olan oyuncuya baskı yapılmaması, kaleye şut atılmasına neden olan ana faktördür. Futbolda golle sebebiyet veren bir numaralı etken budur ve bu gerçek yakın zamanda değişmeyecektir.” Carlos Alberto Pereira, FIFA Teknik Çalışma Grubu “ 116 117