TamSaha 193. Sayı / Aralık 2020

Covid-19 pandemisi Mart ayından bu yana futbolu olumsuz etkiliyor. Sıkışan fikstürler, seyircisiz maçlar, kulüplerin yaşadığı mâli sıkıntılar ve sahada alınan sürpriz sonuçlarla futbolda farklı bir döneme şahitlik ediyoruz. Bir yıl önce ilk kez Çin’de görülen ve ardından tümdünyaya yayılarak 60milyon insanın hastalanmasına, 1.5 milyona yakın kişinin de hayatını kaybet- mesine neden olan Covid-19 pan- demisi her alanda olduğu gibi futbolu da olumsuz etkiledi. Mart ayında ara verilen 2019-20 sezonu iki aylık gecikmeyle Tem- muz ayında tamamlanabilirken, UEFA’nın kulüpler organizasyon- ları da ancak Ağustos sonunda bitirilebildi. EURO 2020’nin bir yıl ötelenmesi, Fransa ve Belçika gibi ülkelerde liglerin iptal edilmesi Covid-19 sürecinin futbol adına olumsuzluklarından sadece birkaçıydı. Aşı çalışmalarından gelen olumlu haberlerle tünelin sonundaki ışık görünedursun 2020-21 sezonunun pandemi nedeniyle yaşadığı olumsuzluklar devam ediyor. Uzayan ve sıkışan fikstür Covid-19 hemyerel ligleri hemuluslararası kupaları hem de millî takımdüzeyinde fikstürleri olumsuz etkilerken, yoğun bir maç programına da neden oldu. 2019 yazında başlayan ligler pandemi nedeniyle neredeyse bir yıl sürdü. 16 Ağustos 2019’da başlayan Süper Lig, verilen ara nede- niyle 26 Temmuz 2020’de tamamlanabildi. Premier Lig, Serie A, La Liga da Ağustos ayında başlayıp, Temmuz ayında sona erdi. Haziran 2019’da başlayan UEFA Şampi- yonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi mücadeleleri de 2020 Ağustos’unun son haftasında tamamlanabildi. Liglerin ve kupaların sona ermesi 2020-21 sezonunun da geç başlaması anlamına geldi. Eylül ayında başlayan yerel ligler, Mayıs 2021’e kadar yoğunmaç temposuyla devam edecek. Bu nedenle, çok sayıda ülkede yerel kupalarda maç sayısını azaltan düzenlemeye gidildi. UEFA Şampi- yonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi’nde grupmücadeleleri peşi sıra devam eden haftalarda yapılırken, millî takım fikstürleri var olan tempoyu daha da arttırdı. Bunun sonucunda da 2020’nin son çeyreğinde neredeyse her hafta iki maç oynanan bir dönemyaşanıyor. Kupalardaki sürprizler UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi’nin Ağus- tos ayında sona ermesi yeni sezon takviminde düzenle- meleri de beraberinde getirdi. Ön eleme turlarının tek maç üzerinden oynanması çok sayıda sürpriz sonucun ortaya çıkmasına vesile oldu. Transfere 80milyon euronun üzerinde bir meblağ harcayan Benfica, deplas- manda PAOK’a 2-1 yenilerek 2009-10 sezonundan bu yana ilk kez Şampiyonlar Ligi gruplarına kalamadı. Celtic, Young Boys, Gent gibi Şampiyonlar Ligi’nde mücadele etmeye alışkın ekipler de tekmaç üzerinden oynanan eleme turlarında kupaya veda etti. Astana, Partizan, Basel, Sporting CP, Kopenhag, Malmö gibi takımlar da Avrupa Ligi’nde gruplara kalamadan ön eleme turunda havlu attı. Boş tribünler, taraftarsız maçlar Covid-19’un futbol üzerindeki en büyük olumsuz etkisi maçların boş tribünler önünde oynanması. Mart ayından bu yanaAvrupa kıtasında oynananmaçların çoğunda tri- bünler boş. Seyircisiz oynananmaçlar, ev sahibi ekiplerin saha avantajından yoksun olması anlamına da geliyor. Bundesliga ve Ligue 1, sezona belirli oranda seyircinin tribünde yer alması kararıyla başlasa da vaka sayılarındaki hatırı sayılır artış nedeniyle alınan karantina kararları son- rasındamaçlar tekrar seyircisiz oynanmaya başlandı. Pan- deminin başladığı günden bu yana futbol müsabakalarının seyircisiz oynandığı İngiltere’deAralık ayı itibariyle futbol maçlarına 4 bine kadar taraftar alınacağı açıklandı. Sözleşmelerde yaşanılan sorunlar Covid-19’unMart ayında liglere ara verilmesine sebep ol- ması ve ardından çoğu ligin Haziran ayında tekrar başla- ması kulüplerin futbolcuların sözleşmelerinden kaynaklı sorunlar yaşamasına da sebep oldu. 30 Haziran’da biten sözleşmeleriyle serbest kalan futbolculardan bir bölümü kulüpleriyle kısa sözleşmelere imza atarken, bir kısmıysa serbest kalma haklarını kullandı. Bazı kulüpler liglerin son haftalarında önemli futbolcularını kaybetti. Premier League’de küme düşmemek içinmücadele eden Bourne- mouth’un en önemli isimlerinden Ryan Fraser, sözleşme- sinin sona ermesinin ardından kulüpten ayrıldı. Benzer bir sorun kulüpler tarafından kiralanan futbolcularda da yaşandı. Bazı kulüpler futbolcularını kiraladıkları kulüplerle anlaşmayıp sözleşmeleri uzatmadı. Böylece oyuncuların kiralandıkları kulüplerde sezonu tamamla- yamadı. Bu dönemle ilgili akıllarda kalan en büyük olay ise Lionel Messi’nin, La Liga ve Şampiyonlar Ligi’nin geç sona ermesi nedeniyle sözleşmesindeki serbest kalma maddesini kullanmak istemesine karşın kullanamaması ve Barcelona kulübüyle yaşadığı sorundu. Kadrolardaki eksiklik ve sakatlıklar Fikstürde yaşanılan sıkışıklıklar takımları rotasyona gitmek zorunda bıraktı. Yerel ligler, millî takımve Avrupa kupası maçlarının sıkışık bir fikstür oluşturması futbol- cuların sakatlanmasına neden oldu. Futbolcularda ve teknik ekiplerde görülen Covid-19 vakaları farklı 11’lerle sahaya çıkılması sonucunu da getirdi. Geçen sezon Pre- mier Lig’i haftalar öncesinden kazanan Liverpool, yoğun maç takvimi nedeniyle çok sayıda oyuncusunu sakatlığa kurban verdi. Neymar, Mbappe, Mohamed Salah gibi ta- kımlarında önemli rol üstlenen futbolcular da Covid-19’a yakalandı ve iyileşene kadar forma giyemedi. Yaşanılan sakatlıklar ve Covid-19 vakalarıyla zor durumda kalan teknik adamlar ise yoğun fikstürden şikâyetçi oldu. Covid-19 vakalarının çokluğu nedeniyle maçlara çıkamayan ekipler de oldu. Serie A’da Napoli, Juventus deplasmanına gidemezken, hükmen yenik sayıldı. Ekonomik sıkıntılar Covid-19 sadece saha içerisinde olumsuz etkiler bırak- madı; saha dışında da kulüplerin zor duruma düşmesine neden oldu. Maçların seyircisiz oynanması kulüplerinmaç günü gelirlerindenmahrumkalmaları anlamına da geldi. Çok sayıda kulüp bu nedenle zarar etti. Bu zararlarını en aza indirmek isteyen Avrupa’nın dört bir yanındaki kulüp- ler futbolcularınınmaaşlarında indirime gitme talebinde bulundu. İngiltere’de Championship olarak adlandırılan ikinci ligde kulüplerin sezonu tamamlamaları için 200mil- yon sterlinlik bir gelire ihtiyaç duyulduğu ortaya çıktı. Real Madrid yaşanılan gelir kaybı nedeniyle transfer döneminde kadrosuna futbolcu katmamayı tercih etti. La Liga’da başta Real Madrid ve Barcelona olmak üzere neredeyse bütün kulüpler yüksekmaaşlı futbolcularını sattı ya da futbolcularıyla anlaşarakmaaş bütçelerinde indirime gitti. Covid-19 nedeniylemaçların ertelenmesi, yayın hakları anlaşmalarını da etkiledi. Maçları televiz- yondan yayınlayan kuruluşlar, yaptıkları anlaşmalarda indirime gitmek istedi. Fransa’da Ligue 1’in yeni yayıncısı Mediapro şirketi yapılan yayın hakları anlaşmasını yeni- denmüzakere etmek istediklerini belirterek, yayın hakları bedelini ödememe kararı aldı. İngiltere’de de Premier Lig’in yayıncıları, televizyonda yayınlanmayanmaçları da ekrana getirmeye başladı. Hatta yayın hakları kapsamında olmayan ligmaçları, öde ve izle sistemi kapsamında yayınlansa da taraftarlar alınan bu karara tepki gösterdi. Yeni sezon hazırlıklarının yapılamaması Geç biten 2019-20 sezonu takımların yeni sezon için hazırlık dönemlerinin kısa ve kısıtlı olması sonucunu doğurdu. Avrupa kupalarındamücadele eden takımlar ise hazırlık dönemini hem transfer yaparak hemde resmi maçlar oynayarak geçirmek zorunda kaldı. Futbolcuların da yeni sezon başlamadan kısa süreli tatiller yapması, hazırlık döneminin ve takımların yeni sezon planlarının sıkışmasına neden oldu. Avrupa’da çok sayıda takım yeni sezon başlarken transfer yapmaya, 11’ini oluştur- maya ve yeni oyun sistemleri denemeye devamediyordu. Futbolun Covid-19 ilesınavı Mustafa Taha 96 97