TamSaha 186. Sayı / Mayıs 2020

89 F Ajax Van Gaal’in gümüş jenerasyonu utbol tarihinin en görkemli, enmuzaffer takımlarından biri, 1970’lerin başındaki Ajax’tı. Hollanda futbolunun en büyük beyinlerinden Rinus Michels’in iskeletini oluşturduğu o takım, saha içerisinde de Johan Cruyff önderliğindeki Johan Neeskens, Ruud Krol, Arie Haan ve Johnny Rep gibi yıldızlarıyla 1971-1973 periyodunda üst üste üç kez Şampiyon Kulüpler Kupası’nı müzesine götürmeyi başarmıştı. Böylece Real Madrid’den sonra bu kupayı en çok peş peşe kaza- nan takımda olan Ajax’ı özel kılansa sadece saha içindeki başarılar değildi. Teknik direktör Rinus Michels takımın toplu halde hücuma çıkıp aynı şekilde toplu halde savunmaya geçme- sine dayanan ve saha içindeki devinime göre de her oyuncunun farklı mevkilere adapte olabilme- sini sağlayan, sonraları “Total Futbol” olarak da anılacak bir oyun anlayışı geliştirmişti. Bu anlayış, 1930’larda Orta Avru- pa’da temelleri atılmış ve “Tuna Ekolü” olarak adlandırılan oyun 88 şeklinin çok daha dinamik ve modernize edilmiş hali sayılabilirdi. Michels’in oyuncuları saha içeri- sinde o kadar hareketli ve yer de- ğiştirmeye dayalı oynuyorlardı ki, rakipler Ajax’ın taktiklerine karşı bir panzehir geliştirmekte adeta çaresiz kalıyorlardı. Öyle ya, Cruyff bazen santrfor, bazen oyun kurucu, kimi zaman da kanat oyuncusu oluyor, Krol aslen sol bek olsa da yeri geldiğinde liberoda, yeri geldi- ğinde orta sahada görev alıyor, Haan da hem savunmada hem orta alanda göze çarpabiliyordu. Bu de- ğişimlerden o kadar farklı kombi- nasyon çıkıyordu ki, rakipler birkaç muhtemel senaryo için önlemlerini almış olsalar bile Ajax illa ki hesap- ta olmayan bir strateji uygulayıp durumu lehine çevirebiliyordu. Ajax’ın kazandığı o üç Avrupa şampiyonluğundan ilkinin ardından Michels, Barcelona’nın yolunu tutmuş, onun yerine gelen Rumen teknik adamŞtefan Kovacs ise mevcut yapıyı sürdürmeyi başar- mıştı. Ancak üçüncü şampiyonlu- ğun ardından Cruyff’un, bir yıl sonrasında da Neeskens’in Barcelo- na’ya gitmeleriyle birlikte Ajax’ın altın dönemi de geride kalıyordu. Avrupa’da altyapı organizasyonu en gelişmiş kulüplerden biri olması nedeniyle Ajax, sonraki yıllarda da çok önemli oyuncular yetiştirecekti ve çoğu futbolsever de onların bir gün yeniden Avrupa’nın zirvesine çıkacağından emindi. 1980’lerin ortalarında Marco van Basten, Frank Rijkaard, AronWinter, John van ’t Schip, RobWitschge ve Dennis Bergkamp gibi isimleri yetiştirerek yine çok iddialı bir nesil yaratan Ajax’ta Johan Cruyff ise bu kez teknik direktör olarak görev yapıyor ve Amsterdam ekibi, yeni yıldızlarının katkılarıyla 1987 yılında Kupa Galipleri Kupası’nı kazanırken, ertesi yılsa bu kupayı finalde kaybediyordu. Ancak yeni parlayan bu yıldızların çoğunun çok geçmeden başka kulüplere gitme- lerinin de etkisiyle Ajax 1970’lerdeki seviyeye yükselemiyordu. Van Gaal UEFA Kupası zaferiyle başladı 1989-1991 aralığında Ajax Teknik Direktörlüğünü yapan Leo Been- hakker’in yardımcılığını üstlenen Louis van Gaal’ın, 1991’de görevi devralmasıyla birlikteyse Ajax adına “gümüş dönem” olarak ad- landırılabilecek süreç başlıyordu. Az önce saydığımız oyunculardan Bergkamp, van ’t Schip veWinter halen takımdaydı. Bunlara ek ola- rak Frank de Boer, Michel Kreek, Bryan Roy ve Edgar Davids gibi gençler de altyapıdan A takıma alınmıştı. Ayrıca altyapı kökenli Onur Erdem Ajax, 1970’lerde fırtına gibi esmesinin ardından 1995 yılında adeta bir rönesans yaşamış ve Louis van Gaal’in yarattığı takım, kulüp tarihinin dördüncü Avrupa şampiyonluğunu elde etmişti. Üzerinden çeyrek asır geçen o unutulmaz başarının ardındansa Ajax, yıldızlarını yurt dışına kaybetmektenmuzdarip oldu.