TamSaha 184. Sayı / Mart 2020

ları, Sovyet oyuncuların en büyük özellikleri olan fizik kondisyonları- nın bumaçta umdukları seviyede olmasını engellemiş, bunun sonu- cunda da ev sahibi ekip çok daha üstün bir oyun ortaya koymuştu. Golsüz biten ilk yarının ardından Yaşin’in direnci de kırılınca Kurt Hamrin ve Agne Simonsson golleri atmış, yarı finale uzanan da 2-0’lık galibiyetle İsveç olmuştu. Avrupa’nın ilk şampiyonu 1958 Dünya Kupası, daha önce bu turnuvada boy göstermemiş SSCB için iyi bir başlangıç olarak kabul ediliyordu. Burada elde edilen dereceyi daha da yukarıya taşıma- ları da çok uzun sürmeyecekti. Bu noktada kısa bir es verip tekrar Yaşin’in yurt içine dönecek olduğu- muzdaysa Dinamo Moskova’nın 1959 sezonunda bir şampiyonluğa daha ulaştığı göze çarpıyordu. Yaşin de 22 maçta kalesinde 21 gole izin vererek yine maç başına birden az gol ortalaması tutturmayı bilmişti. 1960 yılına gelindiğindeyse futbol dünyası yeni bir büyük organizas- yona “merhaba” demekteydi. Altı yıl önce kurulan UEFA, bünyesin- deki üye ülkelerinmillî takımları arasında kıtanın en büyüğünü belirleme amacıyla bir turnuva düzenlemek için ivedilikle çalışmalara başlamış ve kısa süre içerisinde Avrupa Şampiyonası’nı şekillendirmişti. Avrupa Şampiyonası ilk zamanla- rında günümüzdeki kadar geniş kapsamlı bir organizasyon değildi. Turnuva dört takımdan oluşuyor ve daha çok basketboldan âşina olduğumuz “final four” sistemine benzer bir şekilde oynanıyordu. Tabiî takım sayısı dörde indirgen- meden önce eleme turları da düzenleniyordu. İlk şampiyonanın eleme turlarında SSCB önce Macaristan’la eşleşip, rakibini 3-1 ve 1-0’lık skorlarla ge- çerek bir sonraki aşamaya yükseldi. Bu aşamada İspanya’yla karşı kar- şıya geleceklerdi aslında ama İspanya’nın başında bulunan aşırı sağ görüşlü General Franco, Sovyet sosyalizmini protesto etmek ama- cıyla takımını turnuvadan çekince SSCB eşleşmede hükmen galip ilân edilmiş ve ilk Avrupa Şampiyo- nası’na katılan dört ülkeden biri olmuştu. SSCB turnuvanın yarı final niteli- ğindeki ilkmaçında Çekoslovakya ile karşı karşıya gelirken Çekoslo- vaklar mücadeleye çok hızlı başla- mıştı ve Yaşin’in koruduğu Sovyet kalesi önünde tehlike üstüne teh- like yaratıyorlardı. Fakat Yaşin kale- sinde, bugün bile neden dünyanın gelmiş geçmiş en büyük kalecisi olarak gösterildiğini kanıtlarcasına destansı bir performans ortaya koyuyordu. Çekoslovakya, Yaşin duvarını aşmakta zorlanırken bir de oynanan final, bir bakıma dört yıl sonraki Avrupa Şampiyonası finali için de bir ön gösterimniteliğin- deydi. Yugoslavların etkili hücum- larına karşın Yaşin kalesinde devleşiyor ve bunun üzerine bir de 48. dakikada Anatoli İlyin’in golü gelince SSCBmücadeleden 1-0’lık galibiyetle ayrılarak altınmadal- yaya uzanan taraf oluyordu. Olimpiyatlarda kazanılan altınma- dalyanın ardından Yaşin için sırada bir SSCB lig şampiyonluğu daha vardı. Bir önceki sezon ligi Spartak Moskova’nın gerisinde ikinci sırada bitiren Dinamo, 1957 sezonunda bu sefer 22 maçın 16’sını kazanıp ikisini kaybederek 28 puanlı diğer üç Moskova takımı Lokomotiv, Spartak ve Torpedo’ya iki puanlı sistemde tam sekiz puan fark atmıştı. Yaşin’in 22 maçta yediği gol sayısıysa 15’ti. 1958’e gelindiğinde Yaşin’in futbol- culuk hayatında yeni bir görkemli döneme giriliyordu. Dinamo Mos- kova belki ligde şampiyonluğu bir puan farkla Spartak’a kaptırıyordu ama SSCBMillî Takımı’yla Yaşin en önemli futbol organizasyonu olan Dünya Kupası’nda boy gösterecekti. SSCB ilk beş Dünya Kupası organi- zasyonuna kayıtsız kaldıktan sonra 1958 için nihayet elemelere katıl- mıştı. Grup birincisinin finallere kalacağı üç takımlı grupta rakipleri Polonya ve Finlandiya’ydı. SSCB grubu Polonya ile aynı puanda bitirince tarafsız sahada iki ekip arasında bir baraj maçı oynanması kararlaştırıldı. Söz konusumaçı SSCB 2-0 kazanmış ve böylece İsveç’teki turnuvada yer alacak 16 takımdan biri olma hakkını da elde etmişti. SSCB turnuvanın ilk turunda 4. Grup’ta Avusturya, İngiltere ve Brezilya’yla birlikte yer alıyordu. İlkmaçlarında İngiltere karşısında oyuna hayli etkili başlıyorlardı. İlk yarıyı Nikita Simonyan’ın golüyle 1-0 önde kapayan SSCB, ikinci yarı- nın başlarında da Aleksandr İvanov ile farkı ikiye çıkartmıştı. Ancak devrenin ortalarına gelindiğinde Derek Kevan, bir karambolde Yaşin’i avlayarak farkı bire indirecekti. Bu golden birkaç dakika sonra SSCB ceza sahası yine ana baba gününe döndüğündeyse Kevan bu kez Yaşin’e sert bir şarjda bulu- nuyor ve onun bir müddet baygınlık geçirmesine neden oluyordu. Yaşin, sağlık ekibininmüdahalesi sonu- cunda kendisine geldiyse de bitime beş dakika kala başka bir mânâda kendisinden geçecekti. Zira John Haynes’in ceza sahasına girerken Konstantin Krijevski tarafından düşürülmesi üzerine Macar hakem Istvan Zsolt penaltı noktasını işaret ediyordu. Bu karar sonrası çileden çıkan Yaşin, önce Zsolt’u kolundan çekmiş, sonrasında da kafasındaki kepi ona doğru fırlatmıştı. Ancak Zsolt biraz daha cesaretli davranıp Yaşin’i oyundan ihraç edememişti. Penaltı atışınıysa TomFinney kullanmış ve Yaşin doğru köşeye atlamasına karşın top direk dibin- den ağlarla buluşmuş, böylece karşılaşma da 2-2 sona ermişti. SSCB ikinci maçında Avusturya ile karşılaşırken bu kez fazla zorlanmı- yordu. SSCB, ilk yarıyı İlyin’in go- lüyle önde kaparken, ikinci yarının başlarında Avusturya bir penaltı kazanmıştı. Ancak kariyerinde 100’ün üzerinde penaltı kurtardığı rivayet edilen Yaşin’in, İngiltere maçında penaltıdan bir gol yedikten sonra bu karşılaşmada da aynı şeye izin vermesi haliyle eşyanın tabia- tına aykırıydı. NitekimHans Bu- zek’in kullandığı atışta Yaşin sağına yatıp topu tutuyor ve Avusturya da böylece beraberlik şansını tepmiş oluyordu. Kısa süre sonra SSCB bir gol de Valentin İvanov ile bulunca, mücadele Sovyetlerin 2-0’lık üs- tünlüğüyle neticelenecekti. SSCB üçüncümaçındaysa Brezilya’ya aynı skorla boyun eğiyordu. Böy- lece grubu lider bitiren Brezilya’nın ardından İngiltere ile birlikte ikinci sıraya ortak oldukları için iş tıpkı elemelerde olduğu gibi yine baraj maçına kalmıştı. Söz konusu maçtaysa Yaşin yine üzerine düşeni yaparak İngiliz ataklarına karşı kalesini gole kapatıyor ve 68. daki- kada İlyin’in attığı golle de SSCB, zorlu rakibini 1-0 yenerek çeyrek finale adını yazdıran taraf oluyordu. Çeyrek finalde SSCB’nin karşısında turnuvaya ev sahipliği yapan İsveç vardı. Henüz iki gün evvel İngilte- re’ye karşı play-off oynamış olma- 86 87