TamSaha 175. Sayı / Haziran 2019

Arjantin karşı karşıya geldi, 120 da- kika boyunca yine ‘gol’ sesi çık- madı ve iş penaltılara kaldıktan sonra da Şili yine rakibine üstünlük sağlamayı başararak 99 yıl bo- yunca kazanamadığı kupaya iki yıl üst üste ulaşmış oldu. Önceki yıllarda CONMEBOL’ün kendi alanı dışından katılacak iki takım için genellikle CONCA- CAF’tan iki takıma davetiye gönde- riliyordu. Bu noktada istisnai örnek ise 1999’da Asya Futbol Konfede- rasyonu üyesi Japonya’nın turnu- vaya katılmasıydı. Japonya daha sonra 2011’deki turnuvaya da davet edilmiş ancak o yıl ülkede yaşanan yıkıcı deprem sonrası Japon yetki- liler bu seyahatten vazgeçmek du- rumunda kalmıştı. 2019 Copa America içinse CONMEBOL bu kez CONCACAF’a kapıları tamamen ka- patırken iki davetiyeyi de Asyalı ekiplere, Japonya ile Katar’a gön- derdi. Böylece Şubat’ta tarihinin ilk Asya şampiyonluğunu yaşayan ve üç yıl sonra da Dünya Kupası’na ev sahipliği yapacak olan Katar, bu yaz kendisini Güney Amerikalı ekipler karşısında da test etme fırsatına sahip oldu. Japonya ise az önce de değinildiği gibi ikinci kez bu turnu- vada boy gösterecek. Turnuvanın formatındaysa herhangi bir deği- şiklik yok. 12 takım, ilk turda dör- derli üç gruba ayrılırken, gruplarında ilk iki sırayı alan altı takım ile üçüncülerden en iyi ikisi çeyrek finale yükselecek. Sonra- sında da tekmaç eliminasyon usu- lüyle ilerlenecek. A Grubu Ev sahibi Brezilya’nın yer aldığı A Grubu’nda Sambacıların rakiple- riyse Bolivya, Venezuela ve Peru oldu. Özellikle Bolivya ile Venezue- la’nın yıllardır CONMEBOL’ün en zayıf iki takımı konumunda olduğu düşünülürse, Brezilya’nın bu grupta en ufak bir zorluk yaşamasının dahi beklenmediği söylenebilir. Bu noktada Brezilya’nın, geçmişte ev sahipliğini üstlendiği dört Copa America’da da zafere ulaştığını ay- rıca vurgulayalım. Grupta Bre- zilya’nın ardından ikinci sıra için başlıca adaysa, son Dünya Kupa- sı’nda da yer alan Peru olarak gö- züküyor. Bolivya ile Venezuela’nın alacakları pozitif sonuçlar sürpriz kategorisine girecektir. B Grubu Son iki turnuvayı finalde penaltı- larla kaybeden Arjantin, B Gru- bu’nda Kolombiya, Paraguay ve Katar’la birlikte yer alıyor. Tabiî bu grupta da Arjantinmutlak favori… Öte yandan grupta performansı en çokmerak edilen takımsa Katar… Körfez temsilcisi, Asya Kupası’nda beklenenden çok daha pozitif bir futbol ortaya koyarak tarihinin ilk Asya şampiyonluğunu kazanmıştı. Hatta bir Asya takımından beklen- meyecek seviyede Avrupaî futbol oynadıkları da iddia edilebilirdi. Ancak bunun böyle gözükmesinde rakiplerinin seviyelerinin ne denli etkili olduğu da merak konusuydu ve bumerak artık Katar’ın Arjantin ve Kolombiya gibi güçlü ekipler karşısında yapacaklarıyla ortadan kalkacak. C Grubu Son iki Copa America’nın şampi- yonu olan Şili ile bu turnuvayı ta- rihte en çok kazanan takım olan Uruguay’ı buluşturan C Grubu’nda diğer iki takımsa Ekvador ve Ja- ponya… Şili, her ne kadar söz ko- nusu iki şampiyonluğu kazanması sonrasında 2018 Dünya Kupası’na katılma şansını son anda kaçırdıysa da bu grupta Uruguay ile birlikte en iddialı iki takımdan biri konu- munda… 2002’den 2014’e kadar dört Dünya Kupası’ndan üçüne ka- tılan Ekvador’un son birkaç yılda gözle görülür bir gerileme içinde ol- ması da Şili-Uruguay ikilisinin gruptaki şansını artıran bir ayrıntı olarak kabul edilebilir. Japonya ise son Dünya Kupası’nda grup aşama- sında bir Güney Amerika temsilcisi olan Kolombiya’yı mağlup etmesi, ikinci turdaysa turnuvanın en id- dialı takımlarından Belçika’ya kök söktürmesi göz önüne alındığında sürpriz yapabilecek potansiyele sahip. Biraz önce değinilen ilk dört turnu- vadan sonra 1920’lerde sekiz tur- nuva daha düzenlenmiş ve bunların dördünü Arjantin, üçünü Uruguay, birini de Brezilya ka- zanma başarısını göstermişti. 1929’dan 1935’e kadar, Arjantin ve Uruguay federasyonları arasında 1930 Dünya Kupası sürecinde or- taya çıkan husumetten ötürü (söz konusu Dünya Kupası finalinde Uruguay ile Arjantin karşı karşıya gelmiş ve Uruguay 4-2 kazanarak ilk dünya şampiyonu olmuştu) tur- nuva sekteye uğradıktan sonraysa iki yılda bir düzenlenmeye başla- mış ve 1930’lardaki üç turnuvayı da sırasıyla Uruguay, Arjantin ve Peru kazanmıştı. Avrupa’nın dünya savaşı belasıyla boğuştuğu 1940’lı yıllarda Güney Amerika sütliman sayılırdı ve bu dönemde de Güney Amerika şam- piyonası altı defa organize edildi, Arjantin, dört şampiyonluk elde ederken, Uruguay ile Brezilya ise birer defa güldü. 1940’ların so- nuna gelindiğinde de Arjantin, dokuz şampiyonlukla bu alanda zirveye çıkmıştı ve onları sekiz şampiyonlukla Uruguay izlemekteydi. CONMEBOL’e en geç üye olan Güney Amerika ül- kesi Venezuela, 1952’de birliğe katıldıktan anca 15 sene sonra Güney Ame- rika Şampiyonası’na işti- rak etme kararı alacaktı. Böylece 1967 yılındaki turnuva, 10 Güney Ameri- kalının hepsinin birden işti- rak ettiği ilk turnuva olacaktı. Ancak bundan sonra maç sayısının artması nedeniyle organizasyonla ilgili sorunlar baş gösterdi ve turnuvaya sekiz yıllık mecburi bir ara verildi. 1975 yılın- daysa organizasyon, “Copa Ame- rica” adı altında yeniden hayata dönüyordu. Dört yılda bir düzen- lenmesi planlanan bu yenilenen turnuva 1987’ye kadar herhangi bir ülkenin ev sahipliğinde değil de takımların birbirleriyle hem iç saha hemde dış sahada karşılaş- ması esasına göre oynandı. 1987’den sonraysa iki yılda bir, tek bir ülkenin ev sahipliğinde düzen- lenen Copa America’da, 1980’lerin sonuna gelindiğinde Uruguay’ın 13, Arjantin’in 12, Brezilya’nın dört, Paraguay ile Peru’nun ikişer, Bolivya’nın da bir şampiyonluğu vardı. Dünya Kupalarında 1950’lerden iti- baren hep başlıca favoriler ara- sında yer alan Brezilya’nın Copa America’daki tutukluğunu üzerin- den atmasıysa, anca 1990’ların ikinci yarısından itibarenmümkün olabilecekti. 1997’den 2007’ye dek düzenlenen beş turnuvanın dör- dünü kazanan Brezilya, nihayet üzerindeki o lâneti atmış gözükü- yordu. 2001’de bu şampiyonlukların arasına giren takımsa, aynı za- manda tarihinin ilk ve şu ana ka- darki tek zaferini elde edecek olan Kolombiya olacaktı. Bu arada 2000’lerin başında turnuvanın dü- zenlenme periyodunun üç seneye, 2007’den sonraysa dört seneye çı- kartıldığını ayrıca belirtelim. Tur- nuvanınmodern zamanlarda geçirdiği bir başka önemli değişik- likse, 1993’ten itibaren katılımcı sa- yısının 12’ye çıkmasıydı. 10 CONMEBOL üyesinin dışında kalan iki takımsa davetiye usulüyle tur- nuvaya katılıyordu ve bunlar da ağırlıklı olarak kuzey komşu CON- CACAF’tan gelmekteydi (Genellikle Meksika ve ABD, zaman zaman Kosta Rika ve Honduras). Arjantin’in son şampiyonluğunu 1993’te kazandığı Copa America’da, Uruguay 2011’deki finalde Paragu- ay’ı 3-0mağlup ederek 15. zaferine ulaşacak ve 14 kez zirveye çıkmış olan komşusunu geride bırakarak yeniden bu kupayı tüm zamanlarda en çok kazanan takımunvanının tek sahibi olacaktı. 2015’e gelindi- ğindeyse Şili, finalde Arjantin’i gol- süz sona eren 120 dakikanın ardından penaltılarla devirerek ta- rihinin ilk şampiyonluğunu elde ediyordu. Bundan sadece bir sene sonra, turnuvanın 100. yılı münase- betiyle Copa America Centenario adı verilen özel bir organizasyon daha yapılacak ve 16 takımdan olu- şan bu turnuvanın ev sahipliğini de ABD üstlenecekti. Tesadüfe bakın ki senaryo, bir yıl öncesinin karbon kopyası gibiydi. Finalde yine Şili ile 108 109