TamSaha 182. Sayı / Ocak 2020

1924 yılında, Dani- marka Futbol Federasyonu’nun 35. kuruluş yıldö- nümü şerefine İskandinav ülkeleri arasında bir turnu- vanın yapılması kararlaştırılıyordu. İskandinav Futbol Şampiyonası adı altındaki turnuvada Danimarka, Norveç ve İsveç mücadele ederken, turnuva, her devresi bir sezonda oynanacak beş devreli bir lig olarak tasarlanmıştı. Bunun sonucunda da ilk organizasyon 1928 yılına kadar sürdü. 1929 yılında bu sefer de İsveç Futbol Federasyonu’nun 25. kuru- luş yıldönümü nedeniyle ikincisi düzenlenen turnuvaya Finlan- diya’nın da katılmasıyla birlikte statüde ufak bir değişikliğe gidildi ve ligin devre sayısı dörde indirildi. Yine de takımların yapacağı maç sayısı 12’ye yükseliyordu. Her yıl bir devre oynanması usulündeyse bir değişikliğe gidilmedi ve ikinci İskandinav Futbol Şampiyonası da 1932’de tamamlanabildi. Daha sonraları da turnuva yine uzun sürelere yayılarak, 1983 yılına kadar düzenli bir şekilde 11 defa daha organize edildi. Toplam 12 turnuvada İsveç dokuz şampi- yonluk elde ederken Danimarka üç, Nor- veç ise bir kez mutlu sona ulaşabildi. 2000-01 sezonuna gelindiğindeyse turnuva yeniden canlandırılmaya ça- lışıldı. Hatta İzlanda ve Faroe Adaları da turnuvaya dâhil edildi. Ayrıca maçla- rın tek devreli lig esasına göre oynan- ması kararlaştırıldı. Ancak takımların çoğunun yurt dışında oynayan oyuncularını bumaçlarda oynata- maması, turnuvanın bir hayal kı- rıklığına dönüşmesine neden oldu ve organizasyon, beklenen ilgiyi göremediği için bir daha düzen- lenmedi. Bu son turnuvanın galibiyse, belki de tarihindeki tek uluslararası başarıya ulaşan Finlandiya oldu. 44 Avrupa futbolunda uluslararası turnuvaların tarihine baktığı- mızda 19. Yüzyıl sonlarına kadar geri gitmemiz gerekiyor. Söz ko- nusu dönemde İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda’nın futbol fede- rasyonlarını peş peşe kurmaları- nın ardından bu dört federasyo- nun bir araya gelerek öncelikle futbol oyun kurallarını belirleyen kurul olan International Board’u kurduklarını görüyoruz. Dört federasyonun ortak bir kurul tarafından ortak kurallar belirlemesindeki başlıca amaçlarıysa dört ülkeninmillî takımları arasında bir Britanya Şampiyonası düzenlemekti. Bunun sonucunda, sadece Avrupa değil, dünya futbolunun da ilk uluslararası futbol turnuvası olma özelliğini taşıyan British Home Championship, 24 Ocak 1884 tari- hinde oynanan İskoçya-İrlanda maçıyla resmen start aldı. Turnuva tek devreli ve dört takımlı lig esasına dayanıyordu. Turnuvanın bir başka özelliğiyse, puan eşitliği durumunda averaja bakılmaması ve takımların şampiyonluğu paylaşmalarıydı. Bu uygulama 1970’lerin sonuna kadar devam edince, zaman zaman üçer takımın, hatta 1956’da dört takımın birden “ortak şampiyon” olduğu görüldü. Turnuvanın ilk dört sezonunda İs- koçlar zirvedeydi, sadece bir kere İngilizlerle zirveyi paylaştılar. İlk yirmi sezonluk dönemin sonuna kadar da şampiyonluk sayısında öndelerdi ama daha sonra İngil- tere öne fırlayıp yavaş yavaş arayı açmaya başladı. 1984 yılında so- nuncusu düzenlenen turnuvada İngilizler 20’si ortak 54, İskoçlar 17’si ortak 41, Galliler beşi ortak 12 ve İrlandalılar (daha sonraki adla- rıyla Kuzey İrlandalılar) da altısı ortak sekiz şampiyonluk kazandı. British Home Championship her ne kadar uluslararası bir turnuva görünümünde olsa da Birleşik Krallık’ı oluşturan otonom bölgeler arasında yapıldığı için aslında ulusal bir turnuvaydı. Ancak söz konusu dört federas- yon, oyunun kurallarını belirle- yen ve FIFA’dan çok önce faaliyete geçen kurumlar olduk- ları için, FIFA kurulduktan sonra da özel statüye sahip olacaklardı ve böylece futbol dünyasında Birleşik Krallık yerine bu dört farklı takım yer almayı sürdüre- cek, British Home Championship de tarihin ilk uluslararası futbol turnuvası unvanıyla oynanmaya devam edecekti. İlk Uluslararası Turnuva: British Home Championship 45 Hayallerin gerçeğe dönüştüğü tarih: 1960 Avrupa Futbol Şampiyonası Tarihi (1) Avrupa futbol tarihinde uluslararası düzeyde birçok turnuva düzenlendiyse de Avrupa Futbol Şampiyonası’nın başlaması için 1960 yılına kadar sabretmek gerekecekti. Büyük bekleyiş sonunda SSCB ilk Avrupa şampiyonu olarak tarihe geçerken, 1964’teyse sevinme sırası bu kez İspanya’daydı. Kıta Avrupası’nda İlk Uluslararası Turnuva: İskandinav Futbol Şampiyonası Avrupa Şampiyonası Öncesinde Kıtadaki En Önemli Turnuva: Uluslararası Orta Avrupa Turnuvası British Home Champioship’te ilk dört sezonun şampiyonu İskoçya Futbol her ne kadar Britanya’dan Kıta Avrupası’na Danimarka ve Hollanda üzerinden geçiş yapmış olsa da futbolun anakarada en çabuk geliştiği bölge, Orta Avrupa olmuştu. Bir başka deyişle Çekos- lovakya, Macaristan, Avusturya ve İtalya’nın kuzeyi… 20. Yüzyılın ilk çeyreği geride kalmak üzerey- ken, söz konusu dört ülke, Kıta Avrupa’sının da en önemli futbol güçleri haline gelmişti. O dönem “Wunderteam” (harika takım) olarak anılmaya başlayan Avus- turya’nın teknik direktörü olan Hugo Meisl ise sadece Avusturya futbolunun gelişimine katkı sağ- lamakla kalmamış, Orta Avrupa ülkeleri arasında bir futbol turnuvası tasarlayarak tüm bölge futbolunun çıkarı adına çok önemli bir adım atmıştı. Mevzubahis dört ülkeye İsviçre de katılmış ve Meisl’ın önerisinin kabulünün ardından da 1927 yılında ilk Orta Avrupa Kupası düzenlenmeye başlanmıştı. İskandinav Şampiyonası’nda İsveç dokuz zafer kazandı Onur Erdem